การค้นพบลําดับนิวคลีโอไทด์ที่แตกต่างใหม่ของไวรัสหัดสายพันธุ์ D8 ครั้งแรก: กรณีการระบาดในพื้นที่ภาคใต้ของประเทศไทย ปี พ.ศ. 2567
การค้นพบลำดับนิวคลีโอไทด์ใหม่ของไวรัสหัดสายพันธุ์ D8 ในประเทศไทย
คำสำคัญ:
ไวรัสหัด, สายพันธุ์ไวรัสหัด, ไวรัสหัดในพื้นที่ภาคใต้ประเทศไทยบทคัดย่อ
การศึกษาสายพันธุ์ไวรัสหัดจากลําดับนิวคลีโอไทด์ในส่วนยีน Nucleoprotein (N) และการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมของไวรัสหัด 428 ตัวอย่าง จากเหตุการณ์การระบาดของโรคหัดในจังหวัดสงขลา ยะลา ปัตตานี และนราธิวาส ในปี พ.ศ. 2567 เมื่อเปรียบเทียบกับลําดับนิวคลีโอไทด์ไวรัสหัดสายพันธุ์อ้างอิงขององค์การอนามัยโลก จำนวน 24 สายพันธุ์ พบว่าตรงกับไวรัสหัดสายพันธุ์ D8 แต่ถูกจําแนก ออกเป็น 20 Distinct Sequence Identifiers (DSId) แสดงให้เห็นว่าลําดับนิวคลีโอไทด์ของไวรัสหัดสายพันธุ์ D8 ที่พบมีลําดับนิวคลีโอไทด์แตกต่างกันในแต่ละ DSId โดย 20 DSIds ประกอบด้วย DSId8581, 8717, 8775, 8813, 8830, 8851, 8913, 8914, 8971, 9106, 9107, 9108, 9134, 9143, 9144, 9165, 9167, 9202, 9203 และ 9204 ซึ่งทั้ง 20 DSIds เป็นการตรวจพบครั้งแรกในประเทศไทย ในจํานวนนี้มี 19 DSIds ที่รายงานในฐานข้อมูลขององค์การอนามัยโลก (Measles Surveillance Nucleotide Database: MeaNS2) เป็นครั้งแรก ยกเว้น DSId8581 มีรายงานในฐานข้อมูลขององค์การอนามัยโลกมาก่อนว่าพบครั้งแรกในประเทศมาเลเซีย อย่างไรก็ตามผลจากการศึกษาครั้งนี้ไม่สามารถระบุแหล่งที่มาของเชื้อได้ เนื่องจากข้อมูลสนับสนุนทางด้านระบาดวิทยายังมีไม่เพียงพอ
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Measles virus nomenclature update: 2012. Wkly Epidemiol Rec. [online]. 2012; [cited 2025 Jan 27]; 87(9): [8 screens]. Available from: URL: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/241889/WER8709_73-80.PDF?ua=1.
กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค. แนวทางการเฝ้าระวังและสอบสวนโรคหัด และแนวทางการเฝ้าระวังโรคหัด หัดเยอรมันในหญิงตั้งครรภ์ ฉบับวันที่ 9 กันยายน 2567. [ออนไลน์]. 2567; [สืบค้น 26 ม.ค. 2568]; [84 หน้า]. เข้าถึงได้ที่: URL: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1643220241125074353.pdf.
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. กําหนดการให้วัคซีนตามแผนงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคของกระทรวงสาธารณสุข ปี 2567. [ออนไลน์]. 2568 [สืบค้น 27 ม.ค. 2568]; [1 หน้า]. เข้าถึงได้ที่: URL: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1510320231225092421.pdf.
World Health Organization. Immunization data. [online]. 2025; [cited 2025 Jan 27]; [182 screens]. Available from: URL: https://immunizationdata.who.int/global?topic=Provisionalmeasles-and-rubella-data&location=.
World Health Organization. Strategic plan for measles and rubella elimination and sustenance in the WHO South-East Asia Region: 2024-2028. [online]. 2024; [cited 2025 Jan 28]; [64 screens]. Available from: URL: https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/379066/9789290229476-eng.pdf?sequence=1.
World Health Organization. WHO South-East Asia Region sets new target for measles and rubella elimination. [online]. 2024; [cited 2025 Jan 27]; [1 screen]. Available from: URL: https://www.who.int/southeastasia/news/detail/10-10-2024-who-south-east-asiaregionsets-new-target-for-measles-andrubella-elimination.
กองโรคป้องกันด้วยวัคซีน กรมควบคุมโรค. แนวทางการเฝ้าระวังควบคุมโรค การตรวจรักษาและส่งตัวอย่างตรวจทางห้องปฏิบัติการเพื่อการกําจัดโรคหัด ตามโครงการกําจัดโรคหัด ตามพันธะสัญญานานาชาติ (ฉบับปรับปรุง สิงหาคม 2559). พิมพ์ครั้งที่ 3. [ออนไลน์]. 2559; [สืบค้น 28 ม.ค. 2568]; [56 หน้า]. เข้าถึงได้ที่: URL: http://www.ppho.go.th/webppho/dl_strat/F20181225153948.pdf.
