ปัจจัยที่มีผลต่อการพัฒนาวัดส่งเสริมสุขภาพ ในเขตเทศบาลนครอุบลราชธานี กรณีศึกษา วัดสุปัฏนารามวรวิหาร

บทคัดย่อ

          การศึกษาเฉพาะกรณี (case study) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาโครงสร้างองค์กรและแนวทางการดำเนินงานวัดส่งเสริมสุขภาพกระบวนการ ผลการดำาเนินงานและปัจจัยที่เป็นตัวกำาหนดการดำาเนินงานวัดส่งเสริมสุขภาพของวัดสุปัฏนารามวรวิหาร ตลอดจนผลงานด้านการส่งเสริมสุขภาพของพระสงฆ์ บุคลากรภายในวัด ผู้สูงอายุ และครอบครัวที่มาร่วมทำากิจกรรมในวัด คัดเลือกพื้นที่ศึกษาอย่างเฉพาะเจาะจงจากวัดที่มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องและผ่านเกณฑ์การประเมินวัดส่งเสริมสุขภาพระดับสูงสุดใน ปี พ.ศ. 2557 คัดเลือกผู้ให้ข้อมูลสำาคัญโดยการแนะนำาจากเจ้าอาวาสและการบอกต่อ (snowball) วิธีเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก การสังเกตทั้งแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม การสนทนาทั้ง แบบเป็นทางการและไม่เป็นทางการ ระหว่างเดือน เมษายน ถึง กรกฎาคม พ.ศ. 2558 ใช้การวิเคราะห์ ข้อมูลแบบสร้างข้อสรุปด้วยวิธีการวิเคราะห์แบบอุปนัย (analytic induction) จากการศึกษาพบว่า ปัจจัย ที่มีผลต่อการพัฒนาวัดส่งเสริมสุขภาพเริ่มจากการกำาหนดโครงสร้างบทบาทหน้าที่ของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทั้ง ภาครัฐและเอกชน มีการประสานความร่วมมือกันในการดำาเนินงานวัดส่งเสริมสุขภาพ โดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุขซึ่งตามบทบาทเป็นผู้สำารวจและประเมินผลวัดส่งเสริมสุขภาพ ช่วยเสนอแนะในส่วนที่ไม่ผ่าน เกณฑ์ รวมทั้งประสานความร่วมมือจากทุกฝ่ายเพื่อความร่วมมือในการพัฒนาวัด ปัจจัยต่อมาได้แก่ เจ้าอาวาสวัดที่มีวิสัยทัศน์ในการพัฒนาวัดรวมทั้งมีบทบาทเป็นผู้ประสานความร่วมมือและกำาหนดบทบาทหน้าที่ แก่พระภิกษุ สามเณร คณะกรรมการวัดตลอดจนหน่วยงานต่างๆ ทั้งในและนอกวัด นอกจากนี้ยังเป็นผู้ดำเนินการจัดหาทุนเพื่อการพัฒนาวัด โดยอาศัยความเคารพศรัทธาของประชาชนและหน่วยงานต่างๆ ที่มีต่อเจ้าอาวาส ซึ่งการดำาเนินงานตามบทบาทหน้าที่และการประสานความร่วมมือของทุกฝ่ายส่งผลให้เกิดการพัฒนาวัดส่งเสริมสุขภาพ และนำาไปสู่ภาวะสุขภาพที่ดีของพระภิกษุสงฆ์และประชาชนใกล้เคียง