ผลของรูปแบบการพัฒนาระบบช่องทางด่วนหลอดเลือดสมองของโรงพยาบาลปราสาท จังหวัดสุรินทร์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
หลักการและเหตุผล: การให้ยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำด้วย Recombinant tissue plasminogen activator (rt-PA ) เป็นการรักษามาตรฐานสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองอุดตันเฉียบพลัน ในปีงบประมาณ 2558 อัตราการเข้าถึง rt-PA ของจังหวัดสุรินทร์ร้อยละ 2.2 ซึ่งต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศ โรงพยาบาลปราสาทจึงได้มีการพัฒนารูปแบบระบบช่องทางด่วนหลอดเลือดสมองเพื่อเพิ่มการเข้าถึงยา rt-PA
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาสถานการณ์ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง พัฒนารูปแบบระบบช่องทางด่วนหลอดเลือดสมอง Stroke Fast Track (SFT) ของโรงพยาบาลปราสาท ศึกษาผลลัพธ์หลังการพัฒนา SFT ในช่วงปีงบประมาณ 2559–2567 และ วิเคราะห์ปัจจัยที่ทำให้ผู้ป่วยที่มีข้อบ่งชี้แต่ไม่ได้รับ rt-PA ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมาในปีงบประมาณ 2565–2567
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางย้อนหลัง กลุ่มตัวอย่างที่นำมาศึกษาคือผู้ป่วยที่เข้าสู่ระบบช่องทางด่วนหลอดเลือดสมอง การวิเคราะห์สาเหตุที่ผู้ป่วยหลอดเลือดสมองอุดตันที่เข้าสู่ระบบ SFT แล้วไม่ได้รับ rt-PA ศึกษาในกลุ่มตัวอย่างผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองอุดตัน ปีงบประมาณ 2565-2567 ที่มีข้อมูลครบถ้วน
ผลการศึกษา: ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น การพัฒนาระบบ SFT ในรูปแบบเครือข่ายโดยมีอายุรแพทย์และทีมสหสาขาวิชาชีพทำให้ได้รูปแบบการดูแลผู้ป่วยที่มีประสิทธิผล ในปีงบประมาณ 2565-2567 อัตราการได้รับ rt-PA ร้อยละ 10.9, 10.0 และ 9.1 อัตราการได้รับยาละลายลิ่มเลือดภายใน 60 นาที ร้อยละ 90.6, 87.0 และ 81.8 อัตราการเสียชีวิตในโรงพยาบาลของผู้ป่วยหลอดเลือดสมองเฉียบพลันร้อยละ 1.9, 1.9 และ 0.8 ตามลำดับ และในปีงบประมาณ 2566-2567 อัตราการเกิดเลือดออกในสมองแบบมีอาการในผู้ป่วยที่ได้รับ rt-PA ร้อยละ 3.7 และ 9.0 ตามลำดับ โดยอัตราการเข้าถึง rt-PA จังหวัดสุรินทร์เพิ่มจากร้อยละ 2.2 ในปีงบประมาณ 2558 เป็นร้อยละ 14.2 ในปีงบประมาณ 2567 และมีอัตราการได้รับยาภายใน 60 นาทีและ 45 นาที เท่ากับร้อยละ 80.6 และ 56.6 ตามลำดับ สาเหตุหลักที่ผู้ป่วยหลอดเลือดสมองอุดตันไม่ได้รับ rt-PA คือ มีข้อห้ามในการให้ โดยข้อห้ามที่พบมากที่สุด 3 อันดับแรก ได้แก่ อาการทางระบบประสาทดีขึ้นอย่างรวดเร็ว ค่าการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ และอาการทางระบบประสาทรุนแรง
สรุป: การพัฒนารูปแบบระบบช่องทางด่วนหลอดเลือดสมองทำให้อัตราเข้าถึงยา rt-PA มากขึ้น
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Feigin VL, Brainin M, Norrving B, Martins S, Sacco RL, Hacke W, et al. World Stroke Organization (WSO): Global Stroke Fact Sheet 2022. Int J Stroke 2022;17(1):18-29. doi: 10.1177/17474930211065917.
กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. หนังสือสถิติสาธารณสุข พ.ศ.2566. นนทบุรี : กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ; 2568 :1-156
นิจศรี ชาญณรงค์. โรคสมองขาดเลือดเฉียบพลัน (acute stroke). ในศศิโสภิณ เกียรติบูรณกุล (บรรณาธิการ), ภาวะฉุกเฉินทางอายุรศาสตร์. กรุงเทพฯ : โฮลิสติก พับลิชชิ่ง.2559 : 268-283.
