ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความเหนื่อยล้าในผู้สูงอายุที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรังที่อยู่ในชุมชน
คำสำคัญ:
ความเหนื่อยล้า, ผู้สูงอายุ, ภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรังบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความเหนื่อยล้า และความเหนื่อยล้าในผู้สูงอายุที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรังที่อยู่ในชุมชน กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรังที่มาตรวจรักษาที่แผนกผู้ป่วยนอกอายุรกรรม โรงพยาบาลในเขตพื้นที่ อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา จำนวน 230 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล ความเหนื่อยล้า อาการหายใจลำบาก อาการนอนไม่หลับ อาการซึมเศร้าและการสนับสนุนทางสังคม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา และการวิเคราะห์สถิติถดถอยเชิงพหุคูณ ผลการวิจัยพบว่า ผู้สูงอายุที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรังมีความเหนื่อยล้าอยู่ในระดับปานกลาง (M = 4.39, SD = 2.36) ปัจจัยด้านอาการหายใจลาบาก อาการนอนไม่หลับ อาการซึมเศร้าและการสนับสนุนทางสังคม สามารถร่วมกันทำนายความเหนื่อยล้าของกลุ่มตัวอย่างได้ร้อยละ 66 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (R2adj = .66, p-value < .001) ปัจจัยที่สามารถทำนายความเหนื่อยล้าในผู้สูงอายุที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรังได้มากที่สุด คือ อาการหายใจลำบาก (Beta = .45, p < .001) รองลงมา ได้แก่ อาการนอนไม่หลับและอาการซึมเศร้า (Beta = .35 และ Beta = .14, p < .01 ตามลำดับ) ส่วนการสนับสนุนทางสังคมไม่สามารถทำนายความเหนื่อยล้าในผู้สูงอายุที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรังได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Beta = .03, p > .05) ผลการศึกษาครั้งนี้เสนอแนะว่า ในการพัฒนาโปรแกรมเพื่อบรรเทาความเหนื่อยล้าควรที่จะเน้นเรื่องการจัดการกับอาการหายใจลำบาก อาการนอนไม่หลับและอาการซึมเศร้า
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมโรค. (2566, 28 กันยายน). กรมควบคุมโรค ร่วมรณรงค์วันหัวใจโลก 2566 เผยปีที่แล้วคนไทยเสียชีวิตโรคหัวใจและหลอดเลือดมากถึง 7 หมื่นราย ย้ำโรคนี้สามารถป้องกันได้. กรมควบคุมโรค.https://ddc.moph.go.th/brc/news.php?news=37372&deptcode=brc
กระทรวงสาธารณสุข. (2568, 18 มีนาคม). อัตราป่วยด้วยโรคหัวใจและหลอดเลือดต่อประชากร (cardiovascular disease). กรมการแพทย์. https://medinfo.dms.go.th/public-health/sta_report.php
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. (2567, 18 มีนาคม). รายงานข้อมูลจังหวัดนครราชสีมา. กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. https://3doctor.hss.moph.go.th/main/rp_ampur?region=9&prov=MzA=&provn=4LiZ4LiE4Lij4Lij4Liy4LiK4Liq4Li14Lih4Liy
ขจรศักดิ์ เทพเสน. (2562, 19 สิงหาคม). ภาวะหัวใจล้มเหลว (Congestive Heart Failure). โรงพยาบาลกรุงเทพภูเก็ต. https://www.phukethospital.com/th/healthy-articles/congestive-heart-failure/
ธัญชนก มีพลสม. (2564, 1 มีนาคม). ทำไม? ยิ่งอายุมากขึ้นยิ่งต้องดูแลปอดให้ดี. Pathlab. https://pathlab.co.th/nourish-seniors-lung/
ธัญญ์ญาณัช บุญอร่าม. (2563). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความเหนื่อยล้าในผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรัง.[วิทยานิพนธ์, มหาวิทยาลัยบูรพา]. Buuir. https://digital_collect.lib.buu.ac.th/dcms/files/59910185.pdf
นงลักษณ์ กลิ่นพุดตาล, ชนกพร จิตปัญญา, และปชาณัฎฐ์ ตันติโกสุม. (2559). ความสัมพันธ์ระหว่างอาการหายใจลำบาก อาการนอนไม่หลับ และภาวะซึมเศร้ากับความเหนื่อยล้าในผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลว. วารสารพยาบาลตำรวจ, 8(2), 1-11.
บุษยมาส คันธมาศน์. (2565). ผลของโปรแกรมการสนับสนุนทางสังคมต่อความเหนื่อยหน่ายในผู้ดูแลผู้ป่วยติดเตียง. [วิทยานิพนธ์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์]. TU Digital Collections. https://ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2022/TU_2022_6114030122_15459_23440.pdf
ปฐมภรณ์ เจริญไทย, และจิราพร เกศพิชญวัฒนา. (2556). ปัจจัยคัดสรรที่มีความสัมพันธ์กับความเหนื่อยล้าในผู้สูงอายุหัวใจวาย. วารสารพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 25(3), 39-50.
