การประเมินค่าดัชนีวัดปริมาณรังสีในการถ่ายภาพเอกซเรย์ทรวงอกเด็กจากการสร้างภาพรังสีด้วยระบบดิจิทัล

บทคัดย่อ

บทนำ: ค่าเอกซโพเชอร์อินเด็กซ์ (Exposure Index; EI) หรือค่าดัชนีชี้วัดปริมาณรังสี เป็นค่าที่แสดงให้นักรังสีเทคนิคทราบและตระหนักถึงการใช้ปริมาณรังสีอย่างเหมาะสม ซึ่งแต่ละบริษัทกำหนดค่า EI แตกต่างกัน วัตถุประสงค์: เพื่อจัดทำ exposure chart สำหรับการถ่ายภาพเอกซเรย์ทรวงอกเด็กเพื่อใช้เป็นแนวทางปฏิบัติสำหรับนักรังสีเทคนิคในการกำหนดค่าเทคนิคหรือพารามิเตอร์ต่างๆ และนำไปสู่การลดปริมาณรังสีในผู้ป่วยเด็ก วิธีการศึกษา: เก็บรวบรวมข้อมูลผู้ป่วยเด็กเพศชายและเพศหญิงช่วงอายุตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 17 ปี มีน้ำหนักและส่วนสูงเป็นไปตามมาตรฐานของเด็กไทย ที่เข้ามารับบริการถ่ายภาพเอกซเรย์ทรวงอกในท่า Postero-anterior (PA) และ Antero-posterior (AP) ทั้งในท่านอนหงายและท่ายืน ณ โรงพยาบาลสมิติเวชศรีนครินทร์ ระหว่างเดือนกันยายน – ธันวาคม 2562 จำนวนทั้งหมด 214 ราย ข้อมูลที่เก็บรวบรวม ได้แก่ เพศ อายุ น้ำหนัก ส่วนสูง ค่าเทคนิคในการให้ปริมาณรังสี คือ kVp, mAs, SID, การใช้ระบบควบคุมการถ่ายภาพรังสีอัตโนมัติ (AEC), กริด และค่าเอกซโพเชอร์อินเด็กซ์ นำข้อมูลที่ได้จากการสำรวจมาทำการเปรียบเทียบกับค่าดัชนีชี้วัดปริมาณรังสีที่บริษัทผู้ผลิตกำหนด ผลการศึกษา: พบว่าผู้ป่วยเด็กที่เข้ามารับบริการถ่ายภาพเอกซเรย์ทรวงอกส่วนใหญ่จะมีค่าเอกซโพเชอร์อินเด็กซ์อยู่ในช่วงตามที่บริษัทผู้ผลิตกำหนด (EI 100-300) ยกเว้นการถ่ายภาพเอกซเรย์ทรวงอกในท่า AP upright จำนวนร้อยละ 25 ที่มีค่าเอกซโพเชอร์อินเด็กซ์ไม่อยู่ในช่วงที่บริษัทผู้ผลิตกำหนด สรุปผลการศึกษา: ผลการศึกษาแสดงให้เห็นความสำคัญของค่าเอกซโพเชอร์อินเด็กซ์ที่ช่วยบ่งบอกคุณภาพของภาพอีกทั้งยังช่วยให้ผู้ปฏิบัติงานได้ตระหนักถึงปริมาณรังสีที่ใช้ในการถ่ายภาพและปริมาณรังสีที่ผู้รับบริการจะได้รับระหว่างการถ่ายภาพเอกซเรย์ส่งผลให้มีการจัดทำ exposure chart ขึ้นมาเพื่อเป็นแนวทางในการกำหนดปริมาณรังสีให้กับผู้ปฏิบัติงาน