ผลการดำเนินงานคลินิกล้างไตทางช่องท้องอย่างต่อเนื่อง

บทคัดย่อ

หลักการและเหตุผล: จากที่ผู้ป่วยไตวายระยะสุดท้ายในโรงพยาบาลราษีไศล มีอัตราการนอนโรงพยาบาล การส่งต่อ และอัตราการตายที่สูง จึงมีการจัดตั้งคลินิกล้างไตทางช่องท้อง (CAPD clinic) ขึ้นเพื่อดูแลผู้ป่วย กลุ่มนี้ การศึกษาถึงผลการดำเนินงานจะทำให้เกิดการพัฒนาเพื่อให้การรักษาผู้ป่วยกลุ่มนี้ให้มี คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาปัจจัยร่วมของการเกิดไตวาย ผลการรักษา ภาวะแทรกซ้อน สาเหตุการเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล และคุณภาพชีวิตหลังการรักษาผู้ป่วยไตวายระยะสุดท้ายด้วยวิธีล้างไตทางช่องท้อง อย่างต่อเนื่องของคลินิกล้างไตทางช่องท้องในโรงพยาบาลราษีไศล จังหวัด ศรีสะเกษ
รูปแบบการศึกษา: การวิจัยเชิงพรรณนา
สถานที่ทำการวิจัย: คลินิกล้างไตทางช่องท้อง หน่วยไตเทียม โรงพยาบาลราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ
กลุ่มตัวอย่าง: ผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะที่ 5 ที่ได้ขึ้นทะเบียนเข้ารับการรักษาโดยวิธีล้างไตทางช่องท้องที่คลินิก ล้างไตทางช่องท้อง ของโรงพยาบาลราษีไศล ตั้งแต่เดือนมิถุนายน พ.ศ.2553 ถึง 31 มกราคม พ.ศ.2555 วิธีการศึกษา รวบรวมข้อมูลจากทะเบียนผู้ป่วยไตวายเรื้อรังที่รักษาโดยวิธีล้างไตทาง ซ่องท้อง และแบบบันทึกประเมินคุณภาพชีวิต SF-36 มาวิเคราะห์เชิงพรรณนาโดยสถิติการแจกแจง ความถี่ของจำนวนนับ ค่าเฉลี่ย และการประมวลผลจากโปรแกรม PD-exel โปรแกรมประมวลผล เฉพาะของแบบสอบถาม SF-36
ผลการศึกษา: มีผู้ป่วย 47 ราย (ชาย 23 ราย หญิง 24 ราย) ที่เป็นผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะที่ 5 ที่เข้ารับการรักษาทดแทนไตโดยวิธีล้างไตทางช่องท้อง อายุน้อยที่สุดคือ 34 ปี มากที่สุดคือ 77 ปี อายุเฉลี่ย 55.70 ปี มีวุฒิการศึกษาส่วนใหญ่คือประถมศึกษา อาชีพส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรมีรายได้น้อย พบว่ามีโรคร่วม คือความดันโลหิตสูง 19 ราย, เบาหวาน13 ราย, เป็นทั้งเบาหวานและความดันโลหิตสูง 5 ราย ระยะ เวลาการได้รับการรักษาด้วย CAPD เฉลี่ย 8.47 เดือน ส่วนใหญ่ไม่พบอัตราการติดเชื้อที่เยื่อบุช่องท้อง 31 ราย ที่พบมีการติดเชื้อ 1 ครั้ง 15 ราย และติดเชื้อ 2 ครั้ง 1 ราย ภาวะที่ทำให้ผู้ป่วย CAPD ต้อง นอนรักษาในโรงพยาบาลจาก 39 ครั้ง คือ ภาวะติดเชื้อที่เยื่อบุช่องท้อง 15 ครั้ง ภาวะที่ไม่เกี่ยวข้อง กับการล้างไต 14 ครั้ง พบการติดเชื้อที่ทางออกของสายล้างทอง (exit-site infection) 1 ราย และ tunnel infection 1 ราย ได้รับการรักษาตามเชื้อที่พบจนหายเป็นปกติ ภาวะน้ำเกิน และภาวะ insufficiency solute removal ได้ให้การรักษาตามสาเหตุที่ทำให้เกิดปัญหาในรายบุคคลจากการ ประมวลผลด้วย PD excel พบว่าการเกิดการติดเชื้อในเยื่อบุช่องท้อง และ การติดเชื้อที่ทางออกของ สายล้างท้องมีระยะเวลาที่ผ่านเกณฑ์ที่ตั้งไว้มีผู้ป่วยออกจากโครงการ7คนเนื่องจากเปลี่ยนวิธีรักษา เป็นวิธีฟอกเลือด (HD;hemodialysis) 4 ราย มีภาวะ Ultrafiltration failure 2 ราย มี mechanical complicationRอสายลอยในช่องท้อง 1ราย และภาวะติดเชื้อที่เยื่อบุช่องท้อง 1รายเสียชีวิต3 ราย ด้วยภาวะปอดติดเชื้อ 1 ราย โรคหลอดเลือดสมอง 1 ราย มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ 1 ราย การประเมินคุณภาพชีวิตผู้ป่วยดีขึ้นเป็นส่วนใหญ่
สรุป: การดำเนินงานคลินิกล้างไตทางช่องท้องของโรงพยาบาลราษีไศล เป็นงานใหม่สำหรับโรงพยาบาลชุมชนจำนวนผู้ป่วยยังไม่มาก ผลงานที่ได้ในภาพรวมถือว่าผ่านเกณฑ์ตามเป้าหมาย แต่ปัญหารายบุคคล และการพัฒนางานที่มีรายละเอียดมากยังคงต้องมีอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้คุณภาพชีวิตผู้ป่วยไตวาย เรื้อรังระยะสุดท้ายดีขึ้น