การศึกษาเปรียบเทียบผลการรักษาผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ระหว่างคลินิกโรคเรื้อรังโรงพยาบาลสตึก และเครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิอำเภอสตึก จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

หลักการและเหตุผล: เบาหวานเป็นโรคเรื้อรังที่เป็นปัญหาสาธารณสุขของโลก ปริมาณผู้ป่วยเบาหวานเพิ่มขึ้นทุกปีส่งผลในเกิดความแออัดในโรงพยาบาล ประเทศไทยมีการพัฒนาระบบการแพทย์ปฐมภูมิให้มีบทบาทในการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานเพื่อช่วยแบ่งเบาภาระของโรงพยาบาล แต่ด้วยบริบทที่แตกต่างกันของคลินิกโรคเรื้อรังที่ตั้งอยู่ภายในโรงพยาบาลและเครือข่ายระบบบริการปฐมภูมิ เช่น ทีมสหวิชาชีพ ผู้ป่วยที่รับบริการและสภาพแวดล้อมต่างๆ เช่น ระยะทางในการเดินทางมารับบริการของผู้ป่วย ผู้วิจัยจึงมีความสนใจที่จะศึกษาเปรียบเทียบผลการรักษาผู้ป่วยเบาหวานที่รับบริการที่คลินิกโรคเรื้อรังและเครือข่ายระบบบริการปฐมภูมิในอำเภอสตึก จังหวัดบุรีรัมย์
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาเปรียบเทียบผลการรักษาตามมาตรฐานของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ยังไม่มีภาวะแทรกซ้อนซึ่งรับบริการที่คลินิกโรคเรื้อรังโรงพยาบาลสตึกและเครือข่ายระบบบริการปฐมภูมิ ได้แก่ คลินิกหมอครอบครัวตำบลนิคม คลินิกหมอครอบครัวสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติฯตำบลหนองใหญ่และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทุกแห่งในอำเภอสตึก
สถานที่ศึกษา: โรงพยาบาลสตึก
รูปแบบการวิจัย: การวิจัยเชิงวิเคราะห์ภาคตัดขวาง
กลุ่มตัวอย่าง: ผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ยังไม่มีภาวะแทรกซ้อนซึ่งรับบริการที่คลินิกโรคเรื้อรังโรงพยาบาลสตึกและเครือข่ายระบบบริการปฐมภูมิอำเภอสตึก จำนวน 2,197 คน
วิธีการทำวิจัย: การเก็บข้อมูลใช้แบบเก็บข้อมูลที่สร้างขึ้นเพื่อบันทึกข้อมูลการตรวจสุขภาพประจำปี
ครั้งล่าสุดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ไม่มีภาวะแทรกซ้อนซึ่งได้จากฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์โรงพยาบาลสตึกซึ่งบันทึกตั้งแต่ 1ตุลาคม พ.ศ. 2560 - 15 มีนาคมพ.ศ. 2561 แล้วทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เปรียบเทียบผลการรักษาด้วย Chi-square test และ One Way ANOVA โดยใช้ระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ p<0.05
ผลการศึกษา: จากการศึกษาพบว่าการควบคุมHDL (p=0.004) SBP (p=0.017) DBP (p=0.019), BMI (p=0.022)มีความสัมพันธ์กับหน่วยบริการอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 โดยคลินิกหมอครอบครัวตำบลนิคมควบคุมHDLได้มากที่สุดคลินิกหมอครอบครัวสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติฯตำบลหนองใหญ่ควบคุมค่า SBP DBP และ BMIได้มากที่สุดและค่าเฉลี่ยFBS(p=0.020) BMI (p=0.004)มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05โดยพบว่าคลินิกหมอครอบครัวตำบลนิคมมีค่าเฉลี่ย FBS ต่ำกว่าและค่าเฉลี่ย BMI สูงกว่าโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล
สรุป: กระบวนการดูแลผู้ป่วยเบาหวานในคลินิกหมอครอบครัวตำบลนิคมและคลินิกหมอครอบครัวสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติฯตำบลหนองใหญ่เป็นกระบวนการที่เหมาะสมในการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน
คำสำคัญ: โรคเบาหวาน คลินิกหมอครอบครัว โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล