ผลการบำบัดแบบกลุ่มบำบัดความคิดและพฤติกรรมตามโปรแกรม “สุขใจ” ต่อการลดอาการเครียดหลังจากเหตุการณ์สะเทือนขวัญ ในผู้ประสบภาวะวิกฤตกรณีอุบัติเหตุหมู่จากรถโดยสารขนาดใหญ่

บทคัดย่อ

หลักการและเหตุผล: อุบัติเหตุหมู่ส่งผลกระทบทางด้านจิตใจอย่างรุนแรงกับผู้ประสบเหตุและผู้สูญเสีย จากการเยียวยา จิตใจและปฐมพยาบาลทางด้านจิตใจเบื้องต้น พบว่าผู้ประสบภาวะวิกฤตยังคงมีอาการโรคเครียด ภายหลังจากเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (Post-traumatic stress disorder :PTSD) และดำเนินชีวิต ประจำวันได้ไม่ปกติสุข แต่ยังไม่มีข้อมูลเชิงประจักษ์ในการนำการบำบัดความคิดและพฤติกรรม (Cognitive Behavior Therapy: CBT) มาใช้บำบัดอาการโรคเครียดภายหลังจากเหตุการณ์สะเทือน ขวัญในผู้ประสบภาวะวิกฤตการณ์อุบัติเหตุหมู่จึงนำการบำบัดแบบกลุ่มบำบัดความคิดและพฤติกรรม มาทดลองใช้ควบคู่กับการบำบัดด้วยยา
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลการบำบัดแบบกลุ่มบำบัดความคิดและพฤติกรรมตามโปรแกรม“สุขใจ”ต่อการลดอาการ เครียดหลังจากเหตุการณ์สะเทือนขวัญในผู้ประสบภาวะวิกฤตกรณ์ อุบัติเหตุหมู่จากรถโดยสาร ขนาดใหญ่
วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบหนึ่งกลุ่ม กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ประสบภาวะวิกฤตการณ์อุบัติเหตุหมู่ ที่อยู่ระหว่างการรักษาด้วยยามีผลการประเมินจากแบบประเมิน PTSD Screening Test ตั้งแต่ 4 คะแนน ขึ้นไป และได้รับการบำบัดแบบกลุ่มภายใต้แนวคิดบำบัดความคิดและพฤติกรรมตาม โปรแกรม“สุขใจ”จำนวน 8 ครั้งๆละ2ชั่วโมงสัปดาห์ละครั้งต่อเนื่องในช่วงเดือนมิถุนายน-ธันวาคม 2558 เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงตามคุณสมบัติที่กำหนดจำนวน 8 คน วัดผลก่อนและหลังการ ทดลองรวมถึงระยะติดตามผล 1, 3 เดือน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้ 1) แบบประเมิน PTSD Screening Test 2) แบบคัดกรองโรคซึมเศร้า 3) แบบประเมินพลังสุขภาพจิต วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ พรรณนา ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการศึกษา: เมื่อสิ้นสุดการทดลองอาการโรคเครียดภายหลังจากเหตุการณ์สะเทือนขวัญและโรคซึมเศร้าลดลง และมีค่าลดลงในระยะติดตามผล 1, 3 เดือน อีกทั้งมีพลังสุขภาพจิตเพิ่มขึ้นกว่าก่อนการทดลองและ มีค่าเพิ่มขึ้นในระยะติดตามผล 1, 3 เดือน หลังการบำบัดพบกลุ่มตัวอย่างมีอาการเปลี่ยนแปลงที่ เกิดขึ้นดือ 1) มีความรู้ เข้าใจว่าปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นกับตนเองเป็นเรื่องปกติ2)เข้าใจความรู้สึกผิดและ ความคิดที่ทำให้ทุกข์ใจมีการปรับเปลี่ยนความคิดมุมมองต่อการเผชิญปัญหาเป็นไปในทางบวก ยืดหยุ่นขึ้น 3) อดทนต่อแรงกดคันและเผชิญความทรงจำเกี่ยวกับอุบัติเหตุได้พูดถึงได้อย่างปกติและ ผ่อนคลาย เมื่อพบอุบัติเหตุสามารถเผชิญไดโดยไม่ส่งผลกระทบทั้งด้านจิตใจและร่างกาย 4) การรับ รู้ปกติไม่มีภาพเหตุการณ์ผุดขึ้น อาการตื่นตัวหายไป นอนหลับได้
สรุป: โปรแกรม“สุขใจ” เป็นการผสมผสานเทคนิคการบำบัดซึ่งเน้นแกปรับความคิดและเผชิญกับความ กลัวผ่านกิจกรรมได้ผลดีเมื่อใช้ควบคู่กับการบำบัดด้วยยาสามารถลดอาการเครียดภายหลังจาก เหตุการณ์สะเทือนขวัญลงได้ ทำให้มีพลังใจในการดูแลตนเองและใช้ชีวิตมีความสุขมากขึ้น