การวัดความยืดหยุ่นของตับด้วยเครื่องไฟโบรสแกนในผู้ป่วยโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ที่ได้รับการรักษาด้วยยา methotrexate
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
หลักการและเหตุผล: ความสัมพันธ์ระหว่างการเกิดพังผืดในตับกับการใช้ยา methotrexate ในผู้ป่วยโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ยังไม่ชัดเจน การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินการเกิดพังผืดในตับโดยการตรวจด้วยเครื่องไฟโบรสแกนและหาปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดพังผืดในตับในผู้ป่วยที่ได้รับยา methotrexate
วิธีการศึกษา: ทำการศึกษาแบบตัดขวางในผู้ป่วยโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ที่ได้รับยา methotrexate มากกว่า 3 ปี โดยตรวจวัดความยืดหยุ่นของตับด้วยเครื่องไฟโบรสแกน หากมีค่ามากกว่าหรือเท่ากับ 7 kPa ถือว่าเริ่มเกิดพังผืดในตับ และวิเคราะห์ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดพังผืดในตับ
ผลการศึกษา: ในจำนวนผู้ป่วยที่เข้าเกณฑ์การศึกษา 264 คน มีผู้ป่วยเกิดพังผืดในตับ 57 คน (ร้อยละ 21.6) ผู้ป่วยทั้งหมดมีค่าความยืดหยุ่นขอบตับเฉลี่ย 5.9±2.2 kPa ได้รับยา methotrexate ในขนาดสะสมเฉลี่ย 3,640.7±1,452.0 มิลลิกรัม และได้รับยา methotrexate เป็นระยะเวลานานเฉลี่ย 6.4±2.8 ปี โดยพบว่าทั้งขนาดสะสมของยา methotrexate และระยะเวลาที่ได้รับยานี้ไม่มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดพังผืดในตับ
สรุปผล: การเกิดพังผืดในตับจาก methotrexate ในผู้ป่วยโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์พบได้ไม่บ่อย โดยเฉพาะในผู้ที่ไม่มีโรคหรือปัจจัยเสี่ยงของโรคตับอยู่ก่อน ขนาดยาสะสมและระยะเวลาที่ได้รับยา methotrexate ไม่น่าจะมีผลต่อการเกิดพังผืดในตับ
คำสำคัญ: ความยืดหยุ่นของตับ พังผืดในตับ ไฟโบรสแกน ข้ออักเสบรูมาตอยด์ methotrexate
Article Details
References
Smolen JS, Landewé R, Breedveld FC, Buch M, Burmester G, Dougados M, et al. EULAR recommendations for the management of rheumatoid arthritis with synthetic and biological disease-modifying antirheumatic drugs: 2013 update. Ann Rheum Dis 2014;73:492-509.
Singh JA, Saag KG, Bridges Jr SL, Akl EA, Bannuru RR, Sullivan MC, et al. 2015 American College of Rheumatology Guideline for the Treatment of Rheumatoid Arthritis. Arthritis Rheum 2016;68:1-25.
Aithal GP. Hepatotoxicity related to antirheumatic drugs. Nat Rev Rheumatol 2011;7:139-50.
Nyfors A. Liver biopsies from psoriatics related to methotrexate therapy. Findings in post-methotrexate liver biopsies from 160 psoriatics. Acta Pathol Microbiol Scand [A] 1977;85:511-8.
Zachariae H, Kragballe K, Sogaard H. Methotrexate induced liver cirrhosis. Studies including serial liver biopsies during continued treatment. Br J Dermatol 1980;102:407-12.
Roenigk Jr HH, Auerbach R, Maibach HI, Weinstein GD. Methotrexate in psoriasis: revised guidelines. J Am Acad Dermatol 1988;19:145-56.
Roenigk HH JR, Auerbach R, Maibach HI, Weinstein G, Lebwohl M. Methotrexate in psoriasis: consensus conference. J Am Acad Dermatol 1998;38:478-85.
