ปัจจัยที่มีผลต่อการรับวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าหลังสัมผัสไม่ครบตามเกณฑ์ ในผู้มารับบริการในโรงพยาบาลบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
หลักการและเหตุผล: โรคพิษสุนัขบ้าเป็นโรคที่มีอัตราการตายสูงที่สามารถป้องกันได้โดยการฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า หลังการสัมผัสสัตว์ที่สงสัยพิษสุนัขบ้า ข้อมูลของผู้มารับบริการจะถูกบันทึกลง ในรายงาน 36 จากข้อมูลของกรมปศุสัตว์พบว่าการฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าไม่ครบ ตามเกณฑ์มีผลทำให้เกิดการเสียชีวิตด้วยโรคพิษสุนัขบ้า งานวิจัยชิ้นนี้จึงจัดทำขึ้นเพื่อพรรณนาคุณลักษณะและค้นหาปัจจัยที่มีผลต่อการรับวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าหลังสัมผัส ไม่ครบตามเกณฑ์ในกลุ่มผู้มารับบริการในแผนกผู้ป่วยนอก
วิธีการศึกษา: ได้ทำการศึกษาแบบเคส-คอนโทรล (Case-control study) โดยบันทึกข้อมูลจากรายงานข้อมูลผู้สัมผัสโรคพิษสุนัขบ้า (รายงาน 36) ทั้งหมด 260 ราย โดยแบ่งเป็นกลุ่มผู้มารับบริการที่มารับวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าหลังสัมผัสครบและไม่ครบตามเกณฑ์กลุ่มละ 130 ราย ทำการเปรียบเทียบปัจจัยที่ทำการศึกษาโดยใช้สถิติ Chi-square, Fisher Exact test และ Student T-test โดยกำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05 ตัวแปรที่ให้นัยสำคัญทางสถิติ จะทำการวิเคราะห์ต่อด้วยวิธี multiple logistic regression
ผลการศึกษา: กลุ่มผู้มารับบริการที่มารับวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าหลังสัมผัสครบและไม่ครบตามเกณฑ์ เป็นเพศชายร้อยละ 47.7 และ 55.4 ตามลำดับ มีอายุเฉลี่ยที่ 37.6 และ 39.3 ปี ตามลำดับ ผู้ป่วยทุกคนได้รับ Rabies vaccine มีเพียง 95 คน (ร้อยละ 37.4) ที่ได้รับ Rabies immunoglobulin ซึ่งไม่พบการแพ้วัคซีน ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการรับวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าหลังสัมผัส ได้แก่ การไม่ล้างแผลด้วยสบู่หลังโดนสัตว์กัด (p-value = 0.007) และการได้รับ Rabies Immunoglobulin (p-value <0.001) เมื่อวิเคราะห์ต่อด้วยวิธี multiple logistic regression ปัจจัยการไม่ล้างแผลด้วยสบู่และการได้รับ Rabies Immunoglobulin ยังคงให้นัยสำคัญทางสถิติ (Adjusted OR 2.011 (1.03-3.91) และ 2.26 (1.32-3.85) ตามสำดับ)
สรุปผลการศึกษา: ผู้มารับบริการทุกคนได้รับ Rabies Vaccine และไม่มีผู้มารับบริการที่แพ้ Rabies immunoglobulin หลังการฉีดวัคซีน การไม่ได้ล้างแผลด้วยสบู่หลังโดนสัตว์กัด และการได้รับ Rabies Immunoglobulin เป็นปัจจัยที่มีผลต่อการรับวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าหลังสัมผัสไม่ครบ ซึ่งอาจเกิดจากความรู้ ทัศคติของผู้มารับบริการที่มีความแตกต่างกัน จึงต้องมีการให้ความรู้ เพื่อให้ประชาชนเห็นความสำคัญของการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า
คำสำคัญ: โรคพิษสุนัขบ้า รายงาน 36 จังหวัดบุรีรัมย์
Article Details
References
Bishop GC, Durrheim DN, Kloeck PE, Godlonton JD, Bingham J, Speare R, et al. Rabies Guideline for medical and veternery profession. 2nd.ed. Pretoria : Government Printer; 2000: 9-20
Saeed B, Al-Mousawi M. Rabies Acquired Through Kidney Transplantation in a Child : A Case Report. Exp Clin Transplant. 2017;15(3):355-357.
กลุ่มโรคติดต่อระหว่างสัตว์และคน สำนักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. โรคแนวทางเวชปฏิบัติโรคพิษสุนัขบ้าและคำถามที่พบบ่อย. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : สำนักงานกิจการ โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2556: 27-31.
World Health Organization. WHO guide for rabies pre and post-exposure prophylaxis in humans. Genewa: Department of Neglected Tropical Diseases-Neglected Zoonotic Diseases team; 2010.
Bureau of Epidemiology, Department of disease control. Outbreak verification program, [internet], [cited 2020 June 29], Available from:URL: https://ereports.doe. moph.go.th/eventbase/user/login/
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดบุรีรัมย์. รายงานการสอบสวนโรคผู้ป่วยโรคพิษสุนัขบ้าเสียชีวิต. บุรีรัมย์ : สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดบุรีรัมย์; 2561.
กรมปศุสัตว์. ระบบสารสนเทศเพื่อการเฝ้าระวังโรค พิษสุนัขบ้า. [อินเทอร์เนต]. 2563. [เข้าถึงเมื่อวัน ที่ 29 มิถุนายน 2563]. เข้าถึงได้จาก: URL:http://www.thairabies.net/trn/.
สุขุมาล กาฬเนตร, อารยา ประเสริฐขัย, วรางคณา จันทร์คง. ปัจจัยที่มิความสัมพันธ์กับการมารับบริการวัคซีนพิษสุนัขบ้าหลังสัมผัสโรค อำเภอกันทรารมย์ จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี 2562; 21(2):34-47.
ศรกฤษณ์ รักพาณิชย์, เกรียงศักดิ์ เวทีวุฒาจารย์. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมของเจ้าของสุนัขในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ 2561;36(2):158-66.
World Health Organization. International travel and health. [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [cited 2020 September 2020], Available from:URL: https://www.who.int/ith/vaccines/rabies/en/.