ความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่มารับบริการที่โรงพยาบาลบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

บทนำ: ภาวะซึมเศร้า (depression) เป็นภาวะทางจิตเวชที่พบบ่อยในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ผู้ป่วยกลุ่มนี้จึงควรได้รับการคัดกรองและประเมินภาวะซึมเศร้า เพื่อเพิ่มการเข้าถึงบริการที่เหมาะสมและวางแผนการดูแลรักษา หากสามารถป้องกันหรือรักษาภาวะซึมเศร้าได้ตั้งแต่ระยะแรก จะสามารถลดอุบัติการณ์การฆ่าตัวตาย ลดภาวะทุพพลภาพ แลเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังได้
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่มารับบริการแผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลบ้านด่าน
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาแบบวิเคราะห์ภาคตัดขวาง ณ ช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง (Analytical cross-sectional study) กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่รับบริการในคลินิกโรคไตเรื้อรัง แผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลบ้านด่าน ในเดือนกันยายน พ.ศ.2564 ถึง ธันวาคม พ.ศ.2564 ทั้งหมด 183 ราย เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบประเมินภาวะซึมเศร้า 9 คำถาม (9Q) และแบบประเมินการฆ่าตัวตาย (8Q) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาเพื่ออธิบายความชุกรวมถึงใช้ Chi-square test และ Fisher Exact test ในการหาความสัมพันธ์ของปัจจัยต่างๆกับภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังโดยกำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ p<0.05
ผลการศึกษา: ความชุกของภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง (9Q≥7) คิดเป็นร้อยละ 29 โดยสถานภาพ อาชีพ รายได้ต่อเดือน และระยะของโรคไตเรื้อรัง มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ส่วนเพศ อายุ อายุที่เริ่มเป็นโรคไต ระยะเวลาที่เป็นโรคไต โรคประจำตัวอื่น การได้รับการบำบัดทดแทนไต ประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคซึมเศร้า การออกกำลังกาย การสูบบุหรี่ และการดื่มสุรา ไม่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง
สรุป: ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่า 1 ใน 3 ของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังมีภาวะซึมเศร้า บุคลากรสาธารณสุขควรให้ความสำคัญในการคัดกรองและประเมินภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง นอกจากนี้สถานภาพ อาชีพ รายได้ต่อเดือน และระยะของโรคไตเรื้อรังมีผลต่อการเกิดภาวะซึมเศร้าของผู้ป่วย ดังนั้นควรเน้นการเฝ้าระวัง ให้คำปรึกษา และให้การรักษาอย่างมีประสิทธิภาพ