Kremer JM, Alarcón GS, Lightfoot RW Jr, Willkens RF, Furst DE, Williams HJ, et al. Methotrexate for rheumatoid arthritis. Suggested guidelines for monitoring liver toxicity. American College of Rheumatology. Arthritis Rheum 1994; 37:316-28.
Hassan W. Methotrexate and liver toxicity: role of surveillance liver biopsy. Conflict between guidelines for rheumatologists and dermatologists. Ann Rheum Dis 1996;55:273-5.
Visser K, Katchamart W, Loza E, Martinez-Lopez J, Salliot C, Trudeau J, et al. Multinational evidence-based recommendations for the use of methotrexate in rheumatic disorders with a focus on rheumatoid arthritis: integrating systematic literature research and expert opinion of a board panel of rheumatologists in the 3E Initiative. Ann Rheum Dis. 2009;68:1086-93.
Aithal G, Haugk B, Das S, Card T, Burt A, Record C. Monitoring methotrexate-induced hepatic fibrosis in patients with psoriasis: are serial biopsies justified? Aliment Pharmacol Ther 2004;19:391-9.
Visser K, van der Heijde DM. Risk and management of liver toxicity during methotrexate treatment in rheumatoid and psoriatic arthritis: a systematic review of the literature. Clin Exp Rheumatol 2009;27:1017-25.
Laharie D, Seneschal J, Schaeverbeke T, Doutre MS, et al. Assessment of liver fibrosis with transient elastography and FibroTest in patients treated with methotrexate for chronic inflammatory disease: A case-control study. J Hepatol 2010;53:1035-40.
Bravo AA, Sheth SG, Chopra S. Liver biopsy. N Engl J Med 2001;344:495-500.
Bedossa P, Dargère D, Paradis V. Sampling variability of liver fibrosis in chronic hepatitis C. Hepatology 2003;38:1449-57.
Allan R, Thoirs K, Phillips M. Accuracy of ultrasound to identify chronic liver disease. World J Gastroenterol 2010;16:2510-20.
Castera L, Forns X, Alberti A. Non-invasive evaluation of liver fibrosis using transient elastography. J Hepatol 2008;48:835-47.
Marcellin P, Ziol M, Bedossa P, Douvin C, Poupon R, De Lédinghen V, et al. Non-invasive assessment of liver fibrosis by stiffness measurement in patients with chronic hepatitis B. liver Int 2009;29:242-7.
Ziol M, Handra-Luca A, Kettaneh A, Christidis C, Mal F, Kazemi F, et al. Noninvasive assessment of liver fibrosis by measurement of stiffness in patients with chronic hepatitis C. Hepatology 2005;41:48-54.
Boursier J, Vergniol J, Guillet A, Hiriart JB, Lannes A, Le Bail B, et al. Diagnostic accuracy and prognostic significance of blood fibrosis tests and liver stiffness measurement by Fibroscan in non-alcoholic fatty liver disease. J Hepatol 2016;65:570-8.
Jung KS, Kim SU, Clinical applications of transient elastography. Clin Mol hepatol 2012;18:163-73.
Xiao G, Zhu S, Xiao X, Yan L, Yang J, Wu G. Comparison of laboratory tests, ultrasound, or magnetic resonance elastography to detect fibrosis in patients with nonalcoholic fatty liver disease: A meta‐analysis. Hepatology 2017;66:1486-501.
Arena U, Stasi C, Mannoni A, Benucci M, Bongi SM, Cammelli D, et al. Liver stiffness correlates with methotrexate cumulative dose in patients with rheumatoid arthritis. Dig Liver Dis 2012;44:149-153.
Park SH, Choe JY, Kim SK. Assessment of liver fibrosis by transient elastography in rheumatoid arthritis patients treated with methotrexate. Joint Bone Spine 2010;77:588-592.
Kim TY, Kim JY, Sohn JH, Lee HS, Bang SY, Kim Y, et al. Assessment of substantial liver fibrosis by real-time shear wave elastography in methotrexate-treated patients with rheumatoid arthritis. J Ultrasound Med 2015;34:1621-1630.
Whittle SL, Hughes RA. Folate supplementation and methotrexate treatment in rheumatoid arthritis: a review. Rheumatol 2004;43:267-71