ภูมิปัญญาพื้นบ้านกับการรักษาโรคอัมพฤกษ์และอัมพาต : กรณีศึกษานางบัวพัน น้ำจันทร์ จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อรวบรวมองค์ความรู้และภูมิปัญญาพื้นบ้านในการรักษาโรคอัมพฤกษ์และอัมพาตของหมอบัวพัน น้ำจันทร์ อำเภอน้ำขุ่น จังหวัดอุบลราชธานี โดยการเปรียบเทียบตำแหน่งในการนวดตามหลักการนวดราชสำนักและเส้นประธานสิบ  โดยใช้วิธีการเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพ ด้วยการเก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง (Semi - Structured Interview) การสังเกต  การบันทึกภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหว  วิเคราะห์ข้อมูลโดยการสังเคราะห์ข้อมูลจากแบบสัมภาษณ์และเอกสาร ผลการศึกษาพบว่า หมอบัวพัน  น้ำจันทร์  รักษาผู้ป่วยที่ป่วยเป็นโรคอัมพฤกษ์และอัมพาต มาเป็นระยะเวลามากว่า 30 ปี ด้วยวิธีการนวด โดยได้รับการสืบทอดจากบรรพบุรุษ ที่ไม่ได้มีการใช้สมุนไพรและเวทมนต์คาถาร่วมด้วย สำหรับขั้นตอนในการรักษาโรค คือ การซักประวัติเบื้องต้น การจับชีพจร ดูสีผิว การตรวจร่างกาย การนวดรักษา ที่มีทั้งหมด 10 ขั้นตอน รวมถึงการให้คำแนะนำ  การปฏิบัติตัวของผู้ป่วย จากการเปรียบเทียบการนวดรักษาของหมอกับทฤษฏีและเส้นประธานสิบ พบว่ามีบางตำแหน่งเป็นจุดเดียวกับจุดนวดแบบราชสำนัก และตรงกับแนวเส้นประธานสิบที่เมื่อผิดปกติจะส่งผลให้เกิดโรคอัมพฤกษ์และอัมพาตได้ ซึ่งองค์ความรู้ของหมอบัวพัน ควรมีการศึกษาวิจัยเชิงคลินิกเพื่อเป็นข้อมูลยืนยันทางวิทยาศาสตร์ต่อไป