การจัดบริการด้านสุขภาพสำหรับผู้ต้องขังหญิงหลังคลอดในเรือนจำ

บทคัดย่อ

ผู้ต้องขังหญิงในเรือนจำมีจำนวนเพิ่มขึ้นทุกปี ส่งผลกระทบในการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังหญิงใน
ทุกด้านรวมถึงด้านสุขภาพ ผู้ต้องขังหญิงที่คลอดบุตรขณะรับโทษในเรือนจำ ถือเป็นกลุ่มที่เปราะบาง
และมีความต้องการด้านสุขภาพแตกต่างจากผู้ต้องขังหญิงทั่วไป การวิจัยเชิงคุณภาพนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา
การจัดบริการด้านสุขภาพสำหรับผู้ต้องขังหญิงหลังคลอดในเรือนจำ เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ต้อง
ขังหญิงหลังคลอดจำนวน 30 คน และการสังเกตสภาพแวดล้อมในเรือนจำหรือทัณฑสถานหญิง ระหว่างเดือน
ตุลาคม 2555 ถึง เมษายน 2556 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบ 3 ประเด็นหลัก ได้แก่ ประเด็นหลักที่1ตรวจหลังคลอดให้บริการต่างกัน สัมพันธ์กับ
บริบทของเรือนจำ มี 2 ประเด็นย่อย คือ 1) บางแห่งตรวจหลังคลอดโดยแพทย์หรือพยาบาล และ 2) บางแห่งใช้
ซักถามอาการไม่มีตรวจหลังคลอด ประเด็นหลักที่ 2 สวัสดิการหลังคลอดมีให้ ไม่ทุกแห่ง มี 3 ประเด็นย่อย คือ
2.1 ผ้าอนามัยส่วนใหญ่จัดให้เพียงพอ 2.2 ของใช้ประจำาวันจัดสรรให้ตามงบประมาณ และ 2.3 อาหารยอดพิเศษ จัดให้ไม่ครบในทุกที่ ประเด็นหลักที่ 3 เสริมสร้างบทบาทแม่ ดูแลลูกน้อย เฝ้าคอยกำลังใจ มี 3 ประเด็นย่อย คือ
3.1 ให้โอกาสแม่ลูกผูกพัน ทุกวันไม่ต้องฝึกอาชีพ 3.2 เสริมความรู้ดูแลลูกถูกวิธี ใช้สื่อวีซีดีบางแห่งมีวิทยากรฝึก
อบรม และ 3.3 ส่งเสริมสุขภาพจิต ไม่มีจัดให้ แต่อยู่ได้ด้วยกำลังใจ ผลการศึกษาครั้งนี้สะท้อนให้เห็นว่าการจัด
บริการด้านสุขภาพสำาหรับผู้ต้องขังหญิงหลังคลอดของเรือนจำสามารถดำเนินการได้ระดับหนึ่ง คุณภาพของการ จัดบริการด้านสุขภาพขึ้นอยู่กับบริบทของเรือนจำ งบประมาณ เจ้าหน้าที่ และการบริหารจัดการของเรือนจำ