ประสิทธิผลการใช้ Preeclampsia Care Map (PCaM) ในโรงพยาบาลรับส่งต่อขนาดใหญ่

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาประสิทธิผลของการใช้ Preeclampsia care map (PCaM) ในการดูแลสตรีครรภ์เป็นพิษ โดยประเมินเปรียบเทียบจากอัตราการได้รับที่เหมาะสมของแมกนีเซียม การผิดพลาดจากการสั่งยาและความคลาดเคลื่อนในการดูแลสตรีครรภ์เป็นพิษ ก่อนและหลังใช้ PCaM
วิธีศึกษา: การวิจัยแบบ Historical controls intervention trial ศึกษาสตรีตั้งครรภ์ที่ได้รับการวินิจฉัยภาวะครรภ์เป็นพิษชนิดรุนแรงและต้องได้รับยาแมกนีเซียมซัลเฟตเพื่อป้องกันภาวะชัก โดยแบ่งเป็นสองช่วงเวลา ได้แก่ ก่อนใช้ PCaM ระหว่างวันที่ 1 ธันวาคม 2557 - 31 กรกฎาคม 2558 และหลังใช้ PCaM ระหว่างวันที่ 1 ธันวาคม 2558 - 31 กรกฎาคม 2559 ทำการเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนผู้ป่วย บันทึกการรักษา ใบย่อคลอด ใบส่งตัวผู้ป่วยและบันทึก PCaM หลังรวบรวมข้อมูลทำการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ ด้วยค่าเฉลี่ย ร้อยละ และวิเคราะห์เชิงสถิติด้วย สถิติ chi-square โดยให้มีนัยสำคัญทางสถิติที่ค่า p-value < 0.05
ผลการศึกษา: พบช่วงก่อนใช้ PCaM มีสตรีคลอดบุตรที่มีภาวะครรภ์เป็นพิษชนิดรุนแรง 146 ราย คัดออกจากการศึกษา 5 ราย ช่วงหลังใช้ PCaM มีสตรีคลอดบุตรภาวะครรภ์เป็นพิษชนิดรุนแรง 135 ราย คัดออกจากการศึกษา 13 ราย ลักษณะทั่วไป ไม่พบความแตกต่างกันในสองช่วงเวลา การศึกษานี้หลังใช้ PCaM พบการให้ขนาดยาแมกนีเซียมซัลเฟตต่อเนื่อง (maintenance dose) มีความเหมาะสม สูงขึ้น 1.2 (1.1-1.3) (จากร้อยละ 75.2 เป็นร้อยละ 90.2) แมกนีเซียมในเลือดได้ระดับมาตรฐานการรักษาก่อนคลอดสูงขึ้นเป็นร้อยละ 47.5 จากก่อนใช้ร้อยละ 41.1 แต่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ และหลังคลอดสูงขึ้น เป็นร้อยละ 90.2 จากก่อนใช้ร้อยละ 78.7 เพิ่มสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 1.1 เท่า ในการศึกษานี้พบว่าถ้าระดับแมกนีเซียมในเลือดต่ำกว่าระดับการรักษาแล้ว หลังใช้PCaMไม่พบความล่าช้าในการปรับขนาดยาแมกนีเซียมซัลเฟตให้เพิ่มสูงขึ้น 1.4 เท่า และมีการปรับขนาดการให้ยาแมกนีเซียมซัลเฟตด้วยขนาดยาที่เหมาะสมเพิ่มสูงขึ้น 1.1 เท่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ การศึกษานี้ไม่พบความแตกต่างในการเกิดความล่าช้าในการให้ยาลดความดันและความล่าช้าในการพบอาการเตือนแสดงเกิดการชักจากครรภ์เป็นพิษ (warning sign)
สรุป: ภาวะครรภ์เป็นพิษเป็นภาวะสำคัญทางสูติศาสตร์ โดยมีแนวทางการรักษาลดการเกิดภาวะชักซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญในการทำให้เกิดการเสียชีวิต ด้วยการให้แมกนีเซียมซัลเฟตโดยให้ระดับแมกนีเซียมในเลือดได้ระดับการรักษา การใช้ PCaM มีประสิทธิผล หลังใช้ PCaM การให้ขนาดยาแมกนีเซียมซัลเฟตต่อเนื่อง (maintenance dose) เหมาะสมและ แมกนีเซียมในเลือดได้ระดับมาตรฐานการรักษาหลังคลอดสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และลดความล่าช้าในการปรับขนาดยาแมกนีเซียมซัลเฟตในกรณีระดับแมกนีเซียมในเลือดต่ำกว่าระดับการรักษา รวมทั้งมีการปรับขนาดยาด้วยขนาดยาเหมาะสมเพิ่มสูงขึ้นหลังใช้ PCaM
คำสำคัญ: ภาวะครรภ์เป็นพิษ care map แมกนีเซียมซัลเฟต