ปัจจัยทำนายทางคลินิกต่อการเกิดไส้ติ่งแตกในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี

บทคัดย่อ

หลักการและเหตุผล: ไส้ติ่งอักเสบเป็นสาเหตุของการปวดท้องที่ทำให้เด็กต้องได้รับการผ่าตัดช่องท้องฉุกเฉินที่พบบ่อยที่สุดในเด็กอายุน้อยกว่า5ปีพบว่าวินิจฉัยได้ยาก มีโอกาสวินิจฉัยผิดพลาดและมีความเสี่ยงต่อการเกิดไส้ติ่งแตกสูง นำไปสู่การเกิดภาวะแทรกซ้อน
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาปัจจัยทำนายทางคลินิกที่มีผลต่อการเกิดไส้ติ่งแตกในเด็กอายุน้อยกว่า5 ปี
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาข้อมูลย้อนหลังในผู้ป่วยเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นไส้ติ่งอักเสบทั้งหมดที่ได้รับการผ่าตัดที่โรงพยาบาลสุรินทร์ ตั้งแต่1 มกราคม พ.ศ.2556 ถึง 31 ธันวาคม พ.ศ.2560 ยืนยันการวินิจฉัยโดยใช้บันทึกการผ่าตัดในเวชระเบียนผู้ป่วยในและผลตรวจชิ้นเนื้อทางพยาธิวิทยาตัวแปรต้น ได้แก่เพศ อายุ น้ำหนัก ระยะเวลาตั้งแต่ปวดท้องจนถึงเวลาที่ได้รับการวินิจฉัย อาการที่พบร่วม อุณหภูมิร่างกาย อัตราการเต้นหัวใจ ความดันโลหิต อาการแสดงทางด้านหน้าท้องจากการตรวจร่างกาย จำนวนเม็ดเลือดขาวทั้งหมด จำนวนเม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิล ผลตรวจปัสสาวะ(จำนวนเม็ดเลือดขาว จำนวนเม็ดเลือดแดงในปัสสาวะ) และระยะเวลาที่ได้รับการวินิจฉัยจนถึงได้รับการผ่าตัด ตัวแปรตาม คือ ภาวะไส้ติ่งแตก วิเคราะห์ผลด้วยการทดสอบ exact probability test, t-test การวิเคราะห์ทีละตัวแปรUnivariatelogistic analysis และการวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติกเชิงพหุ (Multivariable logistic regression)
ผลการศึกษา: พบเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี เป็นไส้ติ่งอักเสบที่ได้รับการผ่าตัดและมีการส่งตรวจทางพยาธิวิทยายืนยัน
ทั้งหมด 79 คน พบภาวะไส้ติ่งอักเสบแตกคิดเป็นร้อยละ53.2ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย28 คน(ร้อยละ 66.7)จากการศึกษาพบว่าปัจจัยเรื่อง เพศอายุ น้ำหนัก อัตราการเต้นของหัวใจ ความดันโลหิต จำนวนเม็ดเลือดขาวจำนวนเม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิลผลตรวจปัสสาวะที่พบจำนวนเม็ดเลือดขาวและเม็ดเลือดแดงและระยะเวลาที่ได้รับการวินิจฉัยจนถึงได้รับการผ่าตัดไม่สัมพันธ์กับภาวะไส้ติ่งอักเสบแตก ในขณะที่ผู้ป่วยไส้ติ่งอักเสบแตกมีระยะเวลาตั้งแต่ปวดท้องจนถึงเวลาที่ได้รับการวินิจฉัยยาวนานกว่า(61.0± 37.8และ 23.9±19.7 ชั่วโมง, p<0.001) มีอาการที่พบร่วมคือถ่ายเหลวมากกว่า (ร้อยละ 47.6 และ ร้อยละ 21.6 ตามลำดับ, p = 0.020) อุณหภูมิร่างกายสูงกว่า(38.5±1.0°C และ 37.9±0.9°C, p = 0.009) และอาการแสดงทางด้านหน้าท้องจากการตรวจร่างกายในกลุ่มไส้ติ่งอักเสบแตกเป็น generalized tenderness ร้อยละ 57.1 แต่ในกลุ่มไส้ติ่งอักเสบไม่แตกอาการแสดงทางด้านหน้าท้องจากการตรวจร่างกายส่วนใหญ่เป็น Localized tenderness at RLQ ร้อยละ 91.9(p <0.001)จากการวิเคราะห์ Multivariable logistic regression พบปัจจัยทางคลินิกที่มีผลต่อการเกิดไส้ติ่งแตกได้แก่ ระยะเวลาตั้งแต่ปวดท้องจนถึงเวลาที่ได้รับการวินิจฉัยยาวนานกว่า48 ชั่วโมงขึ้นไป มีโอกาสเกิดไส้ติ่งอักเสบแตกเพิ่มขึ้น 7.3 เท่า(95% CI: 1.39 - 38.46) อุณหภูมิร่างกายที่สูงกว่า 38 °C มีโอกาสเกิดไส้ติ่งอักเสบแตกเพิ่มขึ้น 4.4 เท่า (95% CI: 1.31 - 14.89) และอาการแสดงทางด้านหน้าท้องจากการตรวจร่างกายที่มี generalized tenderness มีโอกาสเป็นไส้ติ่งอักเสบแตกเพิ่มขึ้น 8.1 เท่า (95% 1.92- 33.88) โดยมีระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05 (p<0.05)
สรุป: ปัจจัยทำนายทางคลินิกที่มีผลต่อการเกิดไส้ติ่งแตกในเด็กอายุน้อยกว่า5ปีได้แก่ ระยะเวลาตั้งแต่ปวดท้องจนถึงเวลาที่ได้รับการวินิจฉัยยาวนานกว่า48 ชั่วโมงขึ้นไป อุณหภูมิร่างกายที่สูงกว่า 38 °C และอาการแสดงทางด้านหน้าท้องจากการตรวจร่างกายที่มี generalized tenderness
คำสำคัญ: ไส้ติ่่งแตกเด็กอายุน้อยกว่า5 ปี