Brown KE, Rota PA, Goodson JL, Williams D, Abernathy E, Takeda M, et al. Genetic characterization of measles and rubella viruses detected through global measles and rubella elimination surveillance, 2016-2018. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2019; 68(26): 587-91.
Williams D, Penedos A, Bankamp B, Anderson R, Hübschen J, Mamou MB, et al. Update: circulation of active genotypes of measles virus and recommendations for use of sequence analysis to monitor viral transmission. Wkly Epidemiol Rec 2022; 97(39): 485-92.
Bankamp B, Kim G, Hart D, Beck A, Mamou MB, Penedos A, et al. Global update on measles molecular epidemiology. Vaccine 2024; 12(7): 810. (13 pages).
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. สถานการณ์โรคหัด หัดเยอรมัน CRS ประจําปี 2568 ประเทศไทย. [ออนไลน์]. 2568; [สืบค้น 26 ม.ค. 2568]. เข้าถึได้ที่: URL: https://apps-doe.moph.go.th/measles.
กระทรวงสาธารณสุข. ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ (HDC). [ออนไลน์]. 2568; [สืบค้น 29 ม.ค. 2568]; เข้าถึงได้ที่: URL: https://hdc.moph.go.th/center/public/main.
กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค. สถานการณ์โรคหัด (Measles) ประเทศไทย ข้อมูล ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2567. [ออนไลน์]. 2567; [สืบค้น 21 ม.ค. 2568]; [5 หน้า]. เข้าถึงได้ที่: URL: https://ddc.moph.go.th/uploads/ckeditor2/files/แจ้งเตือนโรคหัด%20ข้อมูล%20ณ%2031%20ธันวาคม%202567.2.pdf.
QIAGEN. QIAamp viral RNA mini handbook for purification of viral RNA from plasma, serum, cell-free body fluids, and culture supernatant. [online]. 2023; [cited 2025 Jan 28]; [52 screens]. Available from: URL: https://www.qiagen.com/us/resources/download.aspx?id=c80685c0-4103-49ea-aa728989420e3018&lang=en.
Mulders MN. Annex C1 Measles genotyping RT-PCR (CDC). [online]. 2020; [cited 2025 Jan 28]; [6 screens]. Available from: URL: https://cdn.who.int/media/docs/defaultsource/immunization/vpd_surveillance/lab_networks/measles_rubella/manual/updatedannexes-(as-on-2-aug-2021)/annex-c1measles-genotyping-rt-pcr-(cdc).docx.
Mulders MN. Annex C15 Using the RECall program for on-line sequence analysis of measles and rubella. [online]. 2024; [cited 2025 Jan 27]; [6 screens]. Available from: URL: https://www.technet-21.org/media/com_resources/trl/7641/multi_upload/UsingtheRECallprogram_V6.pdf.
MEGA-Help. Phylogenetic tree MEGA12. [online]. 2025; [cited 2025 Jan 29]; [21 screens]. Available from: URL: https://www.megasoftware.net/web_help.
MeaNS2. Measles virus nucleotide surveillance. [online]. 2025; [cited 2025 Jan 28]. Available from: URL: https://whogmrln.org/means2.
Wacharachaisurapol N, Jantarabenjakul W, Jitrungruengnij N, Anugulruengkitt S, Puthanakit T, Kowitdamrong E, et al. Re-emergence of mesles genotype D8 among Thai children, 2016-2017. [online]. 2025; [cited 2025 Mar 6]. Available from: URL: https://docs.google.com/viewersrcid=1V3bd8as_7EKyrmYZi_L2l1cUbrgGNaeW&pid=explorer&efh=false&a=v&chrome=false&embedded=true.
Chapter 7. Molecular epidemiology of measles and rubella. In: Mulders M. Manual for the laboratory-based surveillance of measles, rubella, and congenital rubella syndrome. 3rd ed. [online]. 2018; [cited 2025 Fed 22]. Available from: URL: https://www.technet21.org/en/manual-introduction.
Mat Daud MRH, Yaacob NA, Ibrahim MI, Wan Muhammad WAR. Five-year trend of measles and its associated factors in Pahang, Malaysia: a population-based study. Int J Environ Res Public Health 2022; 19(13): 8017. (10 pages).
Vaidya SR, Chowdhury DT. Measles Virus genotype circulating in India, 2011-2015. J Med Virol 2017; 89(5): 753-8.
Bankamp B, Liu C, Rivailler P, Bera J, Shrivastava S, Kirkness EF, et al. Wildtype measles viruses with non-standard genome lengths. PloS One 2014; 9(4): e95470. (8 pages).
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
