ประสิทธิผลของโปรแกรม 50 MCEF Model ต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพ และการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของพระภิกษุ อำเภอเมืองอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
คำสำคัญ:
50 MCEF Model, โปรแกรม, ความรอบรู้สุขภาพ, พระภิกษุบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาแบบกึ่งทดลอง กลุ่มเดียว วัดก่อนและหลังการทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรม “50 MCEF Model” ต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ และดัชนีมวลกายของพระภิกษุในเขตอำเภอเมืองอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี กลุ่มตัวอย่าง คือพระภิกษุจำนวน 36 รูป คัดเลือกโดยการสุ่มแบบง่ายและเข้าร่วมโปรแกรมเป็นเวลา 12 สัปดาห์ โปรแกรม “50 MCEF Model” ประกอบด้วย 2 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 การให้ความรู้และฝึกทักษะด้านสุขภาพ และระยะที่ 2 การติดตามและกระตุ้นพฤติกรรมอย่างต่อเนื่อง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา และ Paired Sample t-test ผลการวิจัยพบว่า การจัดการตนเอง รู้เท่าทันสื่อ และสารสนเทศตาม การสื่อสารสุขภาพ การเข้าถึงข้อมูล การตัดสินใจเลือกปฏิบัติที่ถูกต้อง และความรู้ความเข้าใจ ทางสุขภาพ ก่อนเข้าร่วมโปรแกรมมีความรอบรู้สุขภาพในระดับต่ำ ร้อยละ 94.4, 94.4, 88.9, 88.9, 75.0 และ 52.8 ตามลำดับ และหลังเข้าร่วมโปรแกรมพบว่า ความรู้ความเข้าใจทางสุขภาพตามหลัก 3อ.2ส. การตัดสินใจเลือกปฏิบัติที่ถูกต้องตาม 3อ.2ส. มีความรอบรู้สุขภาพในระดับสูง ร้อยละ 86.1 และร้อยละ 77.8 ตามลำดับ และหลังเข้าร่วมโปรแกรมพบว่า การตัดสินใจเลือกปฏิบัติที่ถูกต้องตาม 3อ.2ส. ความรู้ความเข้าใจทางสุขภาพตามหลัก 3อ.2ส. มีความรอบรู้สุขภาพในระดับสูง ร้อยละ 100 และ ร้อยละ 97.2 ตามลำดับ พฤติกรรมการปฏิบัติตัวตามหลัก 3 อ 2 ส ก่อนเข้าร่วมโปรแกรม อยู่ในระดับต่ำ ร้อยละ 94.4 หลังเข้าร่วมโปรแกรม อยู่ในระดับปานกลางร้อยละ 86.1 ค่าดัชนีมวลกาย (BMI) ก่อนเข้าร่วมโปรแกรม กลุ่มตัวอย่างมีค่าดัชนีมวลกาย อ้วนระดับ1 มากที่สุด ร้อยละ 52.8 หลังเข้าร่วมโปรแกรม มีค่าดัชนีมวลกายอ้วนระดับ 1 ลดลงเหลือ ร้อยละ 44.4 ตามสมมติฐานหลังการทดลอง กลุ่มตัวอย่างมีคะแนนเฉลี่ยด้านความรอบรู้สุขภาพ พฤติกรรมสุขภาพ และค่าดัชนีมวลกาย แตกต่างจากก่อนทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ p-value<.05 แสดง ให้เห็นว่าโปรแกรม “50 MCEF Model” มีประสิทธิผลในการส่งเสริมสุขภาพพระภิกษุ จึงควรส่งเสริมให้หน่วยงาน ที่เกี่ยวข้องนำโปรแกรมไปประยุกต์ใช้เพื่อส่งเสริมสุขภาพพระสงฆ์อย่างยั่งยืน
Downloads
เอกสารอ้างอิง
โกนิฏฐ์ ศรีทอง, ชลวิทย์ เจียรจิตต์, เบญจมาศ สุขสถิต, และชัยวัชรพรหมจิตติพงศ์. (2564). สถานการณ์ความรอบรู้ด้านสุขภาพของพระสงฆ์ในสังคมไทย. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 9(5), 1793-1804.
เตชภณ ทองเติม, และจีรนันท์ แก้วมา. (2562). กิจกรรมทางกายของพระภิกษุสูงวัยในจังหวัดศรีสะเกษ. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้, 7(2), 48-61
ทรงวิทย์ จโรภาสรัตน์. (2562). การพัฒนาแบบวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพช่องปากสำหรับผู้มารับบริการทันตกรรมวัยผู้ใหญ่ในบริบทของสังคมไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์].
