การพัฒนาตำรับอาหารพื้นถิ่นเพื่อการดูแลสุขภาพผู้ป่วยเบาหวานในจังหวัดนครพนม
DOI:
https://doi.org/10.64962/rdhsj.v18i3.2025.276016คำสำคัญ:
ตำรับอาหาร, อาหารพื้นถิ่น, เพื่อสุขภาพ, ผู้ป่วยเบาหวานบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ความรู้และพัฒนาตำรับอาหารเพื่อสุขภาพสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน และประเมินความพึงพอใจของผู้ใช้ โดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วม ระยะศึกษาสถานการณ์ คือ เจ้าหน้าที่วัฒนธรรมจังหวัดและปราชญ์ท้องถิ่น จำนวน 12 คน ระยะพัฒนาตำรับอาหาร คือ
นักโภชนากร 2 คน ผู้เชี่ยวชาญอาหารถิ่น 12 คน พยาบาล 7 คน นักเทคโนโลยีและออกแบบสิ่งพิมพ์ จำนวน 1 คน ระยะประเมินผล คือ ผู้ป่วยเบาหวาน 20 คน และบุคลากรทางสุขภาพ 10 คน คัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ เป็นแบบสังเคราะห์องค์ความรู้ แบบสรุปกิจกรรมสนทนากลุ่ม และแบบสอบถามความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา การหาค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัย พบว่า 1) องค์ความรู้ในการดูแลด้านอาหาร ได้แก่ การคำนวณสัดส่วนอาหาร
การประเมินภาวะโภชนาการ และพฤติกรรมการรับประทานอาหาร การสาธิตการจัดอาหารต่อมื้อ
การค้นหาแรงจูงใจในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม 2) ตำรับอาหารสุขภาพ ประกอบด้วย ปลาจุ่ม ต้มส้มปลา ลาบปลาปาก แจ่วฮ้อน หมกหม้อพวงไข่ นึ่งปลาเอือบ เมี่ยงไก่นึ่ง แกงอ่อมผักรวม หมกจ๊อ ซั้วไก่นา ซุปมะเขือ และแกงอ๋อมหวาย 3) กลุ่มตัวอย่างมีความพึงพอใจต่อรูปแบบของตำรับอาหารในระดับมาก (= 4.50, S.D. = 0.78) และมีความพึงพอใจต่อการนำไปใช้ประโยชน์ในระดับมากที่สุด(
= 4.69, S.D. = 0.87) ความพึงพอใจโดยรวม ระดับมากที่สุด (
= 4.60, S.D. = 0.83)
ตำรับอาหารนี้ เป็นแนวทางส่งเสริมสุขภาพ และการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพในพื้นที่จังหวัดนครพนม
Downloads
เอกสารอ้างอิง
มูลนิธิโครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน. อาหารกับชีวิต. กรุงเทพฯ: สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ; [อินเทอร์เน็ต]. [ม.ป.ป.]. [เข้าถึงเมื่อ 29 พฤษภาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://saranukromthai.or.th/oldchild/2696
ธนภัทร พิริย์โยธินกุล. วัฒนธรรมอาหารในวรรณคดีไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น. [วิทยานิพนธ์]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 12 พฤษภาคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/3171
เบญจมาภรณ์ ชำนาญฉา. (2561). การท่องเที่ยวเชิงอาหาร: อีกหนึ่งโอกาสทางเศรษฐกิจของประเทศไทย. วารสารการท่องเที่ยวไทยนานาชาติ 2561: 14(1): 25-40.
World Health Organization. Food safety. Geneva: WHO [Internet]. 2022 [cited 2025 May 19]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/food-safety
Food and Agriculture Organization of the United Nations. Food safety and quality: Overview Rome: FAO. [Internet]. 2023 [cited 2025 May 20]. Available from: https://www.fao.org/food-safety/en/
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรคสำนักโรคไม่ติดต่อ. ข้อมูลโรคไม่ติดต่อ จำนวนและอัตราตายด้วยโรคไม่ติดต่อ (ปี 2560-2564). [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 14 ตุลาคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: http://www.thaincd.com/2016/mission/documents-detail.php?id=14480&tid=32&gid=1-020
ศูนย์วิจัยด้านวิทยาศาสตร์ สุขภาพประยุกต์ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สุขภาพ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. [อินเทอร์เน็ต]. [ม.ป.ป.]. [เข้าถึงเมื่อ 29 พฤษภาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.rihes.cmu.ac.th/CAR/?lang=en
Martinelli, SS, Cavalli, SB. The Role of Local Seasonal Foods in Enhancing Sustainable Food Consumption: A Systematic Literature Review. Foods. [Internet]. 2021; 10(9): 2206. [Cited 2025 Oct 15]. Available from: https://doi.org/10.3390/foods10092206
นิปาติมะ ฮาเยฮามะ. แนวทางการอนุรักษ์และถ่ายทอดวัฒนธรรมอาหารท้องถิ่นเพื่อความยั่งยืน. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 2568; 2(1): 41-52.
