ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศด้านสุขภาพของผู้สูงอายุในเขตกรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

บทนำ เทคโนโลยีสารสนเทศมีความสำคัญยิ่งขึ้นในชีวิตประจำวันและการดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุ โดยมี การนำมาใช้เป็นเครื่องมือในการส่งเสริมสุขภาพทั้งในด้านร่างกาย จิตใจและสังคม 

วัตถุประสงค์การวิจัย 1) เพื่อศึกษาพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศด้านสุขภาพของผู้สูงอายุ 2) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยนำ ปัจจัยเอื้อ และปัจจัยเสริมกับพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุ และ 3) เพื่อศึกษาปัจจัยร่วมทำนายพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศด้านสุขภาพ ของผู้สูงอายุในเขตกรุงเทพมหานคร โดยใช้แนวคิดแบบจำลองการวางแผนเพื่อสุขภาพ 

การออกแบบการวิจัย การวิจัยแบบบรรยายเพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงทำนาย 

วิธีดำเนินการวิจัย กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้สูงอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป ที่อาศัยอยู่ในกรุงเทพมหานครอย่างน้อย 5 ปี จำนวน 264 คน ที่ใช้สมาร์ตโฟน สุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง ระหว่างเดือนมีนาคม ถึงตุลาคม 2564 เครื่องมือวิจัยประกอบด้วยแบบสอบถาม 6 ส่วน ได้แก่ ปัจจัยนำด้านคุณลักษณะส่วนบุคคล ประสบการณ์การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ ปัจจัยนำด้านการรับรู้และทัศนคติ ปัจจัยเอื้อ ปัจจัยเสริม และพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศด้านสุขภาพ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของเพียร์สัน การวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงอันดับของ เคนดาล์ล และการวิเคราะห์ถดถอยพหุแบบเป็นขั้นตอน 

ผลการวิจัย กลุ่มตัวอย่างอยู่ในวัยสูงอายุตอนต้น มีค่าเฉลี่ยพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศด้านสุขภาพ ค่อนข้างน้อย (M = 1.56, SD = 0.89) เมื่อวิเคราะห์รายด้าน พบว่า การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศด้านการมีส่วนร่วม ในกิจกรรมทางสังคมมีค่าเฉลี่ยสูงที่สุด (M = 1.79, SD = 1.15) รองลงมาคือ การมีกิจกรรมทางกาย (M = 1.59, SD = 0.97) การบริโภคอาหารและภาวะโภชนาการที่เหมาะสม (M = 1.56, SD = 0.83) การดูแลสุขภาพจิตและ การฝึกใช้สติปัญญา (M = 1.44, SD = 0.79) และการหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ (M = 1.41, SD = 0.72) ตามลำดับ ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์และการวิเคราะห์ถดถอยพหุแบบเป็นขั้นตอน พบว่า ปัจจัยเอื้อ (ß = 0.517, p < .001) ประสบการณ์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ (ß = 0.154, p < .001) ระดับการศึกษา (ß = 0.183, p < .05) เพศ (ß = 0.129, p < .05) อายุ (ß = -0.136, p < .05) และปัจจัยเสริม (ß = 0.102, p < .05) สามารถร่วมทำนายพฤติกรรม การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศด้านสุขภาพได้ร้อยละ 57.80 (Adjusted R2 = .578, F6, 257 = 59.673, p < .001) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

ข้อเสนอแนะ ผลการศึกษาครั้งนี้ สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการส่งเสริมพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยี สารสนเทศด้านสุขภาพของผู้สูงอายุ โดยออกแบบกิจกรรมที่เหมาะสมกับระดับการศึกษาของผู้สูงอายุ การให้ครอบครัว เพื่อน หรือบุคลากรทางสุขภาพเข้ามามีส่วนร่วม โดยอาจประสานกับศูนย์บริการสาธารณสุขและชุมชน นอกจากนี้ ควรคำนึงถึงปัจจัยเอื้อ โดยเฉพาะเครื่องมืออุปกรณ์ที่สามารถหาได้ง่าย เข้าถึงได้ และราคาสามารถจ่ายได้