ประสบการณ์อาการในผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลว

บทคัดย่อ

บทนำ ภาวะหัวใจล้มเหลวมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในประเทศไทย แม้ว่าแนวทางการรักษา ในปัจจุบันสามารถช่วยให้ผู้ป่วยมีอายุยืนยาวขึ้นได้ ผู้ป่วยต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลบ่อยครั้ง โดยต้องเผชิญกับอาการต่าง ๆ จากโรคนี้ไปจนวาระสุดท้ายของชีวิต 

วัตถุประสงค์การวิจัย เพื่อศึกษาประสบการณ์อาการในผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลว ในมิติ ด้านการเกิดอาการ ความถี่ ความรุนแรง ความทุกข์ทรมาน และอาการโดยรวม 

การออกแบบวิจัย การวิจัยครั้งนี้เป็นวิจัยเชิงพรรณนา โดยใช้ทฤษฎีอาการไม่พึงประสงค์เป็น กรอบแนวคิด 

วิธีดำเนินการวิจัย กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวที่เข้ารับการรักษาและติดตาม อาการ ณ แผนกผู้ป่วยนอก ในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิในเขตบริการสุขภาพที่ 9 จำ นวน 264 ราย คัดเลือก แบบเจาะจงตามเกณฑ์คัดเข้าคือ 1) มีอายุมากกว่า 18 ปี 2) มีระดับสมรรถภาพการทำงานของหัวใจตามเกณฑ์ ของ New York Heart Association อยู่ใน functional class 2, 3 เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย 1) แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล 2) แบบประเมินประสบการณ์อาการในผู้ป่วยที่มีภาวะ หัวใจล้มเหลว (MSAS-HF) ค่าความเชื่อมั่น มีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาครอนบาคของเครื่องมือทั้งชุด เท่ากับ .83 วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปและประสบการณ์อาการของผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา 

ผลการวิจัย พบว่า ผู้ป่วยขณะทำ การศึกษามากกว่าครึ่งเป็นเพศชาย (ร้อยละ 56.80) อายุตั้งแต่ 27 ปี ถึง 92 ปี เฉลี่ยอายุ 66.71 ปี (SD = 11.76) อาการที่สำรวจได้ทั้งสิ้น 30 อาการ จาก 32 อาการ อาการ ที่พบมากที่สุด คือ อาการหายใจลำ บากเมื่อนอนราบ (ร้อยละ 71.21) รองลงมาคือ อาการหายใจไม่อิ่ม หายใจตื้น (ร้อยละ 70.83) อาการไอ (ร้อยละ 64.77) อาการอ่อนเพลียเปลี้ยไม่มีแรง (ร้อยละ 61.36) และอาการนอนหลับยาก (ร้อยละ 53.79) อาการที่ไม่พบการรายงาน คือ อาการปัญหาทางเพศ และอาการ อาเจียน ผู้ป่วยแต่ละรายประสบกับอาการตั้งแต่ 3 อาการ ถึง 20 อาการ จำ นวนรวมอาการส่วนใหญ่คือ 9 อาการต่อคน (SD = 2.46) อาการหายใจลำ บากเมื่อนอนราบเป็นอาการเดียวที่รายงานเป็นลำ ดับสูงสุด ในมิติด้านความรุนแรงระดับมาก (M = 3.44, SD = 0.18) มิติด้านความทุกข์ทรมานที่ระดับค่อนข้างมาก (M = 3.36, SD = 0.18) 

ข้อเสนอแนะ การศึกษาครั้งนี้แสดงให้เห็นถึงลักษณะของประสบการณ์อาการของผู้ป่วยที่มีภาวะ หัวใจล้มเหลวในมิติต่าง ๆ และมีเพียงบางกลุ่มของผู้ป่วยที่ประสบหลายอาการ และมีเพียงบางอาการเท่านั้น ที่เป็นปัญหากับผู้ป่วย และสามารถนำ ไปใช้ในการจัดกลุ่มผู้ป่วย และได้รับการจัดการอาการที่เหมาะสม นอกจากนี้ ผู้ป่วยควรได้รับการประเมินอาการอย่างต่อเนื่อง