The Effect of School Lunch Program on Nutritional Status of Overweight Adolescents in Public Schools

บทคัดย่อ

Purpose: To study the effect of a school lunch program on percentage of weight for height, eating behavior, calories intake and energy distribution in overweight adolescents.

Design: Quasi – experimental study.

Methods: Participants were 70 overweight adolescents studying in grade 7-9 in two public schools in Bangkok. They were 33 participants in the experimental group and 37 participants in the control group. The experimental group was provided a 12-week healthy school lunch program from Monday to Friday. They also attend a focus group with the researcher every 4 weeks. Data regarding weight, height, percentage of weight for height, eating behavior, and food record were collected before and after the program. Data were analyzed using descriptive statistics and t-test.

Main findings: In the between groups analysis using independent t-test, the experimental group had more decreased percentage of weight for height than the control group while had more increased eating behavior score than the control group (p < .05). When comparing within group using paired t-test, the experimental group received significantly increased energy distribution from carbohydrate and reduced energy distribution from fat after the program (p < .05).

Conclusion and recommendations: An appropriate school lunch program provided to overweight adolescents can help them in controlling their weight while gaining optimal growth. School nurse and also school board should play a role in giving advice to and supporting food vendors in school to provide more choices of healthy foods for overweight adolescents.

ผลของโปรแกรมการจัดอาหารกลางวันต่อภาวะโภชนาการของเด็กวัยรุ่นที่มีภาวะน้ำหนักเกินในโรงเรียน

อรุณรัศมี บุนนาค, พรรณรัตน์ แสงเพิ่ม, วีรยา จึงสมเจตไพศาล, ยุวดี พงษ์สาระนันทกุล, กาญจนา ครองธรรมชาติ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของการจัดอาหารกลางวันในโรงเรียน ต่อร้อยละของน้ำหนักต่อส่วนสูง พฤติกรรมการรับประทานอาหาร ปริมาณพลังงานและสัดส่วนการกระจายพลังงานในวัยรุ่นที่มีภาวะน้ำหนักเกิน

รูปแบบการวิจัย: เป็นการวิจัยเชิงกึ่งทดลอง (Quasi-experimental study)

วิธีดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-3 ที่มีภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วนในโรงเรียน 2 แห่ง ในเขตกรุงเทพมหานคร จำนวน 70 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 33 คน และกลุ่มควบคุม 37 คน กลุ่มทดลองรับประทานอาหารกลางวันจากร้านอาหารสุขภาพที่เข้าร่วมโครงการในวันจันทร์ถึงวันศุกร์ เป็นเวลา 12 สัปดาห์ และมีการสนทนากลุ่มกับผู้วิจัยทุก 4 สัปดาห์ เก็บข้อมูลทั้งสองกลุ่มก่อนและสิ้นสุดโครงการโดยการชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง ค่าร้อยละน้ำหนักต่อส่วนสูง พฤติกรรมการรับประทานอาหาร และการบันทึกอาหาร วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และ t-test

ผลการวิจัย: ผลการทดสอบระหว่างกลุ่มด้วย independent t-test พบว่า กลุ่มทดลองมีค่าร้อยละของน้ำหนักต่อส่วนสูงลดลงมากกว่า และมีคะแนนพฤติกรรมการรับประทานอาหารเพิ่มขึ้นมากกว่ากลุ่มควบคุม (p < .05) ในขณะที่ผลการทดสอบภายในกลุ่มด้วยสถิติ paired t-test พบว่า เมื่อสิ้นสุดโครงการ กลุ่มทดลองได้รับพลังงานจากคาร์โบไฮเดรทในสัดส่วนที่เพิ่มขึ้น แต่ได้รับพลังงานจากไขมันในสัดส่วนที่ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05)

สรุปและข้อเสนอแนะ: การจัดเตรียมอาหารกลางวันที่เหมาะสมให้แก่วัยรุ่นที่มีภาวะน้ำหนักเกินเอื้อให้วัยรุ่นสามารถควบคุมน้ำหนักตัวได้ พยาบาลประจำโรงเรียนรวมทั้งผู้บริหารโรงเรียนจึงควรมีส่วนร่วมในการให้คำแนะนำ และสนับสนุนให้ร้านค้าในโรงเรียนจำหน่ายอาหารสุขภาพเพื่อเป็นทางเลือกให้กับวัยรุ่นที่มีปัญหาน้ำหนักเกิน

คำสำคัญ: อาหารกลางวัน ภาวะโภชนาการ เด็กวัยรุ่น