ความชุกของฟันตกกระและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับสภาวะฟันตกกระ ในเด็กประถมศึกษา อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional analytical study) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุก ของการเกิดฟันตกกระ ระดับความรุนแรงของฟันตกกระ และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับสภาวะฟัน ตกกระในเด็กประถมศึกษา อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม โดยมีกลุ่มตัวอย่าง คือ เด็กประถมศึกษาชั้นปีที่ 4 - 6 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 304 คนและผู้ปกครอง เก็บข้อมูลฟันตกกระในเด็กโดยใช้แบบตรวจฟันตกกระซึ่งแบ่งความรุนแรงตามดัชนีฟันตกกระของดีน (Dean’s index) โดยผู้ตรวจผ่านการปรับมาตรฐานการตรวจ ค่าสถิติ Kappa มีค่า 0.81 - 0.88 และเก็บข้อมูลการรับรู้สภาวะฟันตกกระในผู้ปกครองโดยใช้แบบวัด การรับรู้ฟันตกกระที่มีค่าความเชื่อมั่นโดยใช้วิธีครอนบาคแอลฟ่าเท่ากับ 0.77 และแบบวัดความรู้ที่มีความเชื่อมั่นโดยใช้วิธีของคูเดอร์ ริชาร์ดสัน สูตร KR-20 เท่ากับ 0.70 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ สถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ Chi-square และ Multiple logistic regression

ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างนักเรียนส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงคิดเป็นร้อยละ 59.50 อายุเฉลี่ย 10.77 ปี ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.88 นักเรียนมีฟันตกกระคิดเป็นร้อยละ 36.50 โดยเพศชายมีฟันตกกระมากกว่าเพศหญิงคิดเป็นร้อยละ 48.80 และ 28.20 ตามลำดับ พบความชุกสภาวะฟันตกกระระดับสงสัย คิดเป็นร้อยละ 27.60 โดยซี่ฟันที่พบว่าเป็นฟันตกกระระดับสงสัย พบมากที่สุดในฟันซี่ 21 คิดเป็นร้อยละ 17.10 ผู้ปกครองส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงร้อยละ 73.30 อายุเฉลี่ยเท่ากับ 47.89 ปี (S.D. = 10.72) ร้อยละ 72.40 ไม่เคยรับรู้ข้อมูลเกี่ยวกับฟันตกกระและส่วนใหญ่มีความรู้เกี่ยวกับฟันตกกระระดับต่ำ คิดเป็น ร้อยละ 83.20 เมื่อวิเคราะห์หาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับสภาวะฟันตกกระพบว่าปัจจัยด้านเพศ และ จำนวนครั้ง ในการแปรงฟันของเด็ก มีความสัมพันธ์กับสภาวะฟันตกกระ โดยพบว่าปัจจัยด้านเพศมีความสัมพันธ์กับสภาวะฟันตกกระอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value <0.001) เมื่อพิจารณาโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดฟันตกกระ พบว่า เพศชายมีโอกาสมีฟันตกกระมากกว่าเพศหญิง 2.40 เท่า (AOR = 2.41, 95% CI = 1.46 - 3.99) และจำนวนครั้งในการแปรงฟันของเด็ก มีความสัมพันธ์กับสภาวะฟันตกกระอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (p-value <0.001) เมื่อพิจารณาโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดฟันตกกระ พบว่า เด็กที่แปรงฟันมากว่า 2 ครั้งต่อวัน มีโอกาสมีฟันตกกระมากกว่าเด็กที่แปรงฟัน 1 - 2 ครั้งต่อวัน 4.17 เท่า (AOR = 4.17, 95% CI = 2.36 - 7.41) ดังนั้นผู้ปกครองจึงควรระมัดระวังการใช้ปริมาณยาสีฟันในเด็กและควรดูแลใกล้ชิดขณะเด็กแปรงฟัน เพื่อป้องกันการกลืนยาสีฟันจนทำให้เสี่ยงต่อฟันตกกระ