ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการจัดการตนเองในผู้ป่วยเบาหวานที่มีความดันโลหิตสูง
คำสำคัญ:
พฤติกรรมการจัดการตนเอง, โรคเบาหวาน, ความดันโลหิตสูง, การรับรู้สมรรถนะแห่งตน, การสนับสนุนทางสังคมบทคัดย่อ
การศึกษาความสัมพันธ์เชิงทำนายนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการจัดการตนเองในผู้ป่วยเบาหวานที่มีความดันโลหิตสูง กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยเบาหวานที่มีโรคร่วมเป็นโรคความดันโลหิตสูง จำนวน 88 ราย ที่มารับบริการ ณ ศูนย์การสุขภาพชุมชนเมืองสามัคคี อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลได้แก่ แบบสัมภาษณ์ข้อมูลทั่วไป แบบวัดการรับรู้สมรรถนะแห่งตน แบบวัดการสนับสนุนจากครอบครัว แบบวัดการสนับสนุนจากบุคลลากรทางสุขภาพ และแบบวัดพฤติกรรมการจัดการตนเอง ดำเนินการวิจัยระหว่างเดือน ธันวาคม พ.ศ. 2565-กันยายน พ.ศ. 2566 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา สถิติวิเคราะห์ความสัมพันธ์สเปียร์แมน และสถิติวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณแบบคัดเลือกเข้า กำหนดระดับความมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการจัดการตนเองในระดับปานกลาง (M = 57.89 ±9.65) โดยระดับน้ำตาลในเลือดขณะอดอาหารมีอิทธิพลเชิงลบต่อพฤติกรรมการจัดการตนเอง (Beta = -0.511, p < 0.05) ในขณะเดียวกันยังพบว่าการรับรู้สมรรถนะแห่งตน (Beta = 0.299, p < 0.05) และการสนับสนุนจากบุคลากรทางสุขภาพ (Beta = 0.197, p < 0.05) มีอิทธิพลเชิงบวกต่อพฤติกรรมการจัดการตนเองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยสามารถร่วมกันทำนายพฤติกรรมการจัดการตนเองได้ร้อยละ 77.20 ผลการวิจัยนี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาโปรแกรมทางการพยาบาลเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการจัดการตนเองในผู้ป่วยเบาหวานที่มีความดันโลหิตสูง โดยเน้นการเสริมสร้างการรับรู้สมรรถนะแห่งตน และการสนับสนุนทั้งจากครอบครัวและบุคลลากรทางสุขภาพ รวมถึงการให้ความสำคัญกับผู้ป่วยที่มีระยะเวลาการเจ็บป่วยนานและมีระดับน้ำตาลในเลือดสูง
References
American Diabetes Association Professional Practice Committee. (2022). Glycemic targets: Standards of medical care in diabetes—2022. Diabetes Care, 45(Suppl. 1), S83-S96.
Asfaw, M. S., & Dagne, W. K. (2022). Physical activity can improve diabetes patients' glucose control: A systematic review and meta-analysis. Heliyon, 8(12), Article e12267. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2022.e12267
Boontein, P., Poungkaew, A., Praphasil, O., & Kuakool, P. (2021). Factors predicting self-management behavior in patients with type ii diabetes. Nursing Science Journal Thailand, 39(1), 13-23.
de Assis Lima, M. R., de Carvalho, V. M., Silva, R. M. F., Calixto, A. V. D., Sousa, G. M., Dantas, A. P., Amador, W. F. O., & de Lira, R. C. (2024). Cartilhas sobre autocuidado em pacientes com diabetes mellitus tipo 2: UMA Revisão De Escopo. Revista Foco, 17(3), Article e4669. https://doi.org/10.54751/revistafoco.v17n3-153
Diabetes Association of Thailand. (2017). Clinical practice guidelines for diabetes 2017. Diabetes Association of Thailand.
Diabetes Association of Thailand. (2023). Clinical practice guidelines for diabetes 2023. Diabetes Association of Thailand.
Diana, V. (2024). Literature review: Family and nurse support in improving self management in patient with diabetes mellitus. Jurnal Keperawatan Respati Yogyakarta, 11(1), 39-45.
Division of Non-Communicable Diseases Control. (2023). Annual report 2023. Ministry of Public Health.
Hartuida, C. (2021). The relathionship between duration of diabetes and diabetes self management behaviors. Jurnal Keperawatan Cikini, 2(1), 7-10.
Heo, S., Kang, J., Barbé, T., Kim, J., Bertulfo, T. F., Troyan, P., Stewart, D., & Umeakunne, E. (2024). Relationships of multidimensional factors to self-management in patients with diabetes: A cross-sectional, correlational study. Geriatric Nursing, 55, 270-276.
Hrnková, J., Dupák, R., & Capcarová, M. (2022). The toxic effect of hyperglycaemia in the pathogenesis of selected chronic complications of diabetes mellitus: A mini-review. Slovak Journal of Animal Science, 55(1-4), 71-76.
Jaingam, N., Choosri, O., Pongkiatchai, R., & Maraphen, R. (2017). Concepts of health management for individuals and families with chronically ill members. Nursing Journal of the Ministry of Public Health, 27(3), 1-9.
