ที่มาสรรพคุณตัวยาในตำราการแพทย์แผนไทย: กรณีศึกษาสมุนไพรอบเชย

บทคัดย่อ

การแพทย์แผนไทยเป็นการประกอบวิชาชีพโดยอาศัยความรู้หรือตำราที่ได้ถ่ายทอดและพัฒนาสืบต่อกันมา ทำให้ประเด็นคำถามว่าสรรพคุณตัวยาจากตำราการแพทย์ไทยต่าง ๆ ว่ามีที่มาอย่างไร จึงได้ศึกษาที่มาของสรรพคุณตัวยาและแสดงกรณีตัวอย่างสรรพคุณสมุนไพรอบเชย  เพื่อให้ผู้ใช้ตำราเกี่ยวกับสรรพคุณสมุนไพรเข้าใจที่มาของสรรพคุณสมุนไพรและนำไปใช้ได้อย่างถูกต้อง โดยทำการรวบรวมหลักฐานจากศิลาจารึก จดหมายเหตุ ตำราที่เกี่ยวข้องกับสรรพคุณสมุนไพรตั้งแต่ตำราสรรพคุณยาของกรมหลวงวงศาธิราชสนิทที่ได้แสดงสรรพคุณจำแนกตามส่วนของสมุนไพรเป็นครั้งแรก จนถึงเอกสารที่พิมพ์ในปี พ.ศ. 2543 ทำการวิเคราะห์เนื้อหา สำหรับกรณีศึกษาสรรพคุณสมุนไพรอบเชย โดยทำการบันทึกข้อความสรรพคุณจากเอกสารที่รวบรวมมาได้ จำแนกเป็นสรรพคุณที่แตกต่างกัน แล้วทำการแจกแจงความถี่ว่าสรรพคุณแต่ละรายการมาจากเอกสารใด ด้วยโปรแกรมสำเร็จรูปในรูปตาราง พบว่าสรรพคุณตัวยาของไทยนั้นเริ่มต้นมาจากการทดลองของกรมหลวงวงศาธิราชสนิท และตามด้วยบันทึกคำบอกเล่าจากหมอพื้นบ้าน แล้วคัดลอกและเพิ่มเติมสืบต่อกันมา ซึ่งกรณีของอบเชยก็เป็นเช่นนั้นด้วย และสรรพคุณทางเภสัชวิทยาสมัยใหม่ทำให้การแพทย์แผนไทยมีโอกาสในการอธิบายเชื่อมโยงกับสรรพคุณที่มีอยู่เดิมต่อไป