รูปแบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายแบบประคับประคองความไม่สบายทั้งกายและใจต่อความสามารถในการดูแลผู้ป่วยของญาติ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
หลักการและเหตุผล: ความสามารถของญาติในการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายที่ต้องเผชิญปัญหาการเจ็บป่วยที่คุกคามต่อชีวิต การรักษาที่ใช้ระยะเวลานานและต่อเนื่อง เมื่ออาการป่วยทรุดลงผู้ป่วยจะมีความทุกข์ทรมานทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ ความเจ็บปวดและอาการไม่สุขสบายอื่นๆ ปัญหาสำคัญ คือ การดูแลผู้ป่วยโดยญาติ จึงเป็นบทบาทหน้าที่สำคัญในการดูแลผู้ป่วย
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของรูปแบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายแบบประคับประคองต่อความสามารถในการดูแลผู้ป่วยของญาติ
รูปแบบการศึกษา: การวิจัยและพัฒนา
วิธีการศึกษา: แบ่งออกเป็น 3 ขั้นตอน คือ 1) การสังเคราะห์รูปแบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง 2) ตรวจรูปแบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง 3) ทดลองใช้โปรแกรมความสามารถในการดูแลผู้ป่วยของญาติโดยประยุกต์ทฤษฎีการรับรู้ความสามารถตนเองโดยนำไปทดลองระบบกับกลุ่มตัวอย่างคือ ญาติผู้ดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายแบบประคับประคอง โรงพยาบาลสนม จังหวัดสุรินทร์ จำนวน 30 ราย โดยการเลือกแบบอย่างง่าย เครื่องมือการวิจัย ได้แก่ โปรแกรมการประยุกต์ทฤษฎีการรับรู้ความสามารถตนเอง แบบประเมินความรู้ แบบประเมินทักษะการปฏิบัติ และแบบประเมินความเครียด สถิติที่ใช้ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ Paired sample t-test
ผลการศึกษา: ผลการวิจัย พบว่า 1) รูปแบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายแบบประคับประคอง ประกอบด้วย ปัจจัยนำเข้า ได้แก่ ระบบการขึ้นทะเบียน การเตรียมความพร้อมญาติ ระบบการส่งต่อชุมชน และระบบการดูแลและการจัดการความเครียดของญาติ กระบวนการ ได้แก่ การเตรียมความพร้อมและการจัดการความเครียดของญาติ การประเมินผู้ป่วยและการวางแผนการดูแล การประสานงาน ปัจจัยนำออก ได้แก่ 1) ความรู้เกี่ยวกับการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้าย 2) ทักษะการปฏิบัติการดูแลผู้ป่วย และ 3) ความเครียด ผลย้อนกลับ ได้แก่ การปรับปรุงและทบทวน และการจัดการความรู้ 2) ภายหลังการทดลอง ญาติผู้ดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายแบบประคับประคอง โรงพยาบาลสนม มีความรู้ และทักษะการดูแลผู้ป่วยเพิ่มขึ้น และมีความเครียดลดลง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ p≤0.01
สรุป: รูปแบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายแบบประคับประคองต่อความสามารถในการดูแลผู้ป่วยของญาติ นำไปทดลองใช้สามารถทำให้ญาติผู้ดูแลผู้ป่วยมีความรู้ และมีทักษะเพิ่มขึ้น และความเครียดลดลงได้ ดังนั้น โรงพยาบาลที่มีบริบทเดียวกันสามารถนำระบบการดูแลผู้ป่วยระยะท้ายแบบประคับประคองไปพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลผู้ป่วยได้
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, Siegel RL, Torre LA, Jemal A. Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin 2018;68(6):394-24. doi: 10.3322/caac.21492.
คณะกรรมการจัดทำแผนการป้องกันและควบคุมโรคมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. แผนการป้องกันและควบคุมโรคมะเร็งแห่งชาติ พ.ศ.2567-2575. พิมพ์ครั้งแรก. กรุงเทพฯ : สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ; 2567.
World Health Organization. Strengthening of palliative care as a component of integrated treatment throughout the life course. J Pain Palliat Care Pharmacother 2014;28(2):130-4. doi: 10.3109/15360288.2014.911801.
Sekse RJT, Hunskår I, Ellingsen S. The nurse's role in palliative care: A qualitative meta-synthesis. J Clin Nurs 2018;27(1-2):e21-e38. doi: 10.1111/jocn.13912.
นิทรา กิจธีระวุฒิวงษ์, ศันสนีย์ เมฆรุ่งเรื่อวงศ์, อรวรรณ กีรติสิโรจน์, จริยา แห่งสันเทียะ. การดูแลแบบประคับประคองในระบบสาธารณสุขอำเภอ. วารสารการพยาบาลและวิทยาศาสตร์สุขภาพ 2561;12(1S):1-12.
