ความรอบรู้ด้านสุขภาพและการจัดการตนเองในผู้สูงอายุที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, การจัดการตนเอง, ผู้สูงอายุ, การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพ การจัดการตนเอง และความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพและการจัดการตนเองในผู้สูงอายุที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม
การออกแบบวิจัย: การศึกษาเชิงพรรณนาหาความสัมพันธ์
วิธีดำเนินการวิจัย: คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างตามคุณสมบัติที่กำหนด กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายและได้รับการรักษาด้วยวิธีฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่มารับการรักษาที่แผนก ไตเทียมในโรงพยาบาล 4 แห่ง ในจังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 84 ราย คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างโดยการสุ่มแบบไม่แทนที่ ระหว่างเดือนมิถุนายนถึงเดือนสิงหาคม 2564 เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์ข้อมูลส่วนบุคคล แบบวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพ และ แบบวัดพฤติกรรมการจัดการตนเองในผู้สูงอายุที่ได้รับการฟอกเลือด ด้วยเครื่องไตเทียม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ด้วยสถิติสหสัมพันธ์เพียร์สัน
ผลการวิจัย:ผลการวิจัยพบว่าผู้สูงอายุที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมมีความรอบรู้ด้านสุขภาพและการจัดการตนเองอยู่ใน ระดับสูง และความรอบรู้ด้านสุขภาพมีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับปานกลางกับการจัดการตนเองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 (r = .55)
ข้อเสนอแนะ: ผลการวิจัยครั้งนี้เป็นข้อมูลกลุ่มวิชาการพยาบาลพื้นฐานและบุคลากรสุขภาพที่มีส่วนในการดูแลผู้สูงอายุที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมในการวางแผนการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและการจัดการตนเองที่เหมาะสม
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Levey As, Inker LA, Coresh J. Chronic kidney disease in older people. JAMA. 2015;314(6):557-8.
The Nephrology Society of Thailand. Thailand renal replacement therapy: Year 2016-2019 [Internet].1st ed. Bangkok: Duantula printing; 2019 [cited 2021Jan 21]. Available from:https://www.nephrothai.org/wp-content/uploads/2021/01/1.TRT-Annualreport-2016-2019.pdf
The Nephrology Society of Thailand. Hemodialysis clinical practice recommendation 2014 [Internet].1st ed. Bangkok: Duantula printing; 2015 [cited 2021Jan 21]. Available from: http://www.tnnsnurse.org/download/tnns-1/270--2557-15/fle.html
Stefansson BV, Brunelli SM, Cabrera C, Rosenbaum D, Anum E, Ramakrishnan K, et al. Intradialytic hypotension and risk of cardiovascular disease. ClinJ Am Soc Nephrol. 2014;9(12):2124-32.doi:10.2215/CJN.02680314
Genovesi S, Boriani G, Covic A, Vernooij RWM, Combe C, Burlacu A, et al. Sudden cardiac death in dialysis patients: Different causes and management strategies. Nephrol Dial Transplant. 2019;36(6):396-405.doi:10.1093/ndt/gfz182
Lorig KR, Holman HR. Self-management education: history, defnition, outcomes, and mechanism. Ann Behav Med. 2003;26(1):1-7.
Gela D, Mengistu D. Self-management and associated factors among patients with end-stage renal disease undergoing hemodialysis at health facilities in Addis Ababa, Ethiopia. Int J Nephrol Renovasc Dis. 2018; 11:329-336. doi:10.2147/Ijnrd.S184671.
Fan JL, Kong Y, Shi SH, & Cheng YH. Positive correlations between the health locus of control and self-management behaviors in hemodialysis patients in Xiamen. Int. J. Nurs. Sci.2016;3(1):96-101.doi:10.1016/j.ijnss.2016.02.002
Wongsaree C. Factors predicting health self-management in end stage renal disease patient receiving hemodialysis in a private hospital, Thailand. JNSCU. 2018;30(3):66-77. (in Thai)
Arammuang S, Sangkard K, Kimpee S, Sriyuktasuth A. Factors predicting fluid control behavior in chronic kidney disease patients receiving hemodialysis.J Nurs Sci. 2012;30(3):74-81. (in Thai)
Li H, Jiang YF, Lin CC. Factors associated with self-management by people undergoing hemodialysis: A descriptive study. Int J Nurs Stud, 2014;51(2): 208-16. doi:10.1016/ j.ijnurstu.2013.05.012.
Methakanjanasak N, Pothiban L, Lunlertkul D, Wonghongkul T. Self-management of end-stage renal disease patients receiving hemodialysis [Internet].2005[cited 2021 Jan 21]; Available from: https://library.cmu.ac.th/digital_collection/etheses/detail.php?id=14285&word=self-management &word=selfmanagement&check_feld =TITLE&select_study =&condition=2&search= 9&philosophy= ok&master=
Chen YC, Chang LC, Liu CY, Ho YF, Weng SC, Tsai TI. The roles of social support and health literacy in self-management among patients with chronic kidney disease. J Nurs Scholarsh. 2018; 50(3):265-75. doi:10.1111/jnu.12377
Nutbeam D. Health literacy as a public health education and communication strategies into the 21stcentury. Health Promot Int. 2000;15(3):259-67.
