การเตรียมห้องปฏิบัติการอณูชีวโมเลกุลในการตรวจหาเชื้ออุบัติใหม่: ประสบการณ์จากการระบาดใหญ่ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ที่สถาบันบำราศนราดูร

การเตรียมห้องปฏิบัติการอณูชีวโมเลกุล

บทคัดย่อ

         การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ในปี 2019 หรือ Severe Acute Respiratory Syndrome Corona Virus-2 (SARS-CoV-2) ที่ก่อโรค COVID-19 เริ่มมีรายงานในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2562 จากการพบกลุ่มผู้ป่วยอาการปอดบวมโดยไม่ทราบสาเหตุ ณ เมืองอู่ฮั่น สาธารณรัฐประชาชนจีน และได้แพร่กระจายไปทั่วโลก การตรวจทางห้องปฏิบัติการเป็นขั้นตอนสำคัญในการวินิจฉัยและรักษาผู้ป่วย รวมทั้งใช้สอบสวน เฝ้าระวัง และป้องกันโรค โดยองค์การอนามัยโลกแนะนำให้วินิจฉัยเชื้อไวรัสนี้ด้วยวิธีการเพิ่มจำนวนสารพันธุกรรมสำหรับคัดกรองผู้ที่เข้าข่ายสงสัยติดเชื้อ ประกอบกับรัฐบาลไทยได้ขอความร่วมมือทุกจังหวัดให้ดำเนินการตามนโยบาย หนึ่งจังหวัด-หนึ่งแล็บ ดังนั้นการจัดเตรียมห้องปฏิบัติการเพื่อตรวจหาเชื้อ SARS-CoV-2 ด้วยเทคนิค real-time reverse transcription-polymerase chain reaction (real-time RT-PCR) โดยการจัดทำแผนผังลำดับงานที่เป็นมาตรฐานและปฏิบัติงานอย่างปลอดภัยด้วยชีวนิรภัยระดับ 2 แบบเสริมสมรรถนะ (biosafety level 2 enhance) สำหรับเชื้ออันตรายกลุ่มเสี่ยงระดับ 3 จึงเป็นสิ่งเร่งด่วนในสถานการณ์ระบาดทั่วโลก การนำระบบจัดการคุณภาพมาปรับใช้ออกแบบห้องปฏิบัติการ โดยแบ่งพื้นที่สำหรับกิจกรรมก่อนการวิเคราะห์ด้วยเทคนิคการทำปฏิกิริยา PCR ได้แก่ ห้องเตรียมน้ำยา และห้องสกัดสารพันธุกรรม พื้นที่สำหรับตรวจวัดสารพันธุกรรมที่ตั้งเครื่อง real-time PCR เป็นห้องสำหรับเพิ่มปริมาณและตรวจหาสารพันธุกรรม รวมทั้งวิเคราะห์ผลตรวจโดยเสนอรูปแบบของการจัดห้องปฏิบัติการ ไว้ 2 ระบบ คือ semi-automation และ fully automation จากประสบการณ์ปฏิบัติงานด้วยเทคนิค PCR และการบริหารจัดการด้านความปลอดภัยทางห้องปฏิบัติการ เพื่อการนำไปประยุกต์ใช้กับการตรวจด้านอณูชีวโมเลกุลสำหรับเชื้ออุบัติใหม่อื่นๆ ที่จัดอยู่ในกลุ่มเสี่ยงระดับ 3 ต่อไป