พัชราภรณ์ พงษ์พานิช. พฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพรูปแบบอาหารคลีน (Clean Food). [วิทยานิพนธ์]. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย. [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 17 พฤษภาคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://searchlib.utcc.ac.th/library/onlinethesis/301327.pdf
อัจฉรา ดลวิทยาคุณ, จักรกฤษณ์ เคลือบวัง. การออกแบบรายการอาหารแลกเปลี่ยนสำหรับโรคเบาหวานโดยใช้เทคนิคการค้นหาแบบท้องถิ่นดัดแปร. วารสารวิจัยและพัฒนามหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ [อินเทอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 1 พฤษภาคม 2568]; 11(1): 1-7.
สุธินีย์ เขียวดี, บำเหน็จ แสงรัตน์. การพัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลทางคลินิก: การจัดการเวลา การให้ยาปฏิชีวนะชนิดฉีดเข้าวงรอบยามาตรฐาน หลังการให้ยาครั้งแรกทันที. วารสารวิจัยมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 1 พฤษภาคม 2568]; 21(2): 45-53.
ประภัสสร ไชยชนะ, จุฑามาศ กิติศรี. ผลของโปรแกรมการเสริมสร้างความเชื่อมั่นในตนเองโดยใช้ระบบบัดดี้ต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองและระดับฮีโมโกลบินเอวันซีในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทย สาขาภาคเหนือ [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 1 พฤษภาคม 2568]; 1(1): 1-12.
อารยา ฉัตรธนะพานิช, โชติมณี เรืองกลิ่น. ผลของการใช้กระบวนการสร้างแรงจูงใจในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลได้ไม่ดี ในเขตตำบลเชียงยืน อำเภอเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิชาการทางการพยาบาลและวิทยาศาสตร์สุขภาพ [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 11 สิงหาคม 2567]; 3(3): 1-12.
Miller WR, Rollnick S. Motivational Interviewing: Helping People Change and Grow. 4th ed. New York: Guilford Press. [Internet]. 2023 [Cited 2025 May 20]. Available from: https://www.guilford.com/books/Motivational-Interviewing/Miller-Rollnick/9781462552795
สุวิมล วงศ์ไพบูลย์, พิชญา จันทร์รุ่งโรจน์. ผลของการบริโภคผักปลอดสารพิษต่อสุขภาพและความพึงพอใจของผู้บริโภคในกรุงเทพมหานคร. วารสารโภชนาการและอาหารสุขภาพ[อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 11 สิงหาคม 2567]; 12(2): 45-53.
เทรนด์อาหารและเครื่องดื่ม ปี 2020. [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 11 สิงหาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.matichon.co.th/publicize/news_1644719
ปนันดา จันทร์สุกรี, วศิน แก้วชาญค้า. สภาพแวดล้อมทางอาหารภายในมหาวิทยาลัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการบริโภคเพื่อสุขภาพของนักศึกษาไทย. รายงานวิจัย. สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ [อินเทอร์เน็ต]. 2561. [เข้าถึงเมื่อ 29 พฤษภาคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://12rc.nida.ac.th/2019/images/12rc/home/research/6.pdf
พิมพ์พิศา พิศาลบุตร. ปัจจัยที่ส่งผลต่อความตั้งใจซื้ออาหารเพื่อสุขภาพของผู้บริโภคชาวไทยที่อาศัยในเขตกรุงเทพมหานคร [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหิดล; 2565 [เข้าถึงเมื่อ 29 พฤษภาคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://archive.cm.mahidol.ac.th/bitstream/123456789/4958/1/TP%20MM.073%202565.pdf
พรสิทธิ สิทธิราชา. การศึกษาความเป็นไปได้ของธุรกิจร้านอาหารคลีนเพื่อสุขภาพ Healthy Plus. การประชุมนำเสนอผลงานวิจัยบัณฑิตศึกษาระดับชาติ ครั้งที่ 16 ปี การศึกษา 2564. บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยรังสิต. วันพฤหัสบดีที่ 19 สิงหาคม พ.ศ. 2564. 1423-1436. [อินเทอร์เน็ต]. เข้าถึงได้จาก: https://rsujournals.rsu.ac.th/index.php/rgrc/article/download/2439/2008/
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดกาฬสินธุ์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารศูนย์ดัชนีการอ้างอิงวารสารไทย ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆบทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารศูนย์ดัชนีการอ้างอิงวารสารไทย ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารศูนย์ดัชนีการอ้างอิงวารสารไทย หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักณอักษรจากวารสารศูนย์ดัชนีการอ้างอิงวารสารไทยก่อนเท่านั้น