Jain D, Green JA. Health literacy in kidney disease: Review of the literature and implications for clinical practice. World J Nephrol. 2016;5(2):147-51.doi:10.5527/wjn.v5.i2.147. PubMed PMID: 26981438.
Ardkhitkarn S, Pothiban L, Lasuka D. Self-management behaviors and predicting factors in elders with end stage renal disease undergoing continuous mmbulatory peritoneal dialysis. Nursing J. 2013;40(Supplement): 22-32. (in Thai)
Boonsatean W, Reantippayasakul O. Health literacy: situation and impacts on health status of the older adults. APHEIT Journal of Nursing and Health. 2020; 2(1):1-9. doi: 10.14456/ajnh.2020.1. (in Thai)
Pfeiffer E. A short portable mental status questionnaire for the assessment of organic brain defcit in elderly patients. J Am Geriatr Soc. 1975;23(10):433-41.
Chiangmai province public health offce. The Short Portable Mental Status Questionnaire (SPMSQ) [Internet]. 2018 [cited 2021 Jan 21]. Available from: https://www.chiangmaihealth.go.th/cmpho_web/ main_section.php?info_id=4197
Department of medical services. Barthel activities of daily living: ADL [Internet].2014[cited 2021 Jan]; Available from:https://www.udo.moph.go.th/thepost/upload/ UX4ctZPFMRiXz czWnqcMqylj5O/EgzvAFiPptt9hEgeHvmTU5Xuwo.doc=
Cohen, J. Statistical power analysis for the behavioral science (2th ed.). Hillsdale: NJ: Lawrence Erlbaum Associates;1988 [cited 2021 Jan 21]. Available from:http://www.utstat.toronto .edu /~brunner/oldclass/378f16/readings/CohenPower.pdf.
Noppakraw J, Chintanawat R, Khampolsiri T. Health literacy and self-management in older persons with type 2 diabetes mellitus. Nursing J. 2020;47(2):251-61. (in Thai)
Ishikawa H, Takeuchi T, Yano E. Measuring functional, communicative, and critical health literacy among diabetic patients. Diabetes Care. 2008;31(5):874–9.
Jirojkul P. Nursing research. 2nd ed. Bangkok: Praboromarajchanok Institute; 2005 (in Thai)
Tiller D, Herzog B, Klutting A, Hearting J. Health literacy in an urban elderly East-German population results from the population-base CARLA study. BMC Public Health. 2015;10(15):883-91.doi:10.1186/s12889-015-2210-7
Bruin W, Paker AM, Fischhoff B. Decision-making competence: more than intelligence? Current Directions in Psychological Science. 2020;29(2):186-192. doi:10.1177/0963721420901592
Bohanny W, Wu SF, Liu CY, Yeh SH, Tsay SL, Wang TJ. Health literacy, self-effcacy, and self-care behaviors in patients with type 2 diabetes mellitus. J am Assoc Nurse Pract. 2013;25(9):495-502. doi:10.1111/1745-7599.12017. PubMed PMID: 24170654.
Ishikawa H, Kiuchi T. Association of health literacy levels between family members. Front. Public Health. 2019;7(169):1-7. doi:10.3389/fpubh.2019.00169. PubMed PMID: 31275918.
Svendsen MT, Bak CK, Sorensen K, Pelikan J, Rissersholm SJ, Skals RK, et al. Associations of health literacy with socioeconomic position, health risk behavior, and health status: a large national population-based survey among Danish adults. BMC Public Health. 2020;20(1):565. doi:10.1186/s12889-020-08498-8
Wongsaree C, Kittiyawan J. An intensive educational program on theraputic volume overload for end stage chronic renal disease patient receiving hemodialysis: hemodialysis nurses’ roles. HCU Journal. 2018; 21(41):137-150. (in Thai)
Sarika E, Wongsaree C, Taewrob P, Dhiranathara N, Teachthawewon P, Kittiyawan J et al. Factors influencing adaptation behavior of older adults among end stage renal disease patients receiving hemodialysis at a private hospital in Thailand. HCU Journal. 2020;
(2):245-255. (in Thai)
Ghafourifard M, Mehrizade B, Hassankhani H, Heidari M. Hemodialysis patients perceived exercise benefts and barriers: the association with healthrelated quality of life. BMC Nephrol. 2021;22(94): 1-9. doi:10.1186/s12882-021-02292-3
Heijmans M, Waverijin G, Rademakers J, van der Vaart R, Rijken M. Functional, communicative and critical health literacy of chronic disease patients and their importance for self-management behaviors in end-stage renal disease patients with diabetes on hemodialysis. Patient Educ Couns. 2015;91(2): 221-7.
Daemayu A, Panuthai S, Juntasopeepun P. Correlation between health literacy and self-management amongst older thai muslims with hypertension. JTNMC. 2020;35(3):87-107. (in Thai)
Shen Q, He J, Liu Y, Shi S, Zhu J, Yang J, et al. Correlation between health literacy and selfmanagement in chinese hemodialysis patients. Adv Chronic Kidney Dis. 2016;23(2):128.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารสภาการพยาบาล
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