ปราณี กาญจนวรวงศ์. (2550). บทบาทของพยาบาลในการส่งเสริมการนอนหลับของผู้ป่วยโรคหัวใจ. วารสารพยาบาลศาสตร์, 25(1), 24-34.
ปาริชาติ ศรีหนู. (2567). การพยาบาลผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวเฉียบพลันในหออภิบาลผู้ป่วยหัวใจ ตามแนวคิดทางการพยาบาล FANCAS: กรณีศึกษา 2 ราย. Academic Research and Innovation, 1(1), 1-16.
ศรัณย์พงศ์ ภิบาลญาติ. (2566, 30 ตุลาคม). แน่นหน้าอก เหนื่อยง่าย สัญญาณอันตรายของ “ภาวะหัวใจล้มเหลว”. ViMUT HOSPITAL. https://www.vimut.com/article/congestive-heart-failure
ศรีสกุล เฉียบแหลม, เพ็ญนภา แดงด้อมยุทธ์, และชุติมา มาลัย. (2562). การเยียวยาผู้ที่มีภาวะซึมเศร้าด้วยธรรมะ: ธรรมชาติตามแนววิถีพุทธ. วารสารการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต, 33(3), 1-13.
สุวัจชัย พรรัตนรังสี. (2567, 28 กุมภาพันธ์). ภาวะหัวใจล้มเหลว (Heart failure). MedPark Hospital. https://www.medparkhospital.com/disease-and-treatment/heart-failure
อ้อยทิพย์ อโนมา. (2565). ผลของโปรแกรมการสอนการจัดการอาการหายใจลำบากในผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังระยะฟื้นฟูสภาพ โรงพยาบาลวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร. https://skko.moph.go.th/dward/document_file/oa/research_file_name/20230120092816_1139189271.pdf
Barrera, M. (1986). Distinctions between social support concepts, measures, and models. American Journal of Community Psychology, 14(4), Article e2781354. https://doi.org/10.1007/BF00922627
Chimluang, J., Aungsuroch, Y., & Jitpanya, C. (2017). Descriptorsof insomnia among patients with heart failure. J Med Assoc Thai, 100(4), 403-9.
Demoule, A., Decavele, M., Antonelli, M., Camporota, L., Abroug, F., Adler, D., Azoulay, E., Basoglu, M.,Campbell, M., GGrasselli, G., Herridge, M., Johnson, M.J., Naccache, L., Navalesi, P., Pelosi, P., Schwartzstein, R., Williams, C., Windisch, W., Heunks, L., & Similowski, T. (2024). Dyspnoea in acutely ill mechanically ventilated adult patients: An ERS/ESICM statement. Intensive Care Med, 50, e38388984. https://doi.org/10.1007/s00134-023-07246-x
George, E.L. (2024, September 25). Biology of depression – neurotransmitters & depression. Mentalhealth. https://www.mentalhealth.com/library/biology-of-depression-neurotransmitters
Gift, A. G., & Narsavage, G. (1998). Validity of the numeric rating scale as a measure of dyspnea. American Journal of Critical Care, 7(3), e9579246. https://doi.org/10.4037/ajcc1998.7.3.200
Hofman M., Hanenberg F., Sierevelt I., & Tulner, C. (2017). Elderly patients with an atypical presentation of illness in the emergency department. Neth J Med, 75(6), e28741583. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28741583/
Marshall, B.G., White, V., & Loveridge, J. (2020). Breathlessness and cough in the acute setting. Medicine (Abingdon), 49(2), e33867806. https://doi.org/10.1016/j.mpmed.2020.11.004
McKechnie, D. (2024, November 18). Potassium-sparing diuretics. Patient. https://patient.info/digestive-health/dietary-potassium/potassium-sparing-diuretics
Piper, B. F. (1993). Pathophysiological phenomena in nursing, human response to illness. Saunders.
Robert, H.G.S. (2021). Pathophysiology of heart failure. Cardiovasc Diagn Ther, 11(1), e33708498. https://doi.org/10.21037/cdt-20-302
Rovinelli, R. J., & Hambleton, R. K. (1977). On the use content specialist in the assessment of criterin reference test item validity. Dutch Journal of Educational Research, (2), 49-60.
Vallières, A., & Morin, C.M. (2003). Actigraphy in the assessment of insomnia. Sleep, 26(7), e19544753. https://doi.org/10.1093/sleep/26.7.902
Zhang, J., Wang, X., Chen, O., Li, J., Li, Y., Chen, Y., Luo, Y., & Zhang, J. (2023). Social support, empathy and compassion fatigue among clinical nurses: structural equation modeling. BMC Nurs, 22(425), e37957600. https://doi.org/10.1186/s12912-023-01565-6
Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G., & Farley, G. K. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 52, es15327752jpa5201_2. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa5201_2
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสุขภาพและการศึกษาพยาบาล
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของ วารสารสุขภาพและการศึกษาพยาบาล ซึ่งดำเนินการโดยวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครราชสีมา
ข้อความที่ปรากฏในบทความในวารสารเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับกองบรรณาธิการวารสารสุขภาพและการศึกษาพยาบาล หรือวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครราชสีมา แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
