พฤติกรรมการป้องกันโรคมะเร็งตับและมะเร็งท่อน้ำดีของประชาชนในตำบลคอนสาย อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียวทดสอบก่อนและหลังมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมสุขศึกษาต่อพฤติกรรมป้องกันพฤติกรรมการป้องกันโรคมะเร็งตับและมะเร็งท่อน้ำดี ในตำบลคอนสาย อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี พฤติกรรมการป้องกันประกอบด้วยความรู้ การรับรู้ความเสี่ยง การรับรู้ความรุนแรง และการรับรู้ประโยชน์ การสนับสนุนจากครอบครัว กลุ่มตัวอย่างคือประชาชนที่มีประวัติครอบครัวที่เคยป่วยหรือเสียชีวิตจากโรคมะเร็ง จำนวน 70 คน ระยะเวลาดำเนินโปรแกรมสุขศึกษาเป็นเวลา 3 เดือน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามในเดือนธันวาคม 2565 และเดือนเมษายน 2566 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่  ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ Paired-Sample T-Test  

ผลการวิจัย พบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศชายร้อยละ 54.3 อายุเฉลี่ย 46 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษาร้อยละ 67.1 ประวัติครอบครัวที่เคยป่วยและเสียชีวิตจากโรคมะเร็ง ร้อยละ 77.1 ส่วนใหญ่เป็นโรคมะเร็งตับและมะเร็งท่อน้ำดี ร้อยละ 34.3 และ 21.4 ตามลำดับ ประสิทธิผลของโปรแกรมสุขศึกษาก่อนและหลังการอบรม พบว่าความรู้เกี่ยวกับการป้องกันโรคมะเร็งตับและมะเร็งท่อน้ำดี การรับรู้ความรุนแรงของโรค และการสนับสนุนจากครอบครัวในการป้องกันโรค มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แม้ว่าการให้โปรแกรมสุขศึกษาเกี่ยวกับโรคมะเร็งตับและมะเร็งท่อน้ำดี จะทำให้ความรู้ การรับรู้เกี่ยวกับโรค การสนับสนุนจากสังคม และพฤติกรรมการป้องกันโรคเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นก็ตาม กลุ่มเป้าหมายต้องอาศัยกระบวนการติดตามและให้การสนับสนุนอย่างต่อเนื่องจึงจะประสบผลสำเร็จ สามารถป้องกันโรคได้