ความเสี่ยงการเกิดภาวะเลือดออกหลังการรักษาศัลยกรรมช่องปากในผู้ป่วยที่ใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือดชนิดรับประทานที่ออกฤทธิ์โดยตรง: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบและการวิเคราะห์อภิมาน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
หลักการและเหตุผล: ในปัจจุบันมีจำนวนผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวและได้รับยาต้านการแข็งตัวของเลือดชนิดรับประทานที่ออกฤทธิ์โดยตรง(Direct Oral Anticoagulants; DOACs) เพื่อป้องกันภาวะลิ่มเลือดอุดตันเพิ่มขึ้น ภาวะเลือดออกเป็นความเสี่ยงที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยกลุ่มนี้ แต่ยังขาดหลักฐานมาสนับสนุนเชิงประจักษ์ที่เกี่ยวกับความเสี่ยงภาวะเลือดออกหลังการรักษาศัลยกรรมช่องปาก การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมผลการศึกษาและวิเคราะห์อภิมานในเรื่องความเสี่ยงการเกิดภาวะเลือดออกหลังการรักษาศัลยกรรมช่องปากในผู้ป่วยที่ใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือดชนิดรับประทานที่ออกฤทธิ์โดยตรง
วิธีการศึกษา: สืบค้นงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการทดลองทางคลินิก ทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ จากฐานข้อมูล PubMed และ Google scholar คัดกรองเฉพาะบทความภาษาอังกฤษหรือภาษาไทยตั้งแต่ ปี ค.ศ. 2015 ถึง ปี ค.ศ. 2024 โดยเป็นงานวิจัยในผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาศัลยกรรมช่องปากโดยไม่ได้หยุดยา DOAC และรายงานผลลัพธ์ภาวะเลือดออก รวบรวมข้อมูลเพื่อหาค่าอัตราส่วนความเสี่ยง (risk ratio) ที่ช่วงความเชื่อมั่น 95%
ผลการศึกษา: บทความที่ได้รับการยอมรับมี 8 บทความ ถูกนำมาวิเคราะห์อภิมาน พบว่าผู้ป่วยที่ได้รับยาต้านการแข็งตัวของเลือดชนิดรับประทาน มีความเสี่ยงภาวะเลือดออกหลังการรักษาศัลยกรรมช่องปากสูงกว่ากลุ่มที่ไม่ได้รับยาต้านแข็งตัวของเลือดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยผลรวมของขนาดอิทธิพล (effect size) ซึ่งในที่นี้คือ Risk ratio มีค่าเท่ากับ (RR=5.90 (95% CI=3.30 - 10.55, p<0.001) ข้อมูลมีความเป็นเนื้อเดียวกันสูง (I2=10.5%) ซึ่งเมื่อพิจารณา funnel plot พบว่าไม่สมมาตร ทดสอบด้วย Begg’s test ได้ค่า p-value เท่ากับ 0.083 ทดสอบ Egger’s test ได้ค่า p-value เท่ากับ 0.046 แปลผลได้ว่าไม่มีอคติจากการตีพิมพ์ แต่มีหลักฐานของอิทธิพลของการศึกษาที่มีกลุ่มตัวอย่างน้อย (small study effect) ต่อผลรวมของการศึกษา และวิเคราะห์กลุ่มย่อยพบว่า ภาวะเลือดออกหลังการรักษากลุ่มใช้ยา DOACs มีค่า Risk ratio เท่ากับ 5.09 (95% CI=2.69- 9.65, p<0.001) ส่วนกลุ่มวาร์ฟารินมีค่า Risk ratio เท่ากับ 7.46 (95% CI=3.16 – 17.58, p= p<0.001) อัตราส่วนความเสี่ยงของเลือดออกหลังการผ่าตัดในผู้ป่วย DOAC ต่ำกว่าผู้ป่วยวาร์ฟารินอย่างไม่มีนัยสําคัญทางสถิติ (p=0.48)
สรุป: ผู้ป่วยที่ได้รับยาต้านการแข็งตัวของเลือดชนิดรับประทานมีความเสี่ยงภาวะเลือดออกหลังการรักษาศัลยกรรมช่องปากสูงกว่าผู้ป่วยกลุ่มที่ไม่ได้รับยาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แต่การเกิดภาวะเลือดออกของกลุ่มที่รับประทานยา DOACs กับกลุ่มวาร์ฟารินแตกต่างอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Moreno-Drada JA, Silva da Cruz AJ, Soares de Faria ML, Miranda Cota LO, Parreiras Martins MA, Almeida Pordeus I, et al. Oral Health-Related Quality of Life in Anticoagulated Patients with Warfarin Treatment: A Cross-Sectional Study. Int J Environ Res Public Health 2021;18(7):3714. doi: 10.3390/ijerph18073714.
Lupi SM, Rodriguez Y Baena A. Patients Taking Direct Oral Anticoagulants (DOAC) Undergoing Oral Surgery: A Review of the Literature and a Proposal of a Peri-Operative Management Protocol. Healthcare (Basel) 2020;8(3):281.doi:10.3390/healthcare8030281.
