สำรวจการปนเปื้อนพยาธิในผักสดและผลไม้สด จากตลาดสด 5 ภูมิภาคของประเทศไทย
คำสำคัญ:
พยาธิ, ผักสด, ผลไม้สดบทคัดย่อ
ได้สำรวจการปนเปื้อนพยาธิในผักสดและผลไม้สดจำนวน 224 ตัวอย่าง จากตลาดสดรวม 10 แห่ง ใน 5 ภูมิภาค ในระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ ถึงเดือนพฤษภาคม 2561 โดยวิธีตกตะกอนด้วยสารละลายไลปอนเอฟความเข้มข้น 1 เปอร์เซ็นต์ ผสมกับน้ำเกลือ 0.85 เปอร์เซ็นต์ พบปนเปื้อนไข่พยาธิไส้เดือน ไข่พยาธิตัวกลม ตัวอ่อนพยาธิตัวกลม และตัวแก่พยาธิตัวกลม ในผักสดกินใบ 11 ชนิด จำนวน 97 ตัวอย่าง จาก 110 ตัวอย่าง (ร้อยละ 88.18) พบ Capillaria spp. egg เฉพาะในผักชีฝรั่ง ที่เก็บจากตลาดภาคเหนือ ขณะที่ผักสดกินผล 29 ตัวอย่าง พบไข่พยาธิไส้เดือนและตัวอ่อนพยาธิตัวกลมร้อยละ 58.00 จากการตรวจทั้งหมด 50 ตัวอย่าง ส่วนผลไม้สด 22 จาก 64 ตัวอย่าง (ร้อยละ 34.38) พบเฉพาะตัวอ่อนพยาธิตัวกลม การสำรวจนี้ไม่พบความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติของการปนเปื้อนพยาธิในผักสดกินใบจากตลาดสด 5 ภูมิภาค (p-value = 0.69) ขณะที่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติของการปนเปื้อนพยาธิในผักสดกินใบ ผักสดกินผล และผลไม้สด (p-value =<0.00001) การสำรวจครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่าผักสดส่วนใหญ่มีการปนเปื้อนไข่พยาธิไส้เดือน ไข่พยาธิตัวกลม และตัวอ่อนพยาธิตัวกลม การล้างผักและผลไม้ให้สะอาดก่อนรับประทานจึงจำเป็นอย่างยิ่งต่อสุขภาวะที่ดีของผู้บริโภค
References
ผักผลไม้ : ประโยชน์ของผักและผลไม้ 14 ข้อ ! - Medthai. [ออนไลน์]. 2560; [สืบค้น 11 ก.ย. 2562]; [6 หน้า]. เข้าถึงได้ที่: URL: https://medthai.com/ผักผลไม้/.
Uttah EC, Akwari A, Ukpong GI, Ogban E, Iboh C. Fruits and vegetable consumption attitudes: the major risk factor in hookworm epidemiology in a tourist destination in Nigeria. Trans J Sci Technol 2013; 3: 39-49.
Bekele F, Tefera T, Biresaw G, Yohannes T. Parasitic contamination of raw vegetables and fruits collected from selected local markets in Arba Minch town, Southern Ethiopia. Infect Dis Poverty 2017; 6: 19. (7 pages).
Ulukanligil M, Seyrek A, Aslan G, Ozbilge H, Atay S. Environmental pollution with soil-transmitted helminthes in Sanliurfa, Turkey. Mem Inst Oswaldo Cruz 2001; 96(7): 903-9.
Muennoo C, Maipanich W, Sanguankiat S, Anantaphruti MT, Soil-transmitted helminthiases among fishermen, farmers, gardeners and townspeople in southern Thailand. J Trop Med Parasitol 2000; 23: 7-11.
ภารดี มามีชัย, ดำรงค์ เชี่ยวศิลป์. การสำรวจหนอนพยาธิติดต่อผ่านดินในผักสดในตลาดเขตเทศบาลเมือง จังหวัดนนทบุรี. สารเทคนิคการแพทย์จุฬา 2534; 5(16): 859-67.
ประยงค์ ระดมยศ และคณะ. ปรสิตและหนอนพยาธิทางการแพทย์ ทฤษฎีและปฏิบัติการ. กรุงเทพฯ: กองโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข; 2537.
เอกสารการอบรมเชิงปฏิบัติการเรื่อง การตรวจวินิจฉัยทางห้องปฏิบัติการของเชื้อปรสิตหนอนพยาธิจากสิ่งส่งตรวจ. วันที่ 13-15 สิงหาคม 2557. กรุงเทพฯ: ภาควิชาปรสิตหนอนพยาธิ คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล; 2557.
ทัศนีย์ สุโกศล. ปรสิตก่อโรค. นครราชสีมา: สำนักวิชาวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี; 2545.
โรคพยาธิลำไส้แคปิลลาเรีย-MutualSelfcare.Org. [ออนไลน์]. 2563; [สืบค้น 2 มิ.ย. 2563]; [1 หน้า]. เข้าถึงได้ที่: URL: http://mutualselfcare.org/medicine/infectious/capillariasis.aspx.
โพชฌงค์ หร่องบุตรศรี. ปรสิตวิทยาทางการแพทย์: โปรโตซัวและพยาธิตัวกลม. ปทุมธานี: คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2543.
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. โรคพยาธิลำไส้แคปิลลาเรีย. [ออนไลน์]. 2556; [สืบค้น 11 ก.ย. 2562]; [3 หน้า]. เข้าถึงได้ที่: URL: http://parasitology.md.chula.ac.th/th/index.php/92-2013-04-05-03-08-43.
World Health Organization. Guidelines for drinking-water quality. 4th ed. [online]. 2011; [cited 2015 Jun 4]; [564 screens]. Available from: URL: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/44584/9789241548151_eng.pdf.
นันทพร จงกลนี, ดุจดาว ทรงธรรมวัฒน์. การตรวจหาการปนเปื้อนของปรสิตในผักสดจากอำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารเทคนิคการแพทย์ 2558; 43(1): 5141-50.
Uga S, Hoa NT, Noda S, Moji K, Cong L, Aoki Y, et al. Parasite egg contamination of vegetables from a suburban market in Hanoi, Vietnam. Nepal Med Coll J 2009; 11(2): 75-8.
Decoded Science. Parasitic protozoa on fruits and vegetables. [online]. 2019; [cited 2014 Jul 7]; [2 screens]. Available from: URL: https://www.decodedscience.org/parasitic-protozoa-onfruits-and-vegetables/.
ธรรมศักดิ์ ทองเกตุ. หลักการปลูกพืชผัก. [ออนไลน์]. 2544; [สืบค้น 2 มิ.ย. 2563]; [4 หน้า]. เข้าถึงได้ที่: URL: https://www.ku.ac.th/e-magazine/january44/agri/plant/.