ธีรศักดิ์ ศรีพิทักษ์, นิรชร ชูติพัฒนะ และอิสระ ทองสามสี. (2562). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการออกกำลังกายเพื่อป้องกันโรคอ้วนของนักเรียนวัยรุ่น จังหวัดยะลา. การประชุมหาดใหญ่วิชาการระดับชาติและนานาชาติ ครั้งที่ 10.
ธีรยุทธ มงคลมะไฟ, ศริศักดิ์ สุนทรไชย และศินา จันทรศิริ. (2561). ปัจจัยความรู้ทางโภชนาการ ทัศนคติต่ออาหารและพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่ส่งผลต่อภาวะโภชนาการของบุคลากรกระทรวงสาธารณสุข. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 27(2), 211-218.
นิทรา กิจธีระวุฒิวงษ์. (2559). การดูแลผู้ป่วยเรื้อรังในบริการปฐมภูมิ. วารสารพยาบาลสาธารณสุข, 30(1), 113-126.
พระครูพิพิธสุตาทร (บุญช่วย สิรินธโร). (2560). ธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ พุทธศักราช 2560. นนทบุรี: บริษัท โอ.เอส. พริ้นติ้ง เฮ้าส์ จำกัด.
พระครูศิริโสธรคณารักษ์. (2565). บทบาทพระสงฆ์ต่อการส่งเสริมคุณภาพชีวิต. วารสารพุทธปรัชญาวิวัฒน์, 6(2), 624-635.
พัชรินทร์ มณีพงศ์, วลัยพร สิงห์จุ้ย, สัญญา สุขขำ, และเพ็ชรน้อย ศรีผุดผ่อง. (2564). ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมสุขภาพ 3อ.2ส. ของประชาชนจังหวัดสุพรรณบุรี. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี, 4(1), 84-93.
มัฏฐวรรณ ลี้ยุทธานนท์, ผกาสรณ์ อุไรวรรณ, จริญญา แก้วสกุลทอง, และปภาสินี แซ่ติ๋ว. (2562). การพัฒนารูปแบบถวายความรู้การดูแลด้านสุขภาพสำหรับพระภิกษุสงฆ์. วารสารสุขภาพและการศึกษาพยาบาล, 25(2), 104-117
โรงพยาบาล ๕๐ พรรษา มหาวชิราลงกรณ. (2565). สรุปผลงานประจำปีงบประมาณ 2565.
ลภัสรดา วรดาภคนันท์. (2563). การศึกษาวิเคราะห์ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการดูแลสุขภาพของพระสงฆ์ตามหลักพระธรรมวินัยที่เอื้อต่อการปฏิบัติตามหลักสุขบัญญัติ. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์, 16(2), 129-138.
ศิริวรรณ ชอบธรรมสกุล. (2561). ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมการป้องกันโรคอ้วนของนักศึกษาปริญญาตรีในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล. วารสารสหวิทยาการวิจัย, 8(1), 116-123.
สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ. (2560). ธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ. กรุงเทพมหานคร: บริษัท โอ.เอส.พริ้นติ้ง เฮ้าส์ จำกัด.
อารญา โทปัญจ่า, ประทีป กาลเขว้า, และเบญญาภา กาลเขว้า. (2565). ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพตามหลัก 3อ. 2ส. 1ฟ. ของพระภิกษุสงฆ์และสามเณรโรงเรียนพระปริยัติธรรม ในเขตเทศบาลนครขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น. วารสารสภาการสาธารณสุขชุมชน, 4(1), 33-38.
อุมาพร นิ่มตระกูล, และพระวิสิทธิ์ ฐิตฺวิสิทฺโธ. (2563). พฤติกรรมสุขภาพของพระสงฆ์กับความรอบรู้ด้านสุขภาพจากพระคิลานุปัฏฐากสู่พระนักสื่อสารในเขตสุขภาพที่ 1. วารสารพุทธศาสตร์ศึกษา, 11(1), 33-51
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
Best, J. W. (1981). Research in education (3rd ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Bloom, B. S., Hastings, J. T., & Madaus, G. F. (1971). Handbook on formative and summative evaluation of student learning. McGraw-Hill.
Lefton, L. A., & Brannon, L. (2008). Psychology. New York: Pearson Education.
Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259-267.
Polit, D. F. (2010). Statistics and data analysis for nursing research (2nd ed.). New Jersey: Pearson.
Rogers, R. W. (1983). A protection motivation theory of fear appeals and attitude change. Journal of Psychology, 91, 93-114.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร วารสารสาธารณสุขและสุขภาพศึกษา (Thai Journal of Public Health and Health Education) เป็นลิขสิทธิ์ของ วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานี
