การรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็งปากช่องคลอดด้วยวิธีรังสีรักษา : รายงานผู้ป่วย

บทคัดย่อ

     โรคมะเร็งปากช่องคลอดพบได้ไม่บ่อย เกิดจากความผิดปกติของเซลล์กลายเป็นก้อนหรือบาดแผล การรักษามาตรฐานหลักคือการผ่าตัด แต่มีรักษาทางเลือกคือการฉายรังสีกรณีที่ผู้ป่วยไม่สามารถผ่าตัดได้
     รายงานผู้ป่วยนี้นำเสนอประสบการณ์และผลการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็งปากช่องคลอดระยะต้นด้วยวิธีรังสีรักษาจำนวน 2 ราย ในระหว่างช่วงวันที่ 1 มกราคม – 30 กันยายน พ.ศ. 2564 ณ โรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา โดยผู้ป่วยหญิงรายที่ 1 อายุ 65 ปี วินิจฉัยมะเร็งปากช่องคลอดระยะที่ 1 ได้รับการรักษาด้วยวิธีรังสีรักษา ปริมาณรังสี 70 Gray (Gy) จำนวน 35 ครั้ง พบภาวะแทรกซ้อนแบบเฉียบพลัน ได้แก่ ไข้จากเม็ดเลือดขาวต่ำ ภาวะเนื้อเยื่อบริเวณที่ฉายรังสีอักเสบเปื่อยยุ่ย และการเกิดแผลอักเสบติดเชื้อ ต้องพักฉายรังสีเป็นเวลา 5 วัน รวมใช้ระยะเวลารักษา 8 สัปดาห์จากเดิมกำหนดไว้ 7 สัปดาห์ หลังการรักษาพบรอยโรคหายขาด และพบต่อมน้ำเหลืองขาหนีบข้างขวาโตขึ้นร่วมกับมีการแพร่กระจายไปที่ปอดภายหลังการรักษาที่ระยะเวลา 9 เดือน ผู้ป่วยหญิงรายที่ 2 อายุ 87 ปี โรคประจำตัวลิ้นหัวใจตีบ วินิจฉัยมะเร็งปากช่องคลอด ระยะที่ 2 ให้การฉายรังสีปริมาณ 54 Gray (Gy) จำนวน 18 ครั้ง แปลงสมการเทียบปริมาณรังสีเป็นแบบ Conventional Fractionation (Equivalence dose as 2 Gy; EQD2) ได้เท่ากับ 70.2 Gy พบอาการแทรกซ้อนเล็กน้อย สามารถดำเนินการรักษาได้ตามแผนที่วางไว้ ใน 4 สัปดาห์ หลังรักษาพบรอยโรคหายขาด ผู้ป่วยเกิดสภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะและหัวใจวายจนเป็นเหตุให้เสียชีวิตที่ระยะเวลา 12 เดือนภายหลังการรักษา แต่ไม่พบหลักฐานการหวนกลับมาเป็นซ้ำของโรคมะเร็งปากช่องคลอด ผลการรักษาโรคมะเร็งปากช่องคลอดด้วยการใช้รังสีรักษาเพียงอย่างเดียวในผู้ป่วยทั้ง 2 รายนี้ ได้ผลลัพธ์หายขาดจากโรคสูง แต่มีระยะเวลาที่ปราศจากโรค ค่อนข้างสั้น ที่ 9 เดือน และ 12 เดือน ตามลำดับ เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยสูงอายุ ที่มีโรคประจำตัว และหรือไม่สามารถรับการผ่าตัดได้