ผลการบริบาลเภสัชกรรมโดยการออกเยี่ยมบ้าน ในผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นงานวิจัยกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัญหาการใช้ยาและศึกษาผลการบริบาลเภสัชกรรมโดยการออกเยี่ยมบ้านต่อความรู้เรื่องโรคเบาหวาน ความร่วมมือในการใช้ยา และระดับน้ำตาลสะสมในเลือดในผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยเบาหวานที่มีค่าระดับฮีโมโกลบินในเซลล์เม็ดเลือดแดง (HbA1c) มากกว่า 7 mg% ที่มารับบริการในเขตเครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิโซนตะวันออก อำเภองาว จำนวน 70 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 35 คน และกลุ่มควบคุม 35 คน กลุ่มทดลองได้รับการบริบาลเภสัชกรรมโดยการออกเยี่ยมบ้านจากเภสัชกร กลุ่มควบคุมได้รับการรักษาตามปกติจากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ทำการเก็บข้อมูล 2 ครั้ง ในเดือนที่ 0 และ 5 เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลได้แก่ แบบบันทึกการบริบาลทางเภสัชกรรมผู้ป่วย มีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาคอนบราค เท่ากับ 0.76 แบบประเมินความรู้โรคเบาหวาน มีค่าความเชื่อมั่น KR-20 เท่ากับ 0.88 แบบประเมินความร่วมมือในการใช้ยาสำหรับคนไทย และเครื่องเจาะเลือด วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา Fisher’s exact test,  Chi-square test, Paired t-test และ Independent t-test

ผลการวิจัยพบว่าปัญหามากที่สุดคือปัญหาการใช้ยาและพฤติกรรมการใช้ยาซึ่งเกี่ยวข้องกับประสิทธิภาพการรักษาของผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ ผลการศึกษาหลังการบริบาลเภสัชกรรมโดยการออกเยี่ยมบ้าน กลุ่มทดลองมีความรู้เรื่องโรคเบาหวานและความร่วมมือในการใช้ยาสูงกว่าก่อนการทดลอง และสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ส่วนระดับ HbA1c และ FBS ทั้งสองกลุ่มไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

ดังนั้นการบริบาลเภสัชกรรมโดยการออกเยี่ยมบ้านเป็นอีกกระบวนการหนึ่งที่ช่วยค้นหาปัญหาการใช้ยาของผู้ป่วยได้มากขึ้น จัดการปัญหาที่เกิดขึ้นได้ ช่วยให้ผู้ป่วยมีความรู้เรื่องโรคเบาหวานและความร่วมมือในการใช้ยาเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนระดับ HbA1c มีแนวโน้มดีขึ้นแต่ยังไม่ชัดเจน