ผลของโปรแกรมเซิ้งอีสานแอโรบิกต่อการทรงตัวของผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

บทนำ การทรงตัวมีความสำคัญต่อกิจกรรมประจำวันของผู้สูงอายุ การประยุกต์เซิ้งอีสานซึ่งเป็นนาฏศิลป์ พื้นบ้านอย่างหนึ่งของภาคอีสานมาใช้ในการออกกำลังกายประจำวันของผู้สูงอายุในชุมชนนั้นคาดว่าจะทำให้ การทรงตัวดีขึ้น ลดความเสี่ยง อุบัติเหตุหรือหกล้ม

วัตถุประสงค์การวิจัย 1) เพื่อเปรียบเทียบการทรงตัวของผู้สูงอายุกลุ่มทดลองก่อนและหลังเข้าร่วม โปรแกรม และ 2) เพื่อเปรียบเทียบการทรงตัวของผู้สูงอายุระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมภายหลังเข้าร่วมโปรแกรม 

การออกแบบวิจัย การวิจัยแบบกึ่งทดลองแบบสองกลุ่ม วัดผลก่อนและหลังการทดลอง 

วิธีการดำเนินการวิจัย กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุหญิงอายุ 60 - 75 ปีจำนวน 36 คน กำหนดขนาดตัวอย่าง โดยใช้หลักอำนาจการทดสอบ คัดเลือกตัวอย่างแบบเจาะจงตามเกณฑ์คัดเข้า สุ่มเข้ากลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 18 คนเท่ากัน กลุ่มควบคุมทำกิจกรรมประจำวันตามปกติ กลุ่มทดลองเข้าร่วมโปรแกรมเซิ้งอีสานแอโรบิก ที่พัฒนาขึ้นตามหลักการฟิต (FITT: Frequency, Intensity, Time, Type) ของเวชศาสตร์การกีฬาสหรัฐอเมริกา โดยเต้นแอโรบิกเป็นเวลา 8 สัปดาห์ สัปดาห์ละ 3 วัน ออกกำลังกายครั้งละ 50 นาทีต่อวัน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบบันทึกข้อมูลทั่วไปและแบบบันทึกการทดสอบความสามารถการทรงตัว ตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาของเครื่องมือโดยผู้ทรงคุณวุฒิและวิเคราะห์ความเที่ยงของการทดสอบความสามารถการทรงตัวระหว่างผู้ประเมิน 2 คนในเวลาเดียวกัน โดยใช้การทดสอบค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน (r = .89 -.98) วิเคราะห์ข้อมูลโดยเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยคะแนนการทรงตัวก่อนและหลังทดลองในกลุ่มทดลองด้วยสถิติ Wilcoxon signed rank test และเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยคะแนนการทรงตัวระหว่างกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลองด้วยสถิติ Mann-Whitney U test 

ผลการวิจัย กลุ่มทดลองมีอายุเฉลี่ย 61 ปี (SD = 5.18, min = 60, max = 65) และ 62 ปี (SD = 3.78, min = 60, max = 66) ในกลุ่มควบคุม กลุ่มตัวอย่างทั้งหมดมีน้ำหนัก ส่วนสูง อัตราการเต้นของหัวใจ และ ค่าความดันโลหิตอยู่ในระดับปกติ หลังเข้าร่วมโปรแกรม 8 สัปดาห์ กลุ่มทดลองมีผลทดสอบการทรงตัว ประกอบด้วย การทรงตัวแบบยืนขาเดียว การเดินเร็วอ้อมหลักและลุก-เดิน-นั่ง ไปกลับสูงกว่าก่อนทดลองอย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติ (Z = -3.724, -3.291, -3.724, p < .001 ตามลำดับ) ผลการเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุม พบว่าผลทดสอบการทรงตัวเฉลี่ยทั้งสามรายการหลังการทดลองของกลุ่มทดลองสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Z = -5.004, -4.753, -5.096, p < .001 ตามลำดับ) 

ข้อเสนอแนะ ผลการวิจัยแสดงให้เห็นว่าโปรแกรมเซิ้งอีสานแอโรบิกช่วยส่งเสริมการทรงตัวของผู้สูงอายุ ทีมสุขภาพสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุในชุมชน เพิ่มศักยภาพการให้บริการในการส่งเสริมสุขภาพด้านร่างกายของผู้สูงอายุที่สอดคล้องกับวิถีชีวิตและวัฒนธรรมไทย และเป็นการส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีกิจกรรมร่วมกันในชุมชนอย่างต่อเนื่อง