ปัจจัยที่มีผลต่อการคุมชักไม่ได้ด้วยยากันชักหนึ่งชนิด

บทคัดย่อ

หลักการและเหตุผล: โรคลมชักในเด็กเป็นโรงทางระบบประสาทที่พบได้บ่อย การรักษาโรคลมชักปัจจุบันมีหลากหลาย แต่การรักษาหลักยังเป็นการรักษาด้วยยา โดยพบว่าผู้ป่วยร้อยละ60-70 สามารถคุมอาการชักได้ด้วยยากันชักเพียงชนิดเดียว อย่างไรก็ตามร้อยละ 30-40 ของเด็กโรคลมชักไม่สามารถคุมอาการชักด้วยยากันชักชนิดเดียวได้ จำเป็นต้องได้รับยากันชักชนิดที่สองในการคุมชัก การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหาปัจจัยที่มีผลต่อการใช้ยากันชักมากกว่าหนึ่งชนิดเพื่อเป็นประโยชน์ในการใช้ประเมินการให้ยากันชักตัวที่สองเร็วขึ้นเพื่อควบคุมอาการชักได้ดียิ่งขึ้น
วัตถุประสงค์: ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการคุมชักไม่ได้ด้วยยากันชักหนึ่งชนิด
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษา Retrospective cohort study ในผู้ป่วยเด็กอายุน้อยกว่า15 ปี ที่ได้รับการวินิจฉัยเป็นโรคลมชักที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลสุรินทร์ระยะเวลาที่ทำการศึกษาตั้งแต่ เดือน มกราคม พ.ศ. 2559ถึงเดือน ธันวาคม พ.ศ. 2561 รวม 3 ปี รวบรวมข้อมูลจากเวชระเบียนผู้ป่วยใน เวชระเบียนผู้ป่วยนอก และจากใบส่งตัวของโรงพยาบาลที่ได้ส่งตัวผู้ป่วยมารับการรักษาที่โรงพยาบาลสุรินทร์ โดยศึกษาลักษณะทางคลินิก ผลการตรวจร่างกายทางระบบประสาท ผลการตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง ผลการตรวจเอ็กซเรย์สมองผลการรักษา และนำมาหาปัจจัยที่มีผลต่อการใช้ยากันชักมากกว่าหนึ่งชนิดในการคุมชัก
ผลการรักษา: จำนวนผู้ป่วยทั้งหมด 157 ราย โดยพบว่ากลุ่มที่ใช้ยากันชักมากกว่า 1 ชนิด มีจำนวนทั้งสิ้น 48 คน คิดเป็นร้อยละ 30.6 อายุเฉลี่ย 58.4 ± 4.5 เดือน พบเพศหญิงมากกว่าเพศชายคิดเป็นร้อยละ 54.2 เมื่อวิเคราะห์หาปัจจัยที่มีผลต่อการใช้ยากันชักมากกว่า 1 ชนิดมาเปรียบเทียบทีละปัจจัย โดย univariable analysis พบว่าปัจจัยที่มีผลต่อการใช้ยากันชักมากกว่า 1 ชนิด ได้แก่ เพศหญิง (OR 2.04 , 95% CI 1.02-4.06, p-value = 0.043)ประวัติชักตอนทารกแรกเกิด (OR 15.43 , 95% CI 1.80-132.03, p-value = 0.012) ประวัติชักหลายรูปแบบ (OR 5.25, 95% CI 1.50-18.40, p-value = 0.010) ประวัติชักที่ทราบสาเหตุ (OR 0.31 ,95% CI 0.15-0.67, p-value = 0.003) ประวัติพัฒนาการช้า (OR 4.06 ,95% CI 1.96-8.43, p-value < 0.001) ผลการตรวจร่างกายทางระบบประสาทผิดปกติ (OR 2.91,95% CI 1.30 – 6.47, p-value = 0.009 ) ผลการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์หรือแม่เหล็กไฟฟ้าสมองที่ผิดปกติ (OR 2.77, 95% CI 1.31–5.85,p-value = 0.007)ผลคลื่นไฟฟ้าสมองผิดปกติ (OR 6.31,95% CI 2.61–15.27, p-value < 0.001) แต่เมื่อวิเคราะห์โดยใช้ multivariable analysis พบว่า ประวัติพัฒนาการช้า (OR 4.30,95%CI 1.04 – 17.72, p-value = 0.043) ความผิดปกติของเอกซเรย์คอมพิวเตอร์หรือแม่เหล็กไฟฟ้าสมอง (OR 4.15, 95%CI 1.14–15.13, p-value =0.031) ความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้าสมอง (OR 5.21,95% CI 1.73–15.70, p-value = 0.003) เป็นปัจจัยที่มีผลต่อการใช้ยากันชักมากกว่า 1 ชนิดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
สรุป: ปัจจัยที่มีผลต่อการใช้ยากันชักมากกว่าหนึ่งชนิด ได้แก่ ประวัติพัฒนาการที่ผิดปกติความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้าสมอง ความผิดปกติของเอกซเรย์คอมพิวเตอร์หรือแม่เหล็กไฟฟ้า ซึ่งสามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการเฝ้าระวัง ติดตามผู้ป่วยกลุ่มนี้ เพื่อจะได้ให้ยากันชักตัวที่สองได้เร็วขึ้น
คำสำคัญ: โรคลมชักในเด็ก ยากันชักชนิดแรก