การพัฒนาศักยภาพด้านการดูแลสุขภาพจิตของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ตำบลหนองเหล็ก อำเภอศีขรภูมิ จังหวัดสุรินทร์

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาศักยภาพด้านการดูแลสุขภาพจิตของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ตำบลหนองเหล็ก อำเภอศีขรภูมิ จังหวัดสุรินทร์ การวิจัยแบ่งเป็น 3 ระยะ ดังนี้ ระยะที่ 1 ศึกษาบริบทพื้นที่ ระยะที่ 2 ดำเนินการตามแนวคิด PAOR ของ Kemmis & McTaggart ประกอบด้วย การวางแผนงาน การปฏิบัติการ การสังเกตการณ์ และการสะท้อนกลับ ระยะที่ 3 ผลลัพธ์การพัฒนาศักยภาพด้านการดูแลสุขภาพจิตของ อสม. กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้เป็นการเลือกแบบเจาะจงประกอบด้วย 2 กลุ่ม กลุ่มที่ 1 กลุ่มภาคีเครือข่ายพัฒนากระบวนการประกอบด้วย บุคลากรสำนักงานสาธารณสุขอำเภอศีขรภูมิ บุคลากรกลุ่มงานสุขภาพจิตและจิตเวชโรงพยาบาลศีขรภูมิ บุคลากรโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลในพื้นที่ตำบลหนองเหล็ก องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเหล็กผู้นำชุมชน และประธาน อสม. ซึ่งเป็นผู้เกี่ยวข้องและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในชุมชน จำนวน 32 คน กลุ่มที่ 2 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ กลุ่ม อสม. ที่ปฏิบัติงานในเขตพื้นที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองเหล็ก จำนวน 33 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบบันทึกการสนทนากลุ่ม แบบสอบถาม และแบบสังเกตพฤติกรรม การวิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปโดยใช้สถิติพรรณนา ได้แก่ การแจกแจงความถี่  ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และเปรียบเทียบความแตกต่างค่าเฉลี่ยของคะแนนก่อนและหลัง  ด้วยสถิติ paired t-test ผลการศึกษา พบว่ารูปแบบการพัฒนาศักยภาพด้านการดูแลสุขภาพจิตของ อสม. คือ PPRRCE Model ประกอบด้วย 1. Promotion=P (การส่งเสริม) 2. Prevention=P (การป้องกัน) 3. Relief=R (การบรรเทา) 4. Referral=R (การส่งต่อ) 5. Care=C (การดูแลรักษา) 6. Empowerment=E (การเสริมพลัง) และหลังการทดลองพบว่าผลการเปรียบเทียบผลต่างค่าเฉลี่ยของคะแนนความรู้และการปฏิบัติในการดูแลสุขภาพจิตของ อสม.ก่อนและหลังดำเนินกิจกรรมมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 จากผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่ารูปแบบการพัฒนาศักยภาพด้านการดูแลสุขภาพจิตของ อสม. มีประสิทธิผลตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ควรนำรูปแบบ PPRRCE Model ไปประยุกต์ในการพัฒนาศักยภาพ อสม. ในการดูแลด้านสุขภาพจิตในชุมชน ต่อไป