การพัฒนาระบบคุณภาพการทดสอบความชำนาญการวิเคราะห์อาหารและน้ำ พ.ศ. 2554-2556
คำสำคัญ:
Proficiency testing, Food and water analysis, ISO/IEC 17043: 2010, accreditationบทคัดย่อ
การทดสอบความชำนาญการวิเคราะห์อาหารและน้ำเป็นองค์ประกอบสำคัญของการประกันคุณภาพห้องปฏิบัติการทดสอบอาหาร เนื่องจากเป็นการประเมินความสามารถของห้องปฏิบัติการจากหน่วยงานภายนอก แสดงถึงความถูกต้องเชื่อถือได้ของผลการทดสอบ เพื่อให้ผู้ใช้บริการของห้องปฏิบัติการสามารถนำผลการทดสอบไปใช้ในการควบคุมคุณภาพอาหารในการผลิต นำเข้า ส่งออก หรือประกอบการขึ้นทะเบียนตำรับอาหาร ซึ่งในปัจจุบันประเทศไทยมีหน่วยงานให้บริการทดสอบความชำนาญ (proficiency testing provider) จำนวนไม่มาก และโปรแกรมที่ให้บริการยังไม่ครอบคลุมรายการทดสอบ ทำให้ห้องปฏิบัติการจำเป็นต้องใช้บริการจากหน่วยงานต่างประเทศที่มีราคาสูง สำนักคุณภาพและความปลอดภัยอาหาร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ จึงได้พัฒนาและจัดการระบบงานการทดสอบความชำนาญให้สอดคล้องตามข้อกำหนดของ ISO/IEC 17043: 2010 จนได้รับการรับรองจาก สำนักบริหารและรับรองระบบงาน กรมวิทยาศาสตร์บริการตั้งแต่เดือนกันยายน 2555 การพัฒนาระบบคุณภาพประกอบด้วย การวางแผนและกำหนดเป้าหมายความสำเร็จ การดำเนินการขอรับรอง การรักษาสถานภาพการได้รับการรับรอง และการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง การได้รับการรับรองแสดงถึงความสามารถในการเป็นผู้จัดโปรแกรมทดสอบความชำนาญที่ให้บริการตามมาตรฐานสากล ห้องปฏิบัติการสมาชิกได้รับประโยชน์ คือ ได้รับบริการทดสอบความชำนาญที่ถูกต้องเชื่อถือได้ มีคุณภาพ โปร่งใส และประหยัดค่าใช้จ่าย สามารถนำผลการเข้าร่วมทดสอบความชำนาญไปแสดงถึงความสามารถของการดำเนินการของห้องปฏิบัติการในการขอรับรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025: 2005 ได้อย่างมั่นใจ ความสำเร็จในการพัฒนาระบบคุณภาพการทดสอบความชำนาญ ในช่วง พ.ศ. 2554 ถึง พ.ศ. 2556 นี้ สามารถใช้เป็นแนวทางให้หน่วยงานให้บริการทดสอบความชำนาญนำไปใช้ในการพัฒนาได้
References
กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2552 ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 126 ตอนที่ 98 ก (ลงวันที่ 28 ธันวาคม 2552).
ISO/IEC 17025: 2005. General requirements for the competence of testing and calibration laboratories. 2nd ed. Geneva, Switzerland: ISO; 2005.
กนกพร อธิสุข, อมรา วงศ์พุทธพิทักษ์. การสอบเทียบผลวิเคราะห์อะฟลาทอกซิน ในตัวอย่างข้าวโพด ถั่วลิสง และ นม. ว กรมวิทย พ 2543; 42(1): 10-9.
Thompson M, Wood R. The international harmonized protocol for the proficiency testing of (chemical) analytical laboratories. J AOAC Int 1993; 76(4): 926-940.
ISO/IEC Guide 43-1: 1997. Proficiency testing by interlaboratory comparisons --Part 1: Development and operation of proficiency testing schemes. Geneva, Switzerland: ISO; 1997.
ISO/IEC Guide 43-2: 1997. Proficiency testing by interlaboratory comparisons -- Part 2: Selection and use of proficiency testing schemes by laboratory accreditation bodies. Geneva, Switzerland: ISO; 1997.
ISO/IEC 17043: 2010. Conformity assessment -- General requirements for proficiency testing. Geneva, Switzerland: ISO; 2010.
สำนักบริหารและรับรองห้องปฏิบัติการ กรมวิทยาศาสตร์บริการ. ข้อกำหนด กฎระเบียบ และเงื่อนไขการรับรองความสามารถผู้จัดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ (LA-R-06). กรุงเทพฯ : กรมวิทยาศาสตร์บริการ; 2555.
สันตกิจ นิลอุดมศักดิ์, ปราณี นาคประสิทธิ์, มงคล เจนจิตติกุล. การพัฒนาระบบคุณภาพห้องปฏิบัติการตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025: 2005 ของสำนักคุณภาพและความปลอดภัยอาหาร. ว กรมวิทย พ 2556; 55(2): 63-77.
ISO 13528: 2005. Statistical methods for use in proficiency testing by interlaboratory comparisons. Geneva, Switzerland: ISO; 2005.
Thompson M, Ellison SLR, Wood R. The international harmonized protocol for the proficiency testing of analytical chemistry laboratories (IUPAC technical report). Pure Appl Chem 2006; 78(1): 145-96.
วิชาดา จงมีวาสนา, รัติยากร ศรีโคตร, กนกพร อธิสุข. การประเมินความสามารถห้องปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์สารเคมีกำจัดศัตรูพืชกลุ่มออร์กาโนคลอรีนในไขมัน. ว กรมวิทย พ 2554; 53(2): 113-30.
สำนักบริหารและรับรองห้องปฏิบัติการ กรมวิทยาศาสตร์บริการ. [ออนไลน์]. 2558; [สืบค้น 1 มกราคม 2558]; [1 หน้า]. เข้าถึงได้จาก : URL: http://www.dss.go.th/index.php/2012-06-24-18-31-45/2012-06-25-07-43-32.html