Douketis JD, Spyropoulos AC, Murad MH, Arcelus JI, Dager WE, Dunn AS, et al. Perioperative Management of Antithrombotic Therapy: An American College of Chest Physicians Clinical Practice Guideline. Chest 2022;162(5):e207-e243. doi: 10.1016/j.chest.2022.07.025.
Steffel J, Collins R, Antz M, Cornu P, Desteghe L, Haeusler KG, et al. 2021 European Heart Rhythm Association Practical Guide on the Use of Non-Vitamin K Antagonist Oral Anticoagulants in Patients with Atrial Fibrillation. Europace 2021;23(10):1612-76. doi: 10.1093/europace/euab065.
Heidenreich PA, Bozkurt B, Aguilar D, Allen LA, Byun JJ, Colvin MM, et al. 2022 AHA/ACC/HFSA Guideline for the Management of Heart Failure: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Joint Committee on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol 2022;79(17):e263-e421. doi:10.1016/j.jacc.2021.12.012.
Bensi C, Belli S, Paradiso D, Lomurno G. Postoperative bleeding risk of direct oral anticoagulants after oral surgery procedures: a systematic review and meta-analysis. Int J Oral Maxillofac Surg 2018;47(7):923-32. doi: 10.1016/j.ijom.2018.03.016.
Hua W, Huang Z, Huang Z. Bleeding Outcomes After Dental Extraction in Patients Under Direct-Acting Oral Anticoagulants vs. Vitamin K Antagonists: A Systematic Review and Meta-Analysis. Front Pharmacol 2021;12:702057. doi: 10.3389/fphar.2021.702057.
Sterne JA, Hernán MA, Reeves BC, Savović J, Berkman ND, Viswanathan M, et al. ROBINS-I: a tool for assessing risk of bias in non-randomised studies of interventions. BMJ 2016;355:i4919. doi: 10.1136/bmj.i4919.
Bajkin BV, Tadic AJ, Komsic JJ, Vuckovic BA. Risk of dentoalveolar surgery postoperative bleeding in patients taking direct oral anticoagulants and vitamin K antagonists: A prospective observational study. J Craniomaxillofac Surg 2024;52(6):772-7. doi: 10.1016/j.jcms.2024.03.035.
Buchbender M, Schlee N, Kesting MR, Grimm J, Fehlhofer J, Rau A. A prospective comparative study to assess the risk of postoperative bleeding after dental surgery while on medication with direct oral anticoagulants, antiplatelet agents, or vitamin K antagonists. BMC Oral Health 2021;21(1):504. doi: 10.1186/s12903-021-01868-7.
Caliskan M, Tükel HC, Benlidayi ME, Deniz A. Is it necessary to alter anticoagulation therapy for tooth extraction in patients taking direct oral anticoagulants? Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2017;22(6):e767-e773. doi: 10.4317/medoral.21942.
Clemm R, Neukam FW, Rusche B, Bauersachs A, Musazada S, Schmitt CM. Management of anticoagulated patients in implant therapy: a clinical comparative study. Clin Oral Implants Res 2016;27(10):1274-82. doi: 10.1111/clr.12732.
Gómez-Moreno G, Aguilar-Salvatierra A, Fernández-Cejas E, Delgado-Ruiz RA, Markovic A, Calvo-Guirado JL. Dental implant surgery in patients in treatment with the anticoagulant oral rivaroxaban. Clin Oral Implants Res 2016;27(6):730-3. doi: 10.1111/clr.12653.
Gómez-Moreno G, Fernández-Cejas E, Aguilar-Salvatierra A, de Carlos F, Delgado-Ruiz RA, Calvo-Guirado JL. Dental implant surgery in patients in treatment by dabigatran. Clin Oral Implants Res 2018;29(6):644-8. doi: 10.1111/clr.12785.
Hanken H, Gröbe A, Heiland M, Smeets R, Kluwe L, Wikner J, et al. Postoperative bleeding risk for oral surgery under continued rivaroxaban anticoagulant therapy. Clin Oral Investig 2016;20(6):1279-82. doi: 10.1007/s00784-015-1627-9.
Schmitt CM, Rusche B, Clemm R, Neukam FW, Buchbender M. Management of anticoagulated patients in dentoalveolar surgery: a clinical comparative study. Clin Oral Investig 2020;24(8):2653-62. doi: 10.1007/s00784-019-03124-3.
Bacci C, Berengo M, Favero L, Zanon E. Safety of dental implant surgery in patients undergoing anticoagulation therapy: a prospective case-control study. Clin Oral Implants Res 2011;22(2):151-6. doi: 10.1111/j.1600-0501.2010.01963.x.
Miclotte I, Vanhaverbeke M, Agbaje JO, Legrand P, Vanassche T, Verhamme P, et al. Pragmatic approach to manage new oral anticoagulants in patients undergoing dental extractions: a prospective case-control study. Clin Oral Investig 2017;21(7):2183-8. doi: 10.1007/s00784-016-2010-1.
