การพัฒนาพฤติกรรมมนุษย์ในยุคชีวิตวิถีใหม่ภายใต้ทฤษฎีทางด้านจิตวิทยาและพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์พฤติกรรมมนุษย์ในยุคชีวิตวิถีใหม่และบูรณาการการพัฒนาพฤติกรรมมนุษย์ภายใต้ทฤษฎีทางด้านจิตวิทยาและพุทธศาสนาด้วยวิธีการวิเคราะห์เอกสารและสังเคราะห์บูรณาการอย่างเป็นระบบ พบว่าพฤติกรรมมนุษย์ในปัจจุบันเป็นยุคชีวิตวิถีใหม่ มีเหตุปัจจัยมาจากการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วเพื่อความอยู่รอดจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของการติดเชื้อโควิด-19 และข้อมูลข่าวสาร เศรษฐกิจสังคมครอบครัวสาธารณสุขที่ส่งผลกระทบต่อพฤติกรรมมนุษย์ ผลักให้ผู้คนทั่วโลกเข้าสู่ “การดำเนินชีวิตรูปแบบใหม่” ในทุกๆด้าน ทั้งการดำเนินชีวิต สาธารณสุขการงาน การเงิน ธุรกิจและด้านสิ่งแวดล้อมเรียกว่า   “ยุคชีวิตวิถีใหม่” (new normal) จากการศึกษาปัจจัยพื้นฐานของพฤติกรรม พบว่ามนุษย์ทุกคนยังมีความโลภ ความโกรธ ความหลง ทำให้พฤติกรรมส่วนใหญ่เป็นไปตามความรู้สึกและอารมณ์ ส่งผลให้บุคคลมีความทุกข์ต่าง ๆ เช่น ทุกข์จากการเจ็บป่วยทางร่างกายและจิตใจ ส่งผลต่อสังคมขาดความสันติสุข ดังนั้นการพัฒนาพฤติกรรมมนุษย์จึงต้องเริ่มที่ตัวเรา คือต้องเรียนรู้ฝึกฝนตนเองโดยบูรณาการหลักทฤษฎีจิตวิทยา ได้แก่ ทฤษฎีการฝึกควบคุมตนเอง ทฤษฎีทางปัญญา ทฤษฎีการวางเงื่อนไข และหลักธรรมทางพุทธศาสนาที่สามารถพัฒนาพฤติกรรมมนุษย์ได้อย่างสมบูรณ์แบบมีกายสุจริต วจีสุจริตมโนสุจริต เป็นแก่นแท้แห่งการพัฒนาพฤติกรรมสติปัฎฐาน 4 เป็นธรรมโอสถ “กายบำบัด” และ “จิตบำบัด” มาปรับพฤติกรรมตามจริตของตนเอง ด้วย CAC model เกิดปัญญาหยั่งรู้เป็นคนดีคนเก่งและมีความสุขตามหลักธรรมสัปปุริสัตธรรม 7ประการ คือ รู้จักเหตุ รู้จักผล รู้จักตน รู้จักประมาณ รู้จักกาล รู้จักชุมชน รู้จักบุคคลเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขมีคุณภาพชีวิตที่ดี ในยุควิถีชีวิตใหม่