Konghom, C. (2014). Factors influencing self- managing behavior of diabetes mellitus patient at the Klongluang Hospital Pathumthani Province. EAU Heritage Journal Science and Technology, 8(2), 248-258.
Kumar, A., Gangwar, R., Ahmad Zargar, A., Kumar, R., & Sharma, A. (2024). Prevalence of diabetes in India: A review of IDF diabetes atlas 10th edition. Current Diabetes Reviews, 20(1), 105-114.
León-Hernández, R., Rodríguez-Pérez, A. C., Pérez-González, Y. M., de Córdova, M. I., de León-Escobedo, R., Gómez-Gutiérrez, T., & Toledano-Toledano, F. (2023). Psychosocial factors associated with self-management in patients with diabetes. Healthcare, 11(9), Article 1284. https://doi.org/10.3390/healthcare11091284
Nguyen, V. B., Thi, K. H. P., Nguyen, T. X., Pham, N. T. L., Nguyen, V. V. H., & Van Le, C. (2022). Diabetes self-management and its associated factors among patients with diabetes in central Vietnam: A cross-sectional study. PLoS One, 17(7), Article e0270901. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0270901
Onyango, J. T., Namatovu, J. F., Besigye, I. K., Kaddumukasa, M., & Mbalinda, S. N. (2022). The relationship between perceived social support from family and diabetes self-management among patients in Uganda. Pan African Medical Journal, 41(1), Article 279. https://doi.org/10.11604/pamj.2022.41.279.33723
Pamungkas, R. A., Usman, A. M., Chamroonsawasdi, K., & Sari, W. (2024). Predictive factors of Diabetes Mellitus Self-Management (DMSM) practice: A systematic review and meta-analysis. Jurnal Keperawatan Soedirman, 19(1), 22-30.
Raj, R., Mishra, R., Jha, N., Joshi, V., Correa, R., & Kern, P. A. (2022). Time in range, as measured by continuous glucose monitor, as a predictor of microvascular complications in type 2 diabetes: A systematic review. BMJ Open Diabetes Research and Care, 10(1), Article e002573. https://doi.org/10.1136/bmjdrc-2021-002573
Rajan, Y., Bhabhor, H., Kharde, A., Kakadiya, J., Varsadiya, K., & Damor, A. (2024). Poor glycaemic control and it’s risk factors among diabetes patients in an urban area of Western India. National Journal of Community Medicine, 15(1), 47-55.
Ryan, P., & Sawin, K. J. (2009). The individual and family self-management theory: Background and perspectives on context, process, and outcomes. Nursing Outlook, 57(4), 217-225.e6.
Shillah, W. B., Yahaya, J. J., Morgan, E. D., & Bintabara, D. (2024). Predictors of microvascular complications in patients with type 2 diabetes mellitus at regional referral hospitals in the central zone, Tanzania: A cross-sectional study. Scientific Reports, 14(1), Article 5035. https://doi.org/10.1038/s41598-024-55556-x
Sirikutjatuporn, K., Wirojratana, V., & Jitramontree, N. (2017). Factors predicting self-management behaviour of elderly type 2 diabetes patients. Thai Journal of Nursing Council, 32(1), 81-93.
Soola, H. A., Davari, M., & Rezakhani Moghaddam, H. (2022). Determining the predictors of self-management behaviors in patients with type 2 diabetes: An application of socio-ecological approach. Frontiers in Public Health, 10, Article 820238. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.820238
Suphunnakul, P., Sirinual, S., Noin, J., Chayodom, V., & Singhadej, O. (2017). Factors predicting self-care behaviors among the elderly with type 2 diabetes in Sukhothai province. EAU Heritage Journal Science and Technology, 11(1), 211-223.
Tang, R., Luo, D., Li, B., Wang, J., & Li, M. (2023). The role of family support in diabetes self‐management among rural adult patients. Journal of Clinical Nursing, 32(19-20), 7238-7246.
Uly, N., Amir, H., & Ahmad, A. S. (2023). Factors associated with self-management behaviour among type 2 diabetes mellitus patients. Gaceta Médica de Caracas, 131(2), 287-292.
Yang, N., Masingboon, K., & Samartkit, N. (2022). Factors influencing diabetes self-management among adults with type 2 diabetes mellitus in China. Belitung Nursing Journal, 8(5), 389-395. https://doi.org/10.33546/bnj.2199
Yoshioka, M., Noma, Y., Kawashima, Y., Fukui, M., Nakae, H., Yanagisawa, S., Shirayama, Y., & Hinode, D. (2023). Factors associated with diabetes control: Results of a 2-year cohort study of outpatients with type 2 diabetes. The Journal of Medical Investigation, 70(1.2), 28-33.
Yu, J., Lee, S.-H., & Kim, M. K. (2022). Recent updates to clinical practice guidelines for diabetes mellitus. Endocrinology and Metabolism, 37(1), 26-37.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2024 วารสารสุขภาพและการศึกษาพยาบาล
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของ วารสารสุขภาพและการศึกษาพยาบาล ซึ่งดำเนินการโดยวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครราชสีมา
ข้อความที่ปรากฏในบทความในวารสารเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับกองบรรณาธิการวารสารสุขภาพและการศึกษาพยาบาล หรือวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครราชสีมา แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