Dobrina R, Tenze M, Palese A. An overview of hospice and palliative care nursing models and theories. Int J Palliat Nurs 2014;20(2):75-81. ,
นภาพร ตั้งพูลผลวนิชย์. การพัฒนาระบบการดูแลแบบประคับประคองในผู้ป่วยระยะสุดท้าย โรงพยาบาลยโสธร. วารสารสิ่งแวดล้อมศึกษาการแพทย์และสุขภาพ 2563;5(2):36–45.
van der Plas AG, Vissers KC, Francke AL, Donker GA, Jansen WJ, Deliens L, et al. Involvement of a Case Manager in Palliative Care Reduces Hospitalisations at the End of Life in Cancer Patients; A Mortality Follow-Back Study in Primary Care. PLoS One 2015;10(7):e0133197. doi: 10.1371/journal.pone.0133197.
Bandura A. Social Cognitive Theory. In: Vasta R, Edited. Annals of Child Development. Six Theories of Child Development Vol.6. Greenwich, CT: JAI Press ; 1989 :1-60.
นิตยา มณีท่าโพธิ์, พรรณี ชูศรี, สมพร เจษฎาญานเมธา, ปัญญา เถื่อนด้วง, วิภาพร สิทธิสาตร์. การพัฒนาระบบการพยาบาลผู้ป่วยระยะท้ายแบบประคับประคอง. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ 2565;40(4)1-12.
ทศพร ทองประทีป. พยาบาล: การอยู่ร่วมกับคนใกล้ตาย. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ; 2552.
สำนักการพยาบาล กระทรวงสาธารณสุข. ระบบบริการพยาบาลแบบประคับประคอง. กรุงเทพฯ : สื่อตะวัน ; 2559.
กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. แนวปฏิบัติในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย. [อินเทอร์เน็ต]. 2557 [สืบค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2563]. ค้นได้จาก: URL: https://skko.moph.go.th/dward/document_file/perdev/common_form_upload_file/20150316154846_2129601774.pdf
ธณกร ปัญญาใสโสภณ. การวิจัยบริการทางสาธารณสุข. กรุงเทพฯ : แดเน็กซ์อินเตอร์คอร์ปอเรชั่น จำกัด ; 2567.
ศิริพร จิรวัฒน์กุล . การวิจัยเชิงคุณภาพด้านวิทยาศาสตร์สุขภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : วิทยพัฒน์ ; 2552.
Cohen, J. Statistical power analysis for the behavioral science. New York : Academic Press ; 1969.
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. แบบประเมินความเครียด กรมสุขภาพจิต (สพฐ.-20). [อินเตอร์เน็ท]. [สืบค้นเมื่อ 1 พฤศจิกายน 2567]. ค้นได้จาก:URL: http://envocc.ddc.moph.go.th/contents/view/697.
Schroeder K, Lorenz K. Nursing and the Future of Palliative Care. Asia Pac J Oncol Nurs 2018 ;5(1):4-8. doi: 10.4103/apjon.apjon_43_17.
ธัญยธรณ์ ทรัพย์เบญจภาคิน, มนัสกานต์ ซื่อสัตย์, วิวัศ กิตติวีรวงศ์, อกนิษฐ์ ชาติกิจอนันท์, พัฒนา พ่อค้า. การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายแบบประคับประคองโรงพยาบาลสุรินทร์. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์ 2567;39(1):185-96.
นภาพร ตั้งพูลผลวนิชย์, นาถฤดี สุลีสถิร, สุณิสา ชื่นตา. การพัฒนาระบบการดูแลแบบประคับประคองในผู้ป่วยระยะสุดท้าย โรงพยาบาลยโสธร. วารสารสุขภาพและสิ่งแวดล้อศึกษา 2563;5(2), 36-45.
กัลยารัตน์ วรรณวงศ์, สุภาภรณ์ อุดมลักษณ์, กาญจนา ดาวประเสริฐ, และ นาภรณ์ รักชาติ. การพัฒนารูปแบบการบริการการพยาบาลผู้ป่วยมะเร็งด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ของพยาบาลวิชาชีพ: การวิจัยและพัฒนา. วารสารกองการพยาบาล 2564;48(2):1-14.
รัตนาภรณ์ รักชาติ, สุภาภรณ์ อุดมลักษณ์, กัญญา ศรีอรุณ, ปานจิตร์ วงศ์ใหญ่, ภัทรดนัย ไชยพรม. การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งแบบประคับประคองและระยะท้ายโดยการมีส่วนร่วมของเครือข่ายชุมชนต้นแบบหมู่บ้านปลอดมะเร็งจังหวัดลำปาง. วารสารการพยาบาลและสุขภาพ 2564;4(2):1-19.
ยุฑามาส วันดาว. การสร้างระบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้าย โรงพยาบาลสะเดา จังหวัดสงขลา. วารสารวิชาการสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม 2563;4(8):224-33.