ทัศนีย์ ตันติฤทธิศักดิ์. การรักษาโรคหลอดเลือดสมองในระยะเฉียบพลัน. ใน นิธิมา รัตนสิทธิ์,ศศิโสภิณ เกียรติบูรณกุล,สุพจน์ พงศ์ประสบชัย และรุ่งโรจน์ กฤตยพงษ์ (บรรณาธิการ), ความรู้ใหม่ทางอายุรศาสตร์ กรุงเทพฯ : กรุงเทพเวชสาร 2565;2:1-15 .
สถาบันประสาทวิทยา กรมการแพทย์.แนวทางการรักษาโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันสำหรับแพทย์ (Clinical practice guidelines for ischemic stroke).ฉบับสมบูรณ์. นนทบุรี : กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ; 2562: 1-82.
สุรเชษฐ เอี่ยมธนะสินชัย. SURIN STROKE NETWORK เรื่องเล่าโรคหลอดเลือดสมองจากเมืองเซาะกราวน์. วารสารประสาทวิทยาแห่งประเทศไทย 2559;32(3):68-73.
สมศักดิ์ เทียมเก่า. 13 ปี เส้นทางการเรียนรู้และพัฒนา Stroke fast track ของประเทศไทย. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข 2566;17(1):191-99.
ระบบรายงานฐานข้อมูลสุขภาพ (HDC) กระทรวงสาธารณสุข. ร้อยละของการเสียชีวิตของประชากรในจังหวัดสุรินทร์. [อินเตอร์เน็ท]. [สืบค้นเมื่อ 20 ตุลาคม 2567]. ค้นได้จาก:URL: https://www.hdcservice.moph.go.th.
สมศักดิ์ เทียมเก่า. การพัฒนาเครือข่ายโรคหลอดเลือดสมองภาคอีสาน. วารสารสมาคมโรคหลอดเลือดสมองไทย2558;14(1):3-13.
บดีภัทร วรฐิติอนันต์, ชัชฎาพร โอศิริ. การพัฒนาการจัดการโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเฉียบพลันผ่านช่องทางด่วน ณ ห้องฉุกเฉิน โรงพยาบาลนครปฐม. วารสารแพทย์เขต 4-5 2560;36(4):251-63.
เอื้อมพร กาญจนรังสิชัย, วนิดา ประดุจจักราพล, ดวงใจ ลาพร, นันท์ธนพร วรธรรมาทิพย์. การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคสมองขาดเลือดเฉียบพลันที่ได้รับยาละลาย ลิ่มเลือด (rt-PA) โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา. วารสารการพยาบาลและการดูแล สุขภาพ 2558;33(1):12-22.
Mazya M, Egido JA, Ford GA, Lees KR, Mikulik R, Toni D, et al. Predicting the risk of symptomatic intracerebral hemorrhage in ischemic stroke treated with intravenous alteplase: safe Implementation of Treatments in Stroke (SITS) symptomatic intracerebral hemorrhage risk score. Stroke 2012;43(6):1524-31. doi: 10.1161/STROKEAHA.111.644815.
Barber PA, Zhang J, Demchuk AM, Hill MD, Buchan AM. Why are stroke patients excluded from TPA therapy? An analysis of patient eligibility. Neurology 2001;56(8):1015-20. doi: 10.1212/wnl.56.8.1015.
Messé SR, Khatri P, Reeves MJ, Smith EE, Saver JL, Bhatt DL, et al. Why are acute ischemic stroke patients not receiving IV tPA? Results from a national registry. Neurology 2016;87(15):1565-74. doi: 10.1212/WNL.0000000000003198.
ธนบูรณ์ วรกิจธำรงชัย.(2565) การรักษาโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันระยะเฉียบพลันด้วยสายสวนหลอดเลือด (Endovascular treatment in acute ischemic stroke) ใน นิธิมา รัตนสิทธิ์, ศศิโสภิณ เกียรติบูรณกุล, สุพจน์ พงศ์ประสบชัย และรุ่งโรจน์ กฤตยพงษ์ (บรรณาธิการ), ความรู้ใหม่ทางอายุรศาสตร์ กรุงเทพฯ: กรุงเทพเวชสาร 2565 ; 2: 17-29.
