ผลของโปรแกรมการระลึกถึงความหลังต่อความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุ ตำบลบ้านสวน อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี

บทคัดย่อ

การระลึกความหลังเป็นกลยุทธ์หนึ่งที่ช่วยส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าและสุขภาพจิตในผู้สูงอายุ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่มวัดผลก่อน-หลัง  มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมระลึกความหลังต่อความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง   กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่อยู่ในพื้นที่ตำบลบ้านสวน อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี จำนวน 48 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 24 คน  กลุ่มทดลองได้เข้าร่วมโปรแกรมระลึกความหลังที่พัฒนาขึ้นตามแนวคิดของ Wong & Watt ใช้เวลา ครั้งละ 1 ชั่วโมง จำนวน 6 ครั้ง ระยะเวลา 6 สัปดาห์ เครื่องมือที่ใช้เก็บข้อมูลประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบประเมินความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง ผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหา ได้ค่าดัชนีความตรงเชิงเนื้อหาทั้งฉบับเท่ากับ .87  มีค่าความเชื่อมั่น .78  วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ Chi-square สถิติเพื่อการเปรียบเทียบ Independent t-test, ANCOVA, Repeated Measure ANOVA ผลการวิจัยพบว่าคะแนนเฉลี่ยความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองระหว่างกลุ่มทดลอง และกลุ่มควบคุมระยะหลังทดลองทันที แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p <.05) แต่ระยะติดตามผล 1 เดือนไม่แตกต่างกัน (p >.05)   เมื่อวิเคราะห์ภายในกลุ่มทดลองพบว่าภายหลังได้รับโปรแกรมทันที และระยะติดตามผล 1 เดือน กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองสูงขึ้นกว่าก่อนทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p <  .05) ส่วนระยะหลังการทดลองทันทีและระยะติดตามผล 1 เดือนมีคะแนนเฉลี่ยความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองไม่แตกต่างกัน  ขณะที่กลุ่มควบคุมคะแนนเฉลี่ยความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองไม่แตกต่างกัน  ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่ากิจกรรมการระลึกความหลังช่วยส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุได้ จึงควรจัดกิจกรรมดังกล่าวสอดแทรกไปในกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพจิตในผู้สูงอายุ