ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะเบาหวานขึ้นตาในผู้ป่วยโรคเบาหวาน โรงพยาบาลพระนั่งเกล้า

ผู้แต่ง

  • กิตติยา เด็ดแก้ว โรงพยาบาลพระนั่งเกล้า
  • สุภลักษณ์ ธานีรัตน์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี จังหวัดนนทบุรี คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • สินีนุช เสนีวงศ์ ณ อยุธยา วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี จังหวัดนนทบุรี คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • ศุชญา โตจันทร์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี จังหวัดนนทบุรี คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • พรทิพย์ รัตนทรงธรรม โรงพยาบาลพระนั่งเกล้า

คำสำคัญ:

ปัจจัย, ภาวะเบาหวานขึ้นตา, โรคเบาหวาน

บทคัดย่อ

ภาวะเบาหวานขึ้นตา เป็นปัญหาสุขภาพที่สามารถป้องกันและลดความรุนแรงที่เกิดขึ้นได้ ด้วยการควบคุมและจัดการกับปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ อย่างมีประสิทธิภาพ  การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อภาวะเบาหวานขึ้นตาในผู้ป่วยโรคเบาหวาน โรงพยาบาลพระนั่งเกล้า กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีภาวะเบาหวานขึ้นตาและรับบริการที่โรงพยาบาลพระนั่งเกล้า จำนวน 250 คน  เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคล แบบบันทึกข้อมูลสุขภาพ แบบทดสอบความรู้เกี่ยวกับภาวะเบาหวานขึ้นตา และแบบประเมินพฤติกรรมการจัดการตนเองขณะป่วยเป็นโรคเบาหวานที่ผ่านการตรวจสอบคุณภาพ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และการถดถอยโลจิสติกแบบไบนารี (Binary Logistic Regression) ผลการวิจัย พบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีภาวะเบาหวานขึ้นตาในระยะที่ยังไม่มีหลอดเลือดเกิดใหม่ ระดับเล็กน้อย (Mild Nonproliferative Diabetic Retinopathy) ร้อยละ 76.80  และปัจจัยที่มีผลต่อภาวะเบาหวานขึ้นตาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < .05) ได้แก่ ระยะเวลาที่เป็นโรคเบาหวาน และพฤติกรรมการจัดการตนเองขณะป่วยเป็นโรคเบาหวาน ดังนั้นผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีภาวะเบาหวานขึ้นตาในระดับเล็กน้อย จึงควรคัดกรองความเสี่ยงโรคเบาหวานเป็นประจำ ควรรักษาอย่างต่อเนื่องและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยง รวมทั้งมีการจัดการตนเองให้ถูกต้องเหมาะสมกับโรคเบาหวาน เพื่อลดโอกาสการเกิดภาวะเบาหวานขึ้นตาในระดับที่รุนแรงขึ้น

เอกสารอ้างอิง

กู้ศักดิ์ บํารุงเสนา. (2561). ความชุกและปัจจัยทํานายการเกิดภาวะเบาหวานขนจอประสาทตาในผู้ป่วยเบาหวาน โรงพยาบาลสิงหนคร จังหวัดสงขลา. Weekly Epidemiological Surveillance Report, 49(38), 593-598.

งานเวชระเบียน โรงพยาบาลพระนั่งเกล้า. (2567). สถิติผู้ป่วยโรคเบาหวาน พ.ศ. 2567. โรงพยาบาลพระนั่งเกล้า. จรูญ บุญธกานนท์. (2565). ความซุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับกาวะเบาหวานเช้าจอประสาทตาในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 หน่วยบริการปฐมภูมิ โรงพยาบาลเกษตรสมบูรณ์. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์, 37(2), 341-351.

จินต์ โสธรวิทย์. (2562). โรคเบาหวานและความผิดปกติที่เกี่ยวข้อง : โรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตา. โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา.

ณิชนันทน์ พันธ์เสถียร. (2565). ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองต่อคุณภาพชีวิตด้านสุขภาพในผู้ป่วยเบาหวานขึ้นจอประสาทตา. [วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chula ETD. https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/6177

เทียนชัย เมธานพคุณ. (2563). ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา ในโรงพยาบาลหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์. วารสารแพทย์เขต 4-5, 39(2), 178-188.

ธีระดา ภิญโญ. (2562). การศึกษาการรายงานผลการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติคสำหรับงานวิจัย. Humanities, Social Sciences and Arts, 12(5), 544-558.

บดินทร์ จักรแก้ว. (2565). ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตาในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในอำเภอเขตกึ่งเมืองของจังหวัดเชียงใหม่. วารสารสาธารณสุขล้านนา,18( 2), 16-29.

วิชิต ปวรางกูร (2560). ความชุกและปัจจัยเสี่ยงของภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลนันอา กรุงเทพฯ. เชียงรายเวชสาร, 9(2), 73-82.

ศรทัย แก้วใจบุญ, ประทุม สร้อยวงค์, และเบญจมาศ สุขสถิตย์. (2566). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการจัดการตนเองในผู้ที่มีภาวะจอตาผิดปกติจากเบาหวาน. วารสารการพยาบาลและสุขภาพ, 17 (3), 148-164.

