การพัฒนารูปแบบการจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ที่เหมาะสมในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสถานการณ์การจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ของจังหวัดอุบลราชธานี 2) เพื่อพัฒนารูปแบบของการจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ที่เหมาะสมในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี 3) เพื่อศึกษาผลลัพธ์ของการพัฒนารูปแบบการจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ของจังหวัดอุบลราชธานี การวิจัยใช้กรอบแนวคิดตามองค์ประกอบของแบบจำลอง McKinsey’s 7s Model การวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน ขั้นตอนการวิจัย ประกอบด้วย 1) ศึกษาสถานกาณ์การจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในสภาวะปัจจุบัน โดยการทบทวนวรรณกรรม และการสัมภาษณ์เชิงลึก 2) พัฒนารูปแบบการจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ที่เหมาะสมในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี 3) ศึกษาผลลัพธ์ของการพัฒนารูปแบบการจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 โดยใช้แบบสอบถาม เป็นเครื่องมือวิจัย    

สรุปผลการวิจัย ได้ดังนี้ 1) การศึกษาสถานณการณ์การจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในสภาวะปัจจุบัน พบว่า ไม่สามารถปฏิบัติตามขั้นตอนการจัดการศพติดเชื้อที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนดได้ครบถ้วน เนื่องจาก (1) ไม่มีแผนงานโครงการ (2) การขาดแคลนงบประมาณ (3) ผู้ปฏิบัติงานขาดทักษะการจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (4) บางหมู่บ้านยังไม่มีเตาเผาศพระบบปิด (5) ขาดการสื่อสารความเสี่ยงกับประชาชนที่มีประสิทธิภาพ (6) ขาดการประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ 2) ขั้นตอนการพัฒนารูปแบบการจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ที่เหมาะสมในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี พบว่า มีคำสั่งแต่งตั้งคณะทำงานปฏิบัติการจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 มีการกำหนดวัดหรือศาสนสถานในพื้นที่และขึ้นทะเบียนให้เป็นสถานที่ฌาปนกิจศพติดเชื้อ กำหนดให้มีขั้นตอนการปฏิบัติงานชัดเจนและสามารถปฏิบัติได้ และดำเนินการได้ในพื้นที่ได้ทุกอำเภอ 3) ขั้นตอนการศึกษาผลลัพธ์ของการพัฒนารูปแบบ พบว่า ความคิดเห็นของคณะทำงานปฏิบัติการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 โดยรวมอยู่ในระดับมาก (x̅= 3.66) ซึ่งอยู่ในระดับมาก 5 องค์ประกอบ เรียงลำดับตามค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย ดังนี้ โครงสร้าง (x̅= 4.21) บุคลากร (x̅= 3.91) กลยุทธ์ (x̅= 3.60) ระบบ (x̅= 3.60) และค่านิยมร่วม (x̅=3.55) อยู่ในระดับปานกลาง 2 องค์ประกอบ ได้แก่ ทักษะ (x̅= 3.40) และรูปแบบ (x̅= 3.34) ตามลำดับ ความพึงพอใจของญาติผู้เสียชีวิตจากโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 พบว่าโดยรวมอยู่ในระดับมาก (x̅= 4.21) ซึ่งทั้ง 7 องค์ประกอบ มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากทั้งหมด เรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้ดังนี้ รูปแบบ (x̅= 4.33) ค่านิยมร่วม (x̅= 4.28) บุคลากร (x̅=4.22) ทักษะ (x̅= 4.20) โครงสร้าง (x̅= 4.16) ระบบ (x̅= 4.15) และกลยุทธ์ (x̅= 4.11)

ข้อเสนอเชิงนโยบาย มีดังนี้ 1) หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดทำแผนงบประมาณรองรับการจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 และจัดสรรเป็นค่าเสี่ยงภัยสำหรับผู้ปฏิบัติงาน 2) จัดทำแผนพัฒนาทักษะบุคลากรด้านการจัดการศพติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 และ 3) พัฒนาระบบเตาศพติดเชื้อให้เหมาะสมกับบริบทและสภาพปัญหาของแต่ละพื้นที่