บทเรียนจากการทำงานร่วมกันของทีมสหวิชาชีพในโรงพยาบาลสนามเซราะกราว: แนวทางสู่การจัดการภาวะวิกฤตด้านสาธารณสุขในอนาคต

ผู้แต่ง

  • สมจิตร์ จำปาแดง โรงพยาบาลบุรีรัมย์
  • ปรางทิพย์ ทาเสนาะ เอลเทอร์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชธานี, จังหวัดอุบลราชธานี
  • โสภา บุตรดา โรงพยาบาลบุรีรัมย์
  • อังสนา ศิริวัฒนเมธานนท์ โรงพยาบาลบุรีรัมย์

คำสำคัญ:

โรงพยาบาลสนาม, ทีมสหวิชาชีพ, โควิด-19, การทำงานร่วมกัน, การจัดการภาวะวิกฤต

บทคัดย่อ

การระบาดของโรคโควิด-19 ส่งผลให้โรงพยาบาลหลักทุกแห่งมีจำนวนผู้ป่วยเพิ่มขึ้น การจัดตั้งโรงพยาบาลสนามจึงเป็นกลยุทธ์สำคัญในการรองรับผู้ป่วย โดยความสำเร็จขึ้นอยู่กับการทำงานร่วมกันของทีมสหวิชาชีพและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง การศึกษาเชิงคุณภาพนี้ เป็นส่วนหนึ่งของการวิจัยประเมินโครงการเตรียมความพร้อมของการจัดตั้งโรงพยาบาลสนามเซราะกราว จ.บุรีรัมย์โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสบการณ์การทำงานร่วมกันของทีมสหวิชาชีพในโรงพยาบาลระหว่างสถานการณ์การระบาดของโรคโควิด-19 ผู้ให้ข้อมูลประกอบด้วยแพทย์ 7 คน พยาบาล 4 คน และนักวิชาการสาธารณสุข  1 คน รวมจำนวน 12 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกโดยใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบประเด็นสำคัญ 6 ประเด็น ได้แก่ 1) ภาวะผู้นำและการบริหารจัดการในภาวะวิกฤต โดยเฉพาะการมีผู้นำที่มีวิสัยทัศน์และมีระบบสั่งการที่ชัดเจน 2) การบูรณาการความร่วมมือระหว่างสหวิชาชีพและหน่วยงาน ที่มีการแบ่งบทบาทหน้าที่และการประสานงานที่มีประสิทธิภาพ 3) การบริหารทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมภายใต้ข้อจำกัด ผ่านการระดมทรัพยากรจากหลายภาคส่วน 4) การพัฒนาระบบบริการดูแลผู้ป่วย ที่มีการคัดกรองและจำแนกผู้ป่วยตามความรุนแรง 5) การป้องกันและควบคุมการติดเชื้อ ด้วยการพัฒนาระบบและให้ความรู้แก่บุคลากร และ 6) การดูแลและพัฒนาศักยภาพบุคลากร ผ่านการสนับสนุนด้านสุขภาพจิตและการสร้างขวัญกำลังใจ ผลการวิจัยนี้นำไปสู่แนวทางปฏิบัติที่สำคัญ ได้แก่ การจัดทำคู่มือการจัดตั้งและบริหารโรงพยาบาลสนามที่มีโครงสร้างชัดเจน และการพัฒนาระบบฝึกอบรมฉุกเฉินสำหรับทีมสหวิชาชีพในการป้องกันการติดเชื้อและคัดกรองผู้ป่วยตามระดับความรุนแรง

เอกสารอ้างอิง

กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2564). แนวทางการจัดตั้งโรงพยาบาลสนาม (กรณีมีการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (CVID19) ในวงกว้าง : กองวิชาการแพทย์ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข.

นิภาวรรณ ศรีโยหะ, และชลทิชา ต๋าอ่อน. (2565). ประสบการณ์การทำงานของพยาบาลคัดกรองโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิ. รามาธิบดีพยาบาลสาร, 28(3), 400-414.

ปาริชาติ จันทร์สุนทราพร, จริยา ชื่นศิริมงคล, และอนุแสง จิตสมเกษม. (2566). การศึกษาสมรรถนะพยาบาลวิชาชีพที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลสนามโรงพยาบาลวชิรพยาบาล. วารสารเกื้อการุณย์, 30(1), 125-140.

ปองพล คงสมาน, และจริยา สุขกลิ่น. (2564). ประสบการณ์ของพยาบาลฉุกเฉินที่ปฏิบัติงานภายใต้สถานการณ์ภัยพิบัติโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 โรงพยาบาลมหาวิทยาลัย. วารสารเกื้อการุณย์, 28(2), 105-111.

พริษฐ์ โพธิ์งาม, นันทพร ภัทรพุทธ, และศรีรัตน์ ล้อมพงศ์. (2565). ภาวะสุขภาพจิตและภาวะหมดไฟในการทำงานในระหว่างการระบาดของโรคโควิด-19 ของพยาบาลวิชาชีพในโรงพยาบาลแห่งหนึ่งของจังหวัดชลบุรี. วารสารพยาบาลทหารบก, 23(2), 364-371.

พชรวรรณ คูสกุลรัตน์, และ กาญจนา จันทะนุย. (2567). การพัฒนาระบบบริการสุขภาพเพื่อรองรับการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ภายใต้การบริหารจัดการศูนย์ปฏิบัติการและระบบการตอบโต้ภาวะฉุกเฉินทางด้านสาธารณสุข โดยทีมปฏิบัติการดูแลผู้ป่วย COVID Alert Team. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน, 9(2), 818-829.