ศิริวรรณ วรรณศิริ, มุกดา เดชประพนธ์, และภฤศ หาญอุตสาหะ. (2563). ผลของโปรแกรมการให้ความรู้ และการส่งเสริมพฤติกรรมการดูแลตนเองเพื่อป้องกันการเกิดโรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตาต่อผลลัพธ์ทางคลินิกในผู้ป่วยโรคเบาหวาน. วารสารการปฏิบัติการพยาบาลและการผดุงครรภ์ไทย, 7(2), 57–75.

Alswaina, N. (2024). Association between HbA1c levels and the severity of diabetic retinopathy. Cureus, 16(4), e39867069. https://doi.org/10.7759/cureus.76395

Dahlgren, G., & Whitehead, M. (1991). Policies and strategies to promote social equity in health: Background document to WHO – strategy paper for Europe. Institute for Futures Studies.

Dia, N., Ferekh, S., Jabbour, S., Akiki, Z., Rahal, M., Khoury, M., & Akel, M. (2020). Knowledge, attitude, and practice of patients with diabetes towards diabetic nephropathy, neuropathy and retinopathy. Pharmacy Practice, 20(1), 2608. https://doi.org/10.18549/PharmPract.2022.1.2608

Euswas, N., Phonnopparat, N., Morasert, K., Thakhampaeng, P., Kaewsanit, A., Mungthin, M., Rangsin, R, & Sakboonyarat, B. (2021). National trends in the prevalence of diabetic retinopathy among Thai patients with type 2 diabetes and its associated factors from 2014 to 2018. PLoS One, 16(1), e0245801. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0245801

Hosmer, D. W., Lemeshow, S., & Sturdivant, R. X. (2013). Applied logistic regression (3rd ed.). Wiley. Koetting, C. (2019). The four stages of diabetic retinopathy. Modern Optometry. https://modernod.com/articles/2019-june/the-four-stages-of-diabeticretinopathy

Kowluru, R A., Mishra M., Kumar B. (2016). Diabetic retinopathy and transcriptional regulation of a small molecular weight G-Protein, Rac1. Experimental Eye Research, 147, 72-77. https://doi.org/10.1016/j.exer.2016.04.014

Liguori, I., Russo, G., Curcio, F., Bulli, G., Aran, L., Della-Morte, D., Gargiulo G., Testa G., Cacciatore F., Bonaduce D., & Abete, P. (2018). Oxidative stress, aging, and diseases. Clinical Interventions in Aging, 13, 757–772. https://doi.org/10.2147/CIA.S158513

Morales-Brown, P. (2024). How long does diabetic retinopathy take to develop? Medical News Today. https://www.medicalnewstoday.com/articles/how-long-does-diabetic-retinopathy-take-to-develop

Neelamegam, V., Surya, R. J., Venkatakrishnan, P., Sharma, T., & Raman, R. (2024). Association of eGFR with stages of diabetic retinopathy and age-related macular degeneration in Indian population. Indian Journal of Ophthalmology, 72(7), 968–975. https://doi.org/10.4103/IJO.IJO_2558_23

Shu, Y., Li, Y., Wang, Q., & Liu, L. (2023). BMI and plasma lipid levels with risk of proliferative diabetic retinopathy: A univariable and multivariable Mendelian randomisation study. Frontiers in Nutrition, 10, 1099807. https://doi.org/10.3389/fnut.2023.1099807

Sun, Q., Jing, Y., Zhang, B., Gu, T., Meng, R., Sun, J., Zhu, D., & Wang, Y. (2021). The risk factors for diabetic retinopathy in a Chinese population: A cross-sectional study. Journal of Diabetes Research, 2021, 5340453. https://doi.org/10.1155/2021/5340453

Teo, Z. L., Tham, Y. C., Yu, M., Chee, M. L., Rim, T. H., Cheung, N., Bikbov, M. M., Wang, Y.X., Tang, Y., Lu, Y., Wong, I. Y., Wei Ting D, S., Wei Tan, G. S., Jonas, J. B., Sabanayagam, C., Wong, T. Y., & Cheng, C.Y. (2021). Global prevalence of diabetic retinopathy and projection of burden through 2045: Systematic review and meta-analysis. Ophthalmology, 128(11), 1580–1591. https://doi.org/10.1016/j.ophtha.2021.04.027

UK Health Care. (2025). Diabetic retinopathy: Self-management. https://ukhealthcare.uky.edu/barnstable-brown-diabetes-center/diabetes-complications/diabetic-retinopathy/self-management

Wang, Q., Cheng, H., Jiang, S., Zhang, L., Liu, X., Chen, P., Liu, J., Li, Y., Liu, X., Wang, L., Li, Z., Cai, G., Chen, X., & Dong, Z. (2024). The relationship between diabetic retinopathy and diabetic nephropathy in type 2 diabetes. Frontiers in endocrinology, 15, 1292412. https://doi.org/10.3389/fendo.2024.1292412

Zhou, Y. Y., Zhou, T. C., Chen, N., Zhou, G. Z., Zhou, H. J., Li, X. D., Wang, J. R., Bai, C.F., Long, R., Xiong, Y. X., & Yang, Y. (2022). Risk factor analysis and clinical decision tree model construction for diabetic retinopathy in Western China. World Journal of Diabetes, 13(11), 986–1000. https://doi.org/10.4239/wjd.v13.i11.986

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-29

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย