ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไตในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 อำเภอพิปูน จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไตในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โดยใช้ข้อมูลทุติยภูมิจากฐานข้อมูล hos.xp ของโรงพยาบาลชุมชนแห่งหนึ่งในเขตภาคใต้ ประเทศไทย กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีข้อมูลผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ ได้แก่ ระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหาร, น้ำตาลสะสมฮีโมโกบิล A1c, ไขมันไตรกลีเซอไรด์รวม, คอเลสเตอรอลชนิดดี และอัตราการกรองของไต จำนวน 220 ราย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่ามัธยฐาน วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรโดยใช้สถิติ Chi-square test กำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ เป็นเพศหญิง ร้อยละ 70.9  มีอายุ 60–69 ปี ร้อยละ 29.5 มีญาติสายตรงป่วยเป็นโรคเบาหวาน ร้อยละ 71.4 มี BMI อยู่ในช่วง 25.0–29.9 คิดเป็นร้อยละ 37.7 ระยะการป่วยโรคเบาหวาน 1 –5 ปี คิดเป็นร้อยละ 30.5 ส่วนใหญ่ไม่มียาฉีด ร้อยละ 85.0 มีโรคร่วม ร้อยละ 90.5 ซึ่งส่วนใหญ่เป็นโรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 78.2 มีผล Creatinine อยู่ในช่วง 0.6–1.1 mg% คิดเป็นร้อยละ 63.6 GFR อยู่ในช่วงมากกว่า 90 คิดเป็นร้อยละ 41.4 HDL อยู่ในช่วง 40–60 mg/dL คิดเป็นร้อยละ 64.1 FBS อยู่ในช่วงมากกว่า 125 mg/dL คิดเป็นร้อยละ 74.5 HbA1C อยู่ในช่วงมากกว่า 6.4 คิดเป็นร้อยละ 78.6 ผล Urine protein 1+ ร้อยละ 11.4 และมีภาวะแทรกซ้อนทางไต ร้อยละ 32.7 ผลการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไตในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ได้แก่ ระยะเวลาเป็นเบาหวาน ยาฉีด ระดับ Creatinine ระดับ GFR ระดับ FBS ระดับ HbA1C และ ระดับ Urine protein ดังนั้นโรงพยาบาลชุมชนควรมีการคัดกรอง ระดับ Creatinine ระดับ GFR ระดับ FBS ระดับ HbA1C และระดับ Urine protein อย่างสม่ำเสมอโดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ป่วยเบาหวานที่มีระยะการเป็นโรคเบาหวานนานกว่า 10 ปี รวมถึงการแนะนำให้ผู้ป่วยเบาหวานควบคุมระดับไตรกลีเซอร์ไรด์ในเลือดและระดับน้ำตาลเพื่อชะลอการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไต