การศึกษาความสัมพันธ์และอำนาจทำนายระดับการติดนิโคติน และภาวะซึมเศร้าในวัยรุ่นที่สูบบุหรี่ไฟฟ้า

ผู้แต่ง

  • ธิดารัตน์ คณึงเพียร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • รศิกาญจน์ พลจำรัสพัชญ์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • รัตนา คำศรี วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

คำสำคัญ:

การสูบบุหรี่ไฟฟ้า, นิโคติน, ซึมเศร้า, วัยรุ่น

บทคัดย่อ

การวิจัยพรรณนาแบบทำนายมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์และอำนาจทำนายระดับการติดนิโคตินและภาวะซึมเศร้าในวัยรุ่นที่สูบบุหรี่ไฟฟ้า กลุ่มตัวอย่าง คือ วัยรุ่นอายุ 15-18 ปี ในพื้นที่อำเภอเมืองจังหวัดสุรินทร์ จํานวน  84 คน เก็บข้อมูลระหว่างวันที่  พฤศจิกายน-ธันวาคม 2567 เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบประเมินการติดนิโคติน และแบบประเมินภาวะซึมเศร้าในวัยรุ่น  ตรวจสอบความเที่ยงของเครื่องมือแบบประเมินการติดนิโคติน และแบบประเมินภาวะซึมเศร้าในวัยรุ่น โดยใช้สูตรสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคได้เท่ากับ 0.84 และ 0.92 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน และสถิติถดถอยอย่างง่าย ผลการวิจัย พบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศชาย ร้อยละ 88.1 อายุ 18 ปี ร้อยละ 98.8 ส่วนใหญ่กำลังศึกษาระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส) ร้อยละ 82.1 สถานภาพสมรส บิดามารดาส่วนใหญ่ อยู่ด้วยกัน  รายร้อยละ 75 ผู้ปกครองที่ดูแลหลักส่วนใหญ่เป็นมารดา ร้อยละ 56 การสูบบุหรี่ของบุคคลในครอบครัวส่วนใหญ่ไม่สูบ ร้อยละ 59.5 ระดับการติดนิโคตินมีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับต่ำกับภาวะซึมเศร้าของกลุ่มตัวอย่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 (r=0.267) และระดับการติดนิโคตินสามารถทำนายภาวะซึมเศร้าของกลุ่มตัวอย่างได้ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ได้ร้อยละ 7.1 ผลการวิจัยแสดงให้เห็นว่าบุคลากรทางสุขภาพควรพัฒนากิจกรรมการป้องกันหรือแก้ปัญหาการสูบบุหรี่ไฟฟ้าในวัยรุ่นเพื่อลดการเกิดภาวะซึมเศร้า

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมโรค. (2567). ข้อมูลทางวิชาการเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า. สำนักงานคณะกรรมการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ, กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.

คณะแพทยศาสตร์ รามาธิบดี. (2568). โรคซึมเศร้า. มหาวิทยาลัยมหิดล. สืบค้นจาก https://www.rama.mahidol.ac.th/ramamental/generalknowledge/general/09042014-1017

ชัยยศ คงคติธรรม. (2567). ผลวิจัยชี้! เด็กสูบบุหรี่ไฟฟ้าประสิทธิภาพการทำงานของสมองลดลง 3-4 เท่า. สืบค้นจาก https://www.hfocus.org/content/2024/06/30806

ปิยวรรณ บุญเพ็ญ, ภาวนา เมนทะระ และ ปิยชาติ บุญเพ็ญ. (2562). พฤติกรรมการสูบบุหรี่ไฟฟ้าและพฤติกรรมต้องการเลิกบุหรี่ของนักศึกษาระดับอุดมศึกษาในเขตกรุงเทพมหานคร. วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 11(22), 1110-1127.

วิมลวรรณ ปัญญาว่อง และโชษิตา ภาวสุทธิไพศิฐ. (2558). แบบประเมินภาวะซึมเศร้าในวัยรุ่น (Thai version of The Patient Health Questionnaire for Adolescents: PHQ-A). สถาบันสุขภาพจิตเด็กและวัยรุ่นราชนครินทร์.

ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ. (2567). ปัญหาสุขภาพจิตในวัยรุ่นที่สูบบุหรี่ไฟฟ้า. ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ.

ศรีรัช ลาภใหญ่. (2563). ผลิตภัณฑ์ยาสูบใหม่บนเครือข่ายสังคมออนไลน์และผลกระทบของการบังคับใช้กฎหมาย. วารสารกฎหมายสุขภาพและสาธารณสุข, 5(1), 13-29.

American Psychiatric Association. (2025). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-V-RT. https://www.psychiatry.org/psychiatrists/practice/dsm

Cullen, K. A., Ambrose, B. K., Gentzke, A. S., Apelberg, B. J., Jamal, A., & King, B. A. (2018). Notes from the field: Use of electronic cigarettes and any tobacco product among middle and high school students – United States, 2011–2018. MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report, 67(45), 1276-1277. https://doi.org/10.15585/mmwr.mm6745a5

Department of Disease Control. (2024). Academic information about e-cigarettes. Office of the Tobacco Products Control Board, Department of Disease Control, Ministry of Public Health.

Gierisch, J. M., Bastian, L. A., Calhoun, P. S., McDuffie, J. R., & Williams, J. W. (2010). Comparative effectiveness of smoking cessation treatments for patients with depression: A systematic review and meta-analysis of the evidence. VA-ESP Project, 09-010.

Gorfinkel, L., Hasin, D., Miech, R., & Keyes, K. M. (2022). The link between depressive symptoms and vaping nicotine in U.S. adolescents, 2017–2019. The Journal of Adolescent Health, 70(1), 133-139. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2021.07.003

Ho, C. S., Tan, E. L., Ho, R. C., & Chiu, M. Y. (n.d.). Relationship of anxiety and depression with respiratory symptoms: Comparison between depressed and non-depressed smokers in Singapore. International Journal of Environmental Research and Public Health. https://doi.org/10.3390/ijerph16010163

Patanavanich, R., Vityananan, P., Neelapaichit, N., Chariyalertsak, S., Kessomboon, P., Assanangkornchai, S., et al. (2022). Association between electronic cigarette use and depression among Thai adolescents: The Thailand National Health Examination Survey 2019-2020. Tobacco Induced Diseases, 20(November), 103. https://doi.org/10.18332/tid/155333

Phetphum, C., Prajongjeep, A., & Phuengnam, K. (2024). Relationship between electronic cigarette use, dual smoking habits, and psychological distress among youth in Northern Thailand: A cross-sectional study. Tobacco Induced Diseases, 22, Article 186860. https://doi.org/10.18332/tid/186860

Psychiatrist. (2025). Teen vaping and mental health. https://www.psychiatrist.com/news/teen-vaping-and-mental-health/

Scollo, M. M., & Winstanley, M. H. (Eds.). (2008). Tobacco in Australia: Facts and issues (3rd ed.). Cancer Council Victoria.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-01

รูปแบบการอ้างอิง

คณึงเพียร ธ., พลจำรัสพัชญ์ ร. ., & คำศรี ร. (2025). การศึกษาความสัมพันธ์และอำนาจทำนายระดับการติดนิโคติน และภาวะซึมเศร้าในวัยรุ่นที่สูบบุหรี่ไฟฟ้า. วารสารสาธารณสุขและสุขภาพศึกษา, 5(2), e274532. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/tjphe/article/view/274532

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย