รูปแบบการพัฒนาระบบการจัดการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ในหอผู้ป่วยหลังคลอด (สูติกรรม 2) โรงพยาบาลปัตตานี

บทคัดย่อ

นมแม่มีประโยชน์ต่อมารดาและทารกทั้งด้านร่างกายและจิตใจ แต่อัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของมารดาไทยยังต่ำกว่าเป้าหมายของประเทศ  การวิจัยและพัฒนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสถานการณ์การส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ 2) พัฒนารูปแบบการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่หลังคลอด โรงพยาบาลปัตตานี  (Breastfeeding promotion model at Pattani  Hospital [BPM-PH]) และ 3) ประเมินผลการใช้ BPM-PH  ศึกษาสถานการณ์โดยการสนทนากลุ่มพยาบาลวิชาชีพหอผู้ป่วยหลังคลอด 10 คน และสัมภาษณ์รายบุคคลมารดาหลังคลอด 5 คน ผลการวิเคราะห์เนื้อหา พบว่า พยาบาลขาดทักษะการจัดการนมแม่ ขาดการประเมินและจำแนกประเภททารกและมารดา ทำให้วางแผนดูแลเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไม่เหมาะสม จึงพัฒนา BPM-PH ที่เน้นการพัฒนาความรู้และทักษะ ขั้นประเมินผล เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง คือ พยาบาลวิชาชีพกลุ่มเดิม และมารดาและทารกแรกเกิด 90 คน รวบรวมข้อมูลด้วย 1) แบบประเมินสมรรถนะของพยาบาล 2) แบบสอบถามความรู้และการปฏิบัติตนในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และ 3) แบบประเมินความพึงพอใจของมารดา ค่าความตรงในเนื้อหาเท่ากับ  .89,  .77,  .85 และค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบากเท่ากับ .78, .89, .76 ตามลำดับ  วิเคราะห์ข้อมูลสถิติเชิงพรรณนา และสถิติทดสอบที หลังใช้ BPM-PH พบว่า พยาบาลมีสมรรถนะการจัดการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ (M = 4.01, SD = 0.36) มากกว่าก่อนใช้รูปแบบ (M = 2.55, SD = 0.55), t(8) = -19.47, p < .001, d = 3.02 มารดามีความรู้และการปฏิบัติการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่โดยภาพรวมอยู่ในระดับสูง (M = 4.33, SD = 0.37) และมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด (M = 4.54, SD = 0.33) ผลการศึกษามีคุณค่าในการนำไปปฏิบัติการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และการวิจัยต่อไป