ปัจจัยทำนายการเกิดโรคไตเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูง

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

          การวิจัยนี้เป็นการศึกษาย้อนหลัง (Case-control study) มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยด้านบุคคล การเจ็บป่วย และพฤติกรรมทางสุขภาพ กับการเกิดโรคไตเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูง และ 2) ศึกษาปัจจัยทำนายการเกิดโรคไตเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูง กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยที่เป็นทั้งโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงจำนวน 470 คน ที่รับบริการที่สถานบริการสุขภาพระดับทุติยภูมิและระดับปฐมภูมิ ในจังหวัดนครราชสีมา โดยศึกษาผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงมาไม่น้อยกว่า 6 เดือน และได้รับการวินิจฉัยเป็นโรคไตเรื้อรัง จำนวน 160 คน เปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมซึ่งเป็นผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูงมาไม่น้อยกว่า 6 เดือนแต่ไม่เป็นโรคไตเรื้อรัง จำนวน 320 คน ศึกษาข้อมูลตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2559 ถึงเดือน เมษายน พ.ศ. 2560 ใช้แบบสัมภาษณ์ ที่ประกอบด้วยข้อมูลทั่วไป ประวัติการเจ็บป่วย พฤติกรรมทางสุขภาพ และผลตรวจทางห้องปฏิบัติการจากเวชระเบียน      

          ผลการวิเคราะห์ปัจจัยทำนายการเกิดโรคไตเรื้อรังโดยใช้ข้อมูลเชิงซ้อนแบบถดถอยพหุลอจิสติก (Logistic Regression Analysis) เมื่อควบคุมอิทธิพลของตัวแปรกวน พบว่า ปัจจัยทำนายการเกิดโรคไตเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ การควบคุมระดับน้ำตาลสะสม HbA₁C ไม่ได้ (Adj. OR = 7.17, 95% CI = 4.31-11.93) มีโรคประจำตัวร่วม (Adj. OR = 3.79, 95% CI = 1.86-7.72) การควบคุมระดับความดันโลหิตไม่ได้ (Adj. OR = 2.88, 95% CI = 1.52-5.47) การรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง (Adj. OR = 2.66, 95% CI = 1.46-4.87) Diastolic blood pressure สูง (Adj. OR = 2.55, 95% CI = 1.48-4.42) Triglyceride สูง (Adj. OR = 2.14, 95% CI = 1.31-3.49) อายุ 70-79 ปี (Adj. OR = 1.96, 95% CI = 1.21-3.17) LDL-Cholesterol สูง (Adj. OR = 1.88, 95% CI = 1.12-3.15) และเพศหญิง (Adj. OR = 1.78, 95% CI = 1.03-3.08)

          ผลการศึกษาทำให้ทราบถึงปัจจัยทำนายการเกิดโรคไตเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูง และสามารถนำใช้ในการคัดกรองโรคไตเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูงในชุมชนได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น

คำสำคัญ: ไตเรื้อรัง, เบาหวาน, ความดันโลหิตสูง, ปัจจัยเสี่ยง

Predictive Factors of Chronic Kidney Disease in Patients with Diabetes Mellitus and Hypertension

Abstract

            The purposes of this case-control study were aimed to analyze the relationship between personal factors, illness factors and health behavior factors to chronic kidney disease among patients with diabetes mellitus and hypertension, and to study predictive factors of chronic kidney disease in patients with diabetes mellitus and hypertension. Samples were 470 diabetes mellitus and hypertension patients in Primary Care and Secondary Care, Nakhonratchasima. Cases were 160 diabetes mellitus and hypertension patients who have had chronic kidney disease more than 6 months compared to 320 controls who have had diabetes mellitus and hypertension patients more than 6 months without chronic kidney disease. The study was conducted between November 2016 and April 2017 using a structured interview comprised of general information, illness information, health behaviors, medical records and laboratory data.

          After controlling for the effects of all other variables, using multiple logistic regression, the predictive factors of chronic kidney disease in patients with diabetes mellitus and hypertension were uncontrolled HbA₁C > 7 mg% (Adj. OR = 7.17, 95% CI = 4.31-11.93), having underlying disease (Adj. OR = 3.79, 95% CI = 1.86-7.72), uncontrolled blood pressure > 130/80 mmHg (Adj. OR = 2.88, 95% CI = 1.52-5.47), inappropriate fat food-consumption (Adj. OR = 2.66, 95% CI = 1.46-4.87), diastolic blood pressure > 80 mmHg (Adj. OR = 2.55, 95% CI = 1.48-4.42), triglyceride > 150 mg/dl (Adj. OR = 2.14, 95% CI = 1.31-3.49), aged 70-79 years (Adj. OR = 1.96, 95% CI = 1.21-3.17), LDL-cholesterol > 100 mg/dl (Adj. OR = 1.88, 95% CI = 1.12-3.15) and female gender (Adj. OR = 1.78, 95% CI = 1.03-3.08).

            The results indicated that predictive factors of chronic kidney disease in patients with diabetes mellitus and hypertension can be used as the primary screening test in the community to identify the early state of chronic kidney disease.

Keywords : Chronic Kidney Disease, Diabetes Mellitus, Hypertension, Risk factors