การควบคุมคุณภาพการถ่ายภาพรังสีทรวงอก

ผู้แต่ง

  • จารุวรรณ สันตินันท์ งานรังสีเทคนิค ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ประเทศไทย
  • ศุภวรรณ จิวะพงศ์ งานรังสีเทคนิค ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ประเทศไทย
  • สมลักษณ์ จำรูญสาย งานรังสีเทคนิค ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ประเทศไทย

คำสำคัญ:

การถ่ายภาพรังสีทรวงอก, การควบคุมคุณภาพเอกซเรย์, ภาพถ่ายรังสี, การจัดท่าเอกซเรย์

บทคัดย่อ

การถ่ายภาพรังสีทรวงอกหรือเอกซเรย์ปอด ภาพที่ได้จะแสดงอวัยวะภายในทรวงอกและโครงสร้างข้างเคียง การถ่ายภาพรังสีทรวงอกที่ทิศทางลำรังสีเอกซเรย์ผ่านด้านหลังผู้รับบริการมาตกกระทบตัวรับภาพซึ่งอยู่ด้านหน้าเรียกว่าท่า Posteroanterior (PA) และทิศทางลำรังสีเอกซเรย์ผ่านจากด้านหน้าผู้รับบริการมาตกกระทบตัวรับภาพซึ่งอยู่ด้านหลังเรียกว่าท่า Anteroposterior (AP) เป็นการส่งตรวจพื้นฐานทางรังสีเพื่อใช้วินิจฉัยหาความผิดปกติเกี่ยวกับปอดมากที่สุด เพื่อเป็นแนวทางในการลดอัตราการเอกซเรย์ซ้ำ รังสีเทคนิคจึงควรมีความรู้ความเข้าใจในการควบคุมคุณภาพของภาพถ่ายรังสีทรวงอก เริ่มตั้งแต่ปัจจัยจากผู้รับบริการที่มาในรูปแบบที่แตกต่างกันซึ่งต้องใช้ทักษะ และประสบการณ์ ในการประเมินการจัดท่าให้เหมาะสมกับผู้รับบริการแต่ละราย ซึ่งบางครั้งต้องใช้วิธีการจัดท่าที่แตกต่างจากรูปแบบที่ใช้ประจำที่มีในตำรา รวมถึงปัจจัยจากรังสีเทคนิคที่ควรทราบการปรับค่าพารามิเตอร์ต่างๆ ของเครื่องเอกซเรย์ เพื่อให้ปริมาณรังสีที่เหมาะสมจากการจัดท่าที่แตกต่างกันในผู้รับบริการแต่ละราย จนถึงกระบวนการการประเมินภาพที่ได้ว่าเป็นภาพที่มีคุณภาพเพียงพอต่อการส่งให้รังสีแพทย์รายงานผลได้อย่างถูกต้อง ปัจจัยที่ต้องควบคุมคุณภาพการถ่ายภาพรังสีทรวงอก ควรเริ่มตั้งแต่ขั้นตอนเตรียมตัวผู้รับบริการ การจัดท่า การตั้งค่าพารามิเตอร์เครื่องเอกซเรย์ และการปรับแต่งภาพที่ได้จากซอฟต์แวร์ของเครื่องเอกซเรย์ให้มีความถูกต้อง หากรังสีเทคนิคไม่ได้มีความรู้ที่ถูกต้องเกี่ยวกับภาพถ่ายรังสีทรวงอกอย่างถ่องแท้ อาจส่งผลให้รังสีแพทย์ได้ภาพถ่ายรังสีที่ไม่เหมาะสม ทำให้รายงานผลได้ไม่ถูกต้องหรือไม่ชัดเจน ผู้รับบริการเสียโอกาสในการได้รับการวินิจฉัยที่ถูกต้อง จึงจำเป็นต้องมีมาตรฐานในการควบคุมคุณภาพของภาพถ่ายรังสีทรวงอกในหน่วยงานก่อนที่จะส่งภาพเข้าระบบโรงพยาบาลเพื่อให้รังสีแพทย์รายงานผลต่อไป

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Murphy A. Chest (PA view) [Internet]. 2023 [cited 2022 January 18]. Available from: https://radiopaedia.org/articles/chest-pa-view-1?lang=us

วัชรากร ปานเนียม, พงศ์พล ลิมป์พรวิเชียร, นัที อินา, จงวัฒน์ ชีวกุล, เสรี ศักดิ์จิรพาพงษ์. การศึกษาปัจจัยและแนวทางลดอัตราการถ่ายภาพเอกซเรย์ซ้ำในระบบเอกซเรย์ดิจิตอลของการถ่ายภาพเอกซเรย์ทรวงอกและเข่าท่ายืนด้านข้าง ณ โรงพยาบาลสงขลานครินทร์. วารสารรังสีเทคนิค. 2562;44(1):45-52.

กลุ่มงานรังสีวิทยา โรงพยาบาลลำพูน.การออกแบบและการสร้างอุปกรณ์ยึดจับตลับฟิล์มให้ผู้ป่วยที่นอนมาบนเปลนอนที่มีอาการสั่นไหวยึดเกาะเพื่อถ่ายภาพรังสีทรวงอกท่านั่ง [อินเทอร์เน็ต]. ลำพูน: กลุ่มงานรังสีวิทยา โรงพยาบาลลำพูน; 2557 [เข้าถึงเมื่อ 20 พ.ย. 2565]. เข้าถึงได้จาก: http://203.157.203.2/archivesImages/2557/138errand/55116_67_o.pdf

สมหมาย กันทะเมืองลี้. การวิเคราะห์ภาพดิจิตอลทางรังสีที่ไม่สามารถนำไปวินิจฉัยโรคได้ (reject image) โรงพยาบาลนครปฐม. วารสารสุขภาพภาคประชาชน. 2560;12(4):28-35.

กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. การควบคุมคุณภาพเครื่องเอกซเรย์วินิจฉัยทางการแพทย์ 2565. กรุงเทพฯ: บริษัท บียอนด์ พับลิสซิ่ง จำกัด; 2565.

Lim I. AP CHEST X-RAY (Supine or Semierect in Department or as Beside Portable) [Internet]. 2011 [cited 2020 January 22]. Available from: http://www.radtechonduty.com/2011/12/ap-chest.html

Murphy A. Chest (AP erect view) [Internet]. 2021 [cited 2022 January 11]. Available from: https://radiopaedia.org/articles/chest-ap-erect-view-1?lang=us

ศุภวรรณ จิวะพงศ์, บุณยานุช พัฒนาดิสัย, สมลักษณ์ จำรูญสาย. ปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับจากการถ่าย ภาพรังสีทรวงอกที่งานรังสีเทคนิค ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก. เวชบันทึกศิริราช. 2566;16(1):10-7.

วรรณพร บุรีวงษ์. รังสีวิทยาระบบทางเดินหายใจ: การเลือกส่งตรวจและแปลผลภาพรังสีทรวงอก (Radiology of the chest: methods of investigation and plain film interpretation) [อินเตอร์เน็ต]. 2557. [เข้าถึงเมื่อ 28 ธ.ค. 2565]. เข้าถึงได้จาก: http://med.swu.ac.th/radiology/images/stories/Education/chest%20%20cvs%202014.pdf

Williams MB, Krupinski EA, Strauss KJ, Breeden WK, 3rd, Rzeszotarski MS, Applegate K, et al. Digital radiography image quality: image acquisition. Journal of the American College of Radiology: JACR. 2007;4(6):371-88.

Lim I. Chest: PA View [Internet]. 2014 [cited 2022 February 10]. Available from: http://www.radtechonduty.com/2011/12/pa-projection-chest.html

Murphy A. Chest (AP supine) [Internet]. 2023 [cited 2021 December 23]. Available from: https://radiopaedia.org/articles/chest-supine-view-1?lang=us

Murphy A. Ribs (PA view) [Internet]. 2023 [cited 2023 June 23]. Available from: https://radiopaedia.org/articles/ribs-pa-view?lang=us

Chusin T, Kaewlek T. An exposure indicator in digital radiography systems. Thai J Rad Tech. 2018;43(1):21-28.

TSRTJ8-2023

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2023-10-28

รูปแบบการอ้างอิง

1.
สันตินันท์ จ, จิวะพงศ์ ศ, จำรูญสาย ส. การควบคุมคุณภาพการถ่ายภาพรังสีทรวงอก. Thai J Rad Tech [อินเทอร์เน็ต]. 28 ตุลาคาม 2023 [อ้างถึง 27 ธันวาคม 2025];48(1):79-93. available at: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/tjrt/article/view/262247

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความปริทัศน์