ผลการเสริมสร้างการมีส่วนร่วมของเครือข่ายเกษตรกรเพื่อลดการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช ต่อระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสและปัจจัยเสี่ยงโรคเนื้อเน่า ในจังหวัดหนองบัวลำภู

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการมีส่วนร่วมของเครือข่ายลดการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชต่อระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสและปัจจัยเสี่ยงโรคเนื้อเน่าในเกษตรกร จังหวัดหนองบัวลำภู เป็นการศึกษาแบบกึ่งทดลอง กลุ่มตัวอย่าง คือ เกษตรกร จำนวน 303 คน และเครือข่าย จำนวน 362 คน ระหว่างเดือนกรกฎาคม-ตุลาคม 2564 เครื่องมือที่ใช้: แบบสอบถามเกษตรกรและเครือข่าย ใช้สถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย, T-Test, วิเคราะห์ถดถอยเชิงพหุ

ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มเกษตรกร หลังดำเนินการมีระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสอยู่ในระดับปกติและปลอดภัยเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001) ระดับปกติ จากร้อยละ 20.2 เป็น 56.2 ระดับปลอดภัย เพิ่มจากร้อยละ 27.1 เป็น 28.5 ปัจจัยเสี่ยงกลุ่มเกษตรกรสัมผัสสารเคมีลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (MD. 0.10, p-value<0.001) การใช้อุปกรณ์ป้องกันการสัมผัสสารเคมีเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value <0.001) ผลกระทบปัจจัยเสี่ยงโรคเนื้อเน่าของกลุ่มเกษตรกรลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (MD. 0.05, p<0.001) ปัจจัยโดยรวมทำนายระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสของกลุ่มเกษตรกร ร้อยละ 3.1 (adj.R²= 0.031) มี 4 ปัจจัย ได้แก่ พฤติกรรมในการทำงาน อายุ และระยะเวลาที่เป็นเกษตรกร หลังดำเนินการเครือข่ายมีคะแนนเฉลี่ยการมีส่วนร่วมโดยรวมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (MD. 2.74, p-value<0.001) มากที่สุดคือ มีส่วนร่วมประเมินผล ค้นหาปัญหา และแนวทางแก้ไข สรุป หลังพัฒนาการมีส่วนร่วมของเครือข่ายทำให้กลุ่มเกษตรกรมีพฤติกรรมป้องกันการสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืชเพิ่มขึ้นมากกว่าก่อนพัฒนา