พิมพ์วิมล ยงใจยุทธ, และอารีย์วรรณ อ่วมตานี. (2566). ประสบการณ์ของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยโควิด 19. วารสารพยาบาลราชบุรี, 24(2), 162-170.

สมจิตร์ จำปาแดง, อังสนา ศิริวัฒนเมธานนท์, โสภา บุตรดา, และปรางทิพย์ ทาเสนาะ เอลเทอร์. (2566). ระบบการบริหารจัดการโรงพยาบาลสนามในสถานการณ์โควิด-19: กรณีศึกษาโรงพยาบาลสนามเซราะกราว. วารสารสุขภาพและการศึกษาพยาบาล, 29(1), 1-19.

สายัณห์ แสวงสุข. (2565). รูปแบบการจัดการมูลฝอยติดเชื้อโควิด-19 ของโรงพยาบาลสนามและศูนย์พักคอย กรณีศึกษา จังหวัดสุรินทร์. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน, 8(3), 155-171.

อังศุมาลิน มั่งคั่ง. (2566). กลยุทธ์การบริหารจัดการโรงพยาบาลสนามในสถานการณ์การระบาดโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 จังหวัดนครนายก. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี, 8(1), 59-73.

อุษา คำประสิทธิ์. (2565). การพัฒนารูปแบบการบริหารการพยาบาลในสถานการณ์การระบาดของโควิด-19 แผนกผู้ป่วยในโรงพยาบาลโนนไทย. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9, 16(1), 30-44.

เอกลักษณ์ แสงศิริรักษ์. (2020). ความเครียดและอารมณ์เศร้าของบุคลากรทางการแพทย์ในช่วงการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 65(4), 401-408.

Al Jazeera. (2025, June 6). What is driving a surge in COVID cases in India, other countries? Al Jazeera News. https://www.aljazeera.com/news/2025/6/6/what-is-driving-a-surge-in-covid-cases-in-india-other-countries

Bulajic, B., Ekambaram, K., Saunders, C., Naidoo, V., Wallis, L., Amien, N., Ras, T., Von Pressentin, K., Tadzimirwa, G., Hussey, N., Reid, S., & Hodkinson, P. (2021). A -19 field hospital in a conference centre - the Cape Town, South Africa experience. African Journal of Primary Health Care & Family Medicine, 13(1), e1-e9. https://doi.org/10.4102/phcfm.v13i1.3140

Eriskin, L., Karatas, M., & Zheng, Y. J. (2022). A robust multi-objective model for healthcare resource management and location planning during pandemics. Annals of operations research, 1–48. Advance online publication. https://doi.org/10.1007/s10479-022-04760-x

Graneheim, U.H., & Lundman, B. (2004). Qualitative content analysis in nursing research: Concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness. Nurse Education Today, 24(2), 105–112. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2003.10.001

Hamis, A. A., Md Bukhori, A. B., Heng, P. P., Jane Ling, M. Y., Shaharuddin, M. A., A Fauzi, N. A. F., Masdor, N. A., Othman, R., & Ismail, A. (2023). Strategies, challenges and opportunities in the implementation of -19 field hospitals: A scoping review. BMJ Open, 13(3), e067227. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2022-067227

Jabbari, A., Salahi, S., Hadian, M., khakdel, Z., Hosseini, E., & Sheikhbardsiri, H. (2022). Exploring the challenges of Iranian government hospitals related to Covid-19 pandemic management: A qualitative content analysis research from the nurse's perspective. BMC Nursing, 21(1), 1–10. https://doi.org/10.1186/s12912-022-01008-8

Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry.: Sage Publications.

Maltezou, H. C., Ledda, C., & Sipsas, N. V. (2023). Absenteeism of healthcare personnel in the COVID-19 era: A systematic review of the literature and implications for the post-pandemic seasons. Healthcare, 11(22), 2950. https://doi.org/10.3390/healthcare11222950

Sharifi, M., Asadi-Pooya, A. A., & Mousavi-Roknabadi, R. S. (2020). Burnout among healthcare providers of COVID-19; A systematic review of epidemiology and recommendations. Archives of Academic Emergency Medicine, 9(1), e7. https://doi.org/10.22037/aaem.v9i1.1004

Spagnolello, O., Rota, S., Francesco Valoti, O., Cozzini, C., Parrino, P., Portella, G., & Langer, M. (2022). Bergamo field hospital confronting COVID-19: Operating instructions. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 16(3), 875-877. https://doi.org/10.1017/dmp.2020.447

The Nation Thailand. (2025, June 3). COVID-19 infections have passed 2025 peak: Public health minister. The Nation Thailand. https://www.nationthailand.com/health-wellness/40050733

World Health Organization. (2010). Framework for action on interprofessional education & collaborative practice. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/70185

World Health Organization. (2025, May 28). COVID-19 - global situation. Disease Outbreak News. https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2025-DON572

Zhang, X., Huang, D. S., & Guan, P. (2021). Nursing scheduling mode and experience from the medical teams in aiding Hubei province during the COVID-19 outbreak: A systematic scoping review of 17 studies. Risk management and healthcare policy, 14, 1805–1813. https://doi.org/10.2147/RMHP.S302156

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-08